تهران روز چهارشنبه پنجم آبان ماه ۱۴۰۰ میزبان دومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان درباره تحولات این کشور است.
به گزارش فارس، در نشست روز چهارشنبه وزرای خارجه ایران، چین، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان شرکت می‌کنند. البته وزیر خارجه چین به صورت مجازی در این نشست شرکت خواهد کرد و هنوز مشخص نیست که روسیه در چه سطحی در این نشست شرکت کند. علاوه بر این از طالبان برای شرکت در این نشست دعوت به عمل نیامده است.
در نخستین نشست وزرای خارجه ۶ کشور همسایه افغانستان شامل ایران، چین، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان که ۱۷ شهریور ماه به صورت مجازی و به ریاست پاکستان برگزار شد، توافق شد که دور بعدی این نشست در تهران برگزار شود. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان طی سخنانی در این نشست از آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای در اختیار گذاشتن تمامی امکانات خود به منظور پیشبرد مذاکرات بین الافغانی خبر داد.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، «وانگ یی» وزیر خارجه چین، «شاه محمود قریشی» وزیر خارجه پاکستان، «رشید مردوف» وزیر خارجه ترکمنستان، «سراج الدین مهرالدین» وزیر خارجه تاجیکستان و «عبدالعزیز کامل اف» وزیر خارجه ازبکستان در این نشست مجازی حضور داشتند.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه ۱۹ مهر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره برگزاری نشست همسایگان افغانستان در تهران گفت: در اولین جلسه‌ای که وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان به صورت برخط برگزار کردند توافق شد نشست بعدی با حضور وزرای خارجه در تهران برگزار شود که این منوط به آماده شدن مقدمات است. این موضوع در دستورکار و پیگیری است. در همان نشست توافق شد روسیه به این جمع اضافه شود و به پیشنهاد ایران، روسیه هم در آن نشست حاضر خواهد بود.
بعد از آن در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگ‌های در دوشنبه پایتخت تاجیکستان، نشست چهارجانبه جمهوری اسلامی ایران، روسیه، چین و پاکستان برگزار شد. در این نشست از برگزاری دور بعدی اجلاس همسایگان افغانستان به علاوه روسیه، استقبال به عمل آمد.
۲۶ مهر ماه «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی با خبرنگاران اعلام کرد که تهران روز چهارشنبه پنجم آبان ماه میزبان نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان و روسیه درباره اوضاع افغانستان خواهد بود و افزود: این نشست یک روزه خواهد بود. دستورکار نشست تهران ادامه گفتگو‌هایی است که در دور اول به صورت مجازی برگزار شد. این کشور‌ها متمرکز خواهند بود که به تشکیل دولت فراگیر در افغانستان و صلح و ثبات در افغانستان کمک کنند.
خطیب‌زاده همچنین اعلام کرد که ایران در نشست مسکو درباره افغانستان در سطح نماینده ویژه شرکت می‌کند و در همین راستا نیز روز چهارشنبه ۲۸ مهر ماه «حسن کاظمی قمی» نماینده ویژه رئیس جمهور کشورمان در امور افغانستان که به تازگی به این سمت منصوب شده است، به همراه «سید رسول موسوی» دستیار وزیر و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه در نشست مسکو شرکت کرد.
گفتنی است نشست مسکو درباره اوضاع افغانستان روز چهارشنبه (۲۸ مهر ماه) در پایتخت فدراسیون روسیه برگزار شد و وزارت خارجه روسیه در پایان بیانیه‌ای را در سایت خود منتشر کرد.
البته «سید رسول موسوی» دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه در توئیتی درباره این بیانیه نوشت: سومین نشست فرمت مسکو علیرغم بحث‌های جدی و پر محتوی در مورد همکاری‌های منطقه‌ای برای برقراری صلح، ثبات و امنیت در افغانستان بدون نتیجه که می‌بایست در بیانیه مشترک نشست منتشر می‌شد، پایان یافت. از نظر من ضعف مدیریت نشست وعدم تلاش برای رسیدن به اجماع دلیل‌عدم صدور بیانیه مشترک است.
در این مدت وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران رایزنی‌هایی تلفنی با برخی همتایان خود از جمله وزرای خارجه قطر، عمان، ترکیه، پاکستان، اندونزی، دبیرکل سازمان ملل و دبیرکل سازمان همکاری اسلامی داشت و نسبت به گسترش حملات تروریستی در افغانستان به خصوص حملات داعش به نمازگزاران در قندوز و قندهار ابراز نگرانی کرد و خواستار نقش موثر کشورهای اسلامی برای جلوگیری از تکرار این اقدامات شد.
سعید خطیب‌زاده در پی اقدام تروریستی در قندوز گفت: آنچه در قندوز رخ داد یک اقدام تروریستی بی‌سابقه بود و به اشد وجه محکوم می‌کنیم و معتقدیم طالبان مسئولیت حفظ امنیت را دارد. مردم نجیب افغانستان از تروریسم و کشتار خسته هستند. آنچه افغانستان بیش از همه احتیاج دهد تحقق اراده مردم برای تشکیل یک دولت فراگیر است که بازتاب دهنده ترکیب قومیتی و جمعیتی آن باشد.
سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه ۲۶ مهر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره ادامه جنایات تروریستی علیه شیعیان افغانستان گفت: با تمامی طرف‌ها در افغانستان به شمول طالبان در تماس هستیم. طالبان مسئولیت مستقیم و ویژه در حفظ امنیت و صلح و ثبات و آرامش مردم و همچنین سلامت تمامی گروه‌ها و اقلیت‌های افغانستان از جمله هزاره‌ها و شیعیان دارد. جامعه جهانی باید به صورت مشخص درباره ادامه این خشونت‌ها و بالا گرفتن این خشونت‌ها حساسیت ویژه‌ای داشته باشد.
آنگونه که بار‌ها مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند ایران خواستار امنیت و ثبات در افغانستان است و از همه ابزار‌های دیپلماتیک و دیگر ابزار‌ها تلاش کرده که افغانستان صحنه خشونت، ترور و ناامنی نباشد.
در همین خصوص نیز «سید رسول موسوی» دستیار وزیر خارجه در توئیتی در پی جنایات اخیر در قندوز و قندهار نوشت: جنایاتی که هفته پیش در صفوف نمازگزاران قندوز رخ داد و این هفته در قندهار، اگر متوقف نشود افغانستان را به کام جنگ داخلی دیگری خواهد کشاند که هیچ برنده‌ای جز استعمارگران و مزدواران جنایتکارش نخواهد داشت.
از سوی دیگر «سید کمال خرازی» رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نیز اخیرا در اظهاراتی در پی این اقدامات تروریستی، اصلی‌ترین وظیفه هر حاکمیتی را تامین حقوق مردم از جمله امنیت آن‌ها خواند و گفت: این در مورد حاکمیت فعلی افغانستان نیز صادق است. مقابله با تروریسم و جلوگیری از جنایاتی، چون کشتار انسان‌های بی‌گناه در مدارس و مساجد شیعیان توسط گروه تروریستی داعش، در درجه اول وظیفه حاکمیت فعلی است که تروریست‌ها را از صحنه افغانستان حذف کند و البته حق طبیعی شیعیان مظلوم افغانستان هم هست که از حقوق خود دفاع کنند.
وی با بیان اینکه سیاست‌ها و رفتار‌های طالبان را با دقت از نزدیک رصد می‌کنیم، گفت: سیاست ما در افغانستان بستگی کامل به رفتار طالبان دارد.
خرازی با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران قصد مداخله در امور داخلی افغانستان را ندارد، خاطرنشان کرد:، ولی طبعاً منافع مشروعی در آن کشور دارد که باید تامین شود.
سید رسول موسوی دستیار وزیر امور خارجه چندی پیش در توئیتی با اشاره به طرح‌های متعدد برای برقراری صلح، ثبات و امنیت در افغانستان نوشت: فقط توافق ملی برای دولتی فراگیر است که صلح و ثبات را در این کشور مستقر می‌کند.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه چندی قبل در سفری که به پاریس داشت در گفتگو با لوموند ضمن تشریح خطوط قرمز ایران درباره افغانستان با بیان اینکه افغانستان باید عاری از افراطی‌گری شده و بهشت داعش نشود، گفت: اراده و خواست مردم باید محقق و دولت فراگیر تشکیل شود و این کشور به پایگاه هیچ کشور خارجی مبدل نشود.
حسین امیرعبداللهیان ۲۶ مهر ماه در گفت‌وگویی تلفنی با «یوسف العثیمن» دبیرکل سازمان همکاری اسلامی خواستار محکومیت اقدامات تروریستی اخیر داعش در قندوز و قندهار توسط این سازمان شد.
وزیر امور خارجه کشورمان ۲۶ مهر ماه در گفتگو با «آنتونیو گوترش» ضمن اشاره به اقدامات تروریستی اخیر داعش در افغانستان، نسبت به وضعیت افغانستان ابراز نگرانی کرد و اظهار داشت: تحرکات تروریستی و هدف قرار دادن نمازگزاران در کنار حرکت مجدد آوارگان افغانستانی، مسئولیت سازمان ملل و دبیرکل آن را در این زمینه بیش از پیش کرده است.
امیرعبداللهیان خواستار اقدام جدی دبیرکل سازمان ملل در توقف و مقابله با تروریسم در افغانستان شد.
وزیر امور خارجه ایران ۲۶ مهر ماه در تماس تلفنی با «شاه محمود قریشی» همتای پاکستانی ضمن دعوت از وی برای شرکت در نشست همسایگان افغانستان در تهران، مسئولیت حاکمان افغانستان برای تامین امنیت مردم این کشور و مقابله موثر با اقدامات گروه‌های تروریستی را مورد اشاره قرار داد.
وزیر امور خارجه پاکستان هم ضمن تشکر از دعوت به عمل آمده، تاکید کرد: این نشست، ابتکار مشترک دو کشور برای تامین صلح و ثبات در افغانستان بوده و برگزاری آن برای مردم این کشور حائز اهمیت است.
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عمانی از تشدید خشونت در افغانستان به ویژه نسبت به عملیات‌های تروریستی توسط نیرو‌های داعش به شدت ابراز نگرنی کرد.
امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی ۲۹ مهر ماه با «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه نشست روز چهارشنبه در تهران را فرصتی برای تبادل نظر کشورهای همسایه افغانستان در راستای تسهیل شرایط برای افغانستانی باثبات و عاری از تروریسم و خشونت در راستای تحقق اراده مردم افغانستان خواند.
وزیر امور خارجه ایران همچنین ۲۹ مهر ماه در تماس تلفنی با همتای اندونزیایی مسئولیت طالبان در حفظ امنیت اقوام و پیروان مذاهب مختلف در برابر اقدامات تروریستی را یادآور شد و بر اهمیت تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تأکید کرد.