سران ۱۲ کشور منطقه از جمله ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در اجلاس شانگهای در ۱۶ و ۱۷ سپتامبر (۲۵ و ۲۶ شهریور) به دوشنبه پایتخت تاجیکستان سفر می‌کنند؛ به نظر تحلیلگران بحران افغانستان یکی از موضوعات اصلی این اجلاس خواهد بود.
به گزارش ایرنا، شهر دوشنبه این روز‌ها خود را برای دو نشست مهم منطقه‌ای شامل سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) و سازمان همکاری شانگهای (SCO) در آخر این هفته آماده کرده است.
ایران به عنوان کشور ناظر در سازمان همکاری شانگهای، به دنبال عضویت دایمی در این سازمان است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه و ابراهیم رئیسی قرار است در دوشنبه و در حاشیه این اجلاس دیدار کنند.
پوتین ۱۵ سپتامبر (۲۴ شهریور) وارد دوشنبه می‌شود و همان روز امامعلی رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان دیدار می‌کند.
در اجلاس سازمان همکاری شانگهای در دوشنبه پایتخت تاجیکستان از کابل هیچ هیات یا نماینده‌ای شرکت نخواهد کرد، اما با وجود غیبت مقامات کابل به گفته تحلیلگران وضعیت افغانستان موضوع اصلی بحث سران منطقه خواهد بود.
رسانه‌های روسی به نقل از بختیار حکیموف، فرستاده ویژه رئیس جمهور روسیه در سازمان شانگهای گزارش دادند که هیچ هیاتی از افغانستان اعم از دولت طالبان با مقامات سابق این کشور در اجلاس ۱۶ و ۱۷سپتامبر (۲۵ و ۲۶ شهریور) در دوشنبه شرکت نخواهند کرد. مقامات تاجیک در مورد حضور مقامات دولت طالبان یا مقامات سابق در این اجلاس اظهار نظری نکرده اند. یک ماه پیش طالبان قدرت را در افغانستان به دست گرفتند.
بختیار حکیم اف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در سازمان همکاری شانگهای گفت که این دعوتنامه از اختیارات ریاست جمهوری تاجیکستان است که به رهبری سابق افغانستان ارسال شده است. دولت سابق افغانستان در ۱۵ اگوست (۲۳ مرداد) با برکناری اشرف غنی رئیس جمهوری سقوط کرد.
نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه گفت کشور‌های عضو اکنون درک کرده اند که «هیچ دلیلی وجود ندارد که خواستار تشکیل حکومت قانونی در افغانستان شویم مگر آنکه مورد قبول همه قرار گیرد».
افغانستان دارای مقام ناظر در سازمان همکاری شانگهای است. شامگاه ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور)، وزارت خارجه تاجیکستان فهرستی از مهمانان اجلاس سازمان همکاری شانگهای منتشر کرد که در آن هیچ نماینده‌ای از افغانستان ذکر نشده است.
اما به گفته کارشناسان با وجود غیبت مقامات کابل، وضعیت افغانستان موضوع اصلی بحث رهبران منطقه خواهد بود.
رهبران سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) و سازمان همکاری شانگهای (SCO) قرار است در ۱۷ سپتامبر (۲۶ شهریور) برای اولین بار در مورد افغانستان دیدار کنند. پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، مواضع کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در این مورد متفاوت است.
ازبکستان و چین از تشکیل دولت موقت طالبان استقبال کرده اند، اما تاجیکستان به شدت با آن مخالف است و می‌گوید که حقوق اقلیت‌های ملی از جمله تاجیک‌ها باید در دولت بعدی افغانستان مورد توجه قرار گیرد.
شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین، در دوشنبه حضور نخواهد داشت، اما وی در اجلاس مجازی سازمان همکاری شانگهای شرکت خواهد کرد.
گفته می‌شود که اجلاس سازمان همکاری شانگهای برای منطقه، به ویژه افغانستان مهم است. در این اجلاس رهبران چندین کشور تأثیرگذار در افغانستان از جمله جمهوری اسلامی ایران، پاکستان، هند، چین و روسیه حضور خواهند داشت.
هنوز مشخص نیست که رهبران منطقه در مورد افغانستان و دولت طالبان چه خواهند گفت و همچنین مشخص نیست که موضع آشتی ناپذیر تاجیکستان با دولت طالبان پس از این دیدار چقدر تغییر خواهد کرد.
مقامات تاجیکستان از امضای ۲۰ سند جدید در سفر پوتین به این کشور خبر دادند، اما جزئیات توافق‌ها به طور رسمی اعلام نشده است. پیش از این، مقامات تاجیک اعلام کرده بودند که توافقنامه حقوق بازنشستگی مهاجران آماده امضا است. جزئیات بیشتر سفر ولادیمیر پوتین به این شرح است که او و همتای تاجیکی خود، امامعلی رحمان، در یک مراسم مجازی برای پنج مدرسه روسی شرکت خواهند کرد. برنامه ریزی شده است که این مدارس در دوشنبه، خجند، کلوب، بوختار و تورسونزودا ساخته شود.