سکوبندی آزمایشگاهی، در طول سال هاي گذشته، بنا به نیاز و نوع آزمایشگاه تخصصی و با توجه به گردش کار خاص هر فضاي آزمایشگاهی تکامل یافته اند. کشف و ظهور تکنولوژي های جدید آزمایشگاهی، تأکیدي بر لزوم توجه بیشتر به خلق فضاهاي جدید آزمایشگاهی با مبلمان و تجهیزات متناسب با تکنولوژي هاي نوین آزمایشگاهی محسوب می شود .
تجهیزات جدید آزمایشگاهی در ابعاد و شکل هاي متنوع تولید می شوند. اغلب به جز تجهیزاتی که بزرگ بوده و به صورت ایستاده طراحی و پیش بینی میشوند، برای استفاده بر روي میزهاي آزمایشگاهی ساخته می شوند . طراحی نوین و تغییر تکنولوژي تجهیزات آزمایشگاهی (رومیزي و ایستاده) به صورت کلی تأثیر بسزایی بر رشد و ارتقاي نحوه طراحی میزهاي آزمایشگاهی داشته که از ابعاد کمی و کیفی قابل بررسی هستند.
کمیت سکوبندی
یک آزمایشگاه کاربردی و ایمن نیازمند مقدار کافی میزبندی است. تناسب میزان سکوبندی آزمایشگاهی با تعداد کارکنان موجب کاهش ریسک دسترسی کارکنان به مناطق پرخطر و جلوگیري از تداخل کار کارکنان حوزه هاي مختلف تخصصی آزمایشگاه خواهد شد.
کیفیت سکوبندی
بحث در مورد کیفیت میزهاي آزمایشگاهی به طور عمده روي موضوع تناسب و عملکرد این میزها متمرکز است . کیفیت مناسب اجزاي میزهاي آزمایشگاه، منجر به افزایش طول عمر، کارآیی و حفظ زیبایی بصري آنها بوده و ضمن پایین آوردن هرگونه ریسک عملکردي، منجر به کاهش هزینه هاي نگهداري و آسودگی خاطر مدیریت و کارکنان آزمایشگاه در آینده خواهد بود.
انواع سیستم سکوبندی آزمایشگاهی
امروزه دو نوع سیستم سکوبندی ثابت و مدولار متداولترین سیستمهاي میزبندي در دسترس هستند که عملکرد هر دو مشابه می باشد. تفاوت اصلی بین این دو، مربوط به انعطاف پذیري میزهاي مدولار در جابجایی و تغییر ارتفاع آن ها است. سکوبندی هاي ثابت براي آزمایشگاه پایدار مناسبتر هستند. مزیت اصلی میزبندی مدولار نسبت به میزبندی ثابت این است که به راحتی قابل جابجایی و پیکربندي مجدد هستند. در زیر به شرح انواع سیستم سکوبندی می پردازیم.
میزبندی مدولار
در صورت نیاز به آزمایشگاه با قابلیت انعطاف پذیري جهت تغییر کاربري فضاها، باید از سیستم مدولار بهره گرفته شود. بیشتر سیستمهاي مدولار دیواري به یک سیستم پشتیبانی (قاب هاي فولادي) متصل به دیوار نصب شده اند. از نکات دیگر مورد توجه براي طراحی سیستم مدولار میتوان به ظرفیت تحمل بار، نازك کاري و استحکام دیوار اشاره نمود. در هنگام انتخاب سیستم، چگونگی نصب واحدهاي مدولار به سازه پشتیبان نیز قابل توجه می باشد.
میزبندی ثابت
علیرغم قابلیت های ذکر شده سیستم مدولار، سکوبندی ثابت همچنان در بسیاري از آزمایشگاه هاي مدرن کاربرد دارند. میزبندي هاي ثابت با ساختار فولادي، چوبی و پلاستیکی لمینیت شده در رنگ ها و سبک هاي متنوع در دسترس هستند. امروزه میزبندي هاي ثابت، قابلیت انعطاف پذیري بیشتري نسبت به گذشته دارند که این امر، قابلیت نصب میزبندي ها بعد از اتمام کفپوش ها را فراهم میکند. لازم به ذکر است پیش بینی کانالهاي تأسیسات مکانیکی و الکتریکی در پشت سکوبندی، کارآیی این نوع میزبندي را افزایش داده است.
سکوبندی متحرك
میزبندي هاي متحرك با چرخهاي گردان، گزینه مفیدي براي دسترسی به اطراف تجهیزات سنگین رومیزي هستند. مبلمان و سکوبندی متحرك همچنین هنگام نیاز به فضاي اضافی براي انجام کار یا تغییر فضاي کاري، مفید خواهند بود.
سکوبندی ترکیبی
میزبندي هاي ترکیبی هنگامی به کار می روند که نیاز به تغییر بخشی از آزمایشگاه در یک مدت زمان نسبتاً کوتاه وجود داشته باشد. هر فضاي آزمایشگاه میتواند متشکل از ترکیب سکوبندی های ثابت، مدولار و متحرك باشد.
کاربرد ها و ویژگی های سکوبندی آزمایشگاهی
از سکوبندی آزمایشگاهی می توان به عنوان ایستگاه کار برای کاربران، فضایی برای نگهداری مواد و تجهیزات مختلف آزمایشگاهی و نصب کانال مخصوص تاسیسات مختلف و ایجاد دریچه هایی برای دسترسی آسان به آنها و سایر موارد استفاده نمود.
علاوه بر این سکوی آزمایشگاه تاثیر بسیار زیادی روی زیبایی و ایجاد حس آرامش در این فضاها دارد. ایجاد نظم بیشتر در آزمایشگاه از تاثیرات مهم نصب سکوبندی آزمایشگاهی می باشد. مهم ترین ویژگی های سکوبندی آزمایشگاهی برای اینکه بتواند به بهترین شکل ممکن تمامی نیازهای آزمایشگاه و کاربران را برآورده نماید عبارتند از:
بخش های اصلی میزبندی آزمایشگاه
به طور کلی سکوبندی در آزمایشگاه شامل بخش های اساسی فریم، کابینت یا یونیت و صفحه رویه می باشد. هر یک از این موارد به تنهایی می تواند در کاربردی بودن و زیبایی فضای آزمایشگاه تاثیر زیادی داشته و انطباق و هماهنگی اجزای سکوبندی آزمایشگاه با یکدیگر اهمیت زیادی دارند. فریم ها باید مقاومت کافی برای نگهداری از کابینت و صفحات رویه داشته باشند و صفحات رویه نیز باید به صورت یکپارچه و بدون درز بوده و کابینت ها طوری طراحی شوند که بالاترین بهره وری را داشته باشند.
ایمنی , دوام و زیبایی سه فاکتور اساسی در طراحی سکوی آزمایشگاه است. دقت و توجه به این سه مسئله میتواند بهترین و مناسب ترین سکوبندی را در آزمایشگاه به وجود آورد.
پوشش مناسب سطوح باید مقاومت کافی در مقابل مواد شیمیایی و خورنده را داشته و نظافت و تمیز کردن آنها نیز ساده و آسان باشد.
یکی از اجزای مهم در سکوبندی آزمایشگاه فریم است. از مهم ترین ویژگی هایی که فریم باید داشته باشد قابلیت تحمل وزن بالا تا 200 کیلوگرم در هر متر مربع می باشد. همچنین کاربران در حین کار به فضا و محل بیشتری در زیر میز نیاز دارند و فریم بندی باید به گونه ای باشد که بیشترین فضا را در اختیار کاربران قرار داده و در عین حال از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار باشند. پوشش رنگ بدنه فریم نیز باید در مقابل آب، مواد شیمیایی و سایر تمیز کننده ها مقاوم باشد.
کابینت یا یونیت آزمایشگاهی از دیگر اجزای تشکیل دهنده سکوی آزمایشگاه است. این کابینت ها می تواند به صورت معلق , چرخ دار و زمینی باشند. کابینت های معلق به فریم متصل بوده و از این رو نظافت زیر کابینت ها بسیار آسان است. کابینت های چرخ دار نیز قابلیت جابجایی دارند که با چرخ هایی که در زیر آنها تعبیه شده، برای حمل و نقل بسیار مناسب هستند.
کابینت ها از جنس های مختلفی تولید میشوند که بسته به نوع کاربری آزمایشگاه، می توان به کابینت های ام دی اف , پی وی سی , استنلس استیل و غیره اشاره نمود.