فوتبال ایران این‌روزها در آستانه سپری‌کردن چالشی مهم است که خواسته یا ناخواسته تلویزیون در آن نقش مهمی ایفا می‌کند. ماجرا مربوط به میزبانی تیم ملی ایران در ادامه رقابت‌های انتخابی جام جهانی است که به‌ظاهر با ممانعت جدی از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا، AFC، مواجه شده است.
طبق ادعای مسئولان فدراسیون فوتبال ایران، کنفدراسیون فوتبال آسیا هشدار داده تا زمانی که صداوسیما بدهی‌اش بابت حق پخش تلویزیونی را به AFC پرداخت نکند، ایران شانسی برای میزبانی از دیگر تیم‌های گروه، در مسیر انتخابی جام جهانی 2022 قطر نخواهد داشت. این هشدار تازه در شرایطی از سوی مسئولان فدراسیون فوتبال ایران عنوان شده که پیش‌از‌این هم تیم‌های باشگاهی ایرانی حق میزبانی نداشتند و بازی‌هایشان به کشور ثالث برده می‌شد. از طرفی، از زمان شیوع ویروس کرونا اتفاق تازه‌تری رخ داد و کمپانی‌ای که حق پخش بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا را در اختیار داشت، در نامه‌ای به صداوسیمای ایران رسما اعلام کرد سیگنال زنده به تلویزیون ایران نمی‌دهد؛ اما آن زمان عنوان شد این موضوع به دلیل تحریم‌های اعمال‌شده درخصوص ایران است و حرفی از بدهی‌های تلویزیون ایران به کنفدراسیون فوتبال آسیا به میان نیامده بود.
شایعه مطرح‌شده درست است؟
موضوعی که در این بین تبدیل به سؤال بزرگی شده، این است که آیا اصولا ادعای مطرح‌شده درست است یا خیر؟ در واقع آیا واقعا کنفدراسیون فوتبال آسیا به فدراسیون فوتبال ایران گفته اگر تلویزیون بدهی‌اش را نپردازد، به ایران میزبانی نخواهد داد؟ مسئولان فدراسیون فوتبال مدعی هستند چنین امری صحت دارد و ایمیلی درهمین‌باره دریافت کرده‌اند. باوجود‌این به نظر می‌رسد اگر چنین چیزی هم صحت داشته، دادن یا ندادن میزبانی به یک کشور به حق پخش ارتباط مستقیمی نداشته باشد.
یکی از مسئولان ورزش ایران که پیش‌تر در امور پخش بین‌الملل فعالیت داشته و اصرار دارد که نامی از او برده نشود، به «شرق» می‌گوید: «دادن یا ندادن میزبانی به یک کشور به دلیل حق پخش موضوع بی‌ربطی است، چون این مورد مربوط به بخش مارکتینگ AFC است و خود آنها مستقیم با مسئولان صداوسیمای ایران در ارتباط هستند. در این مورد اصلا فدراسیون فوتبال دخیل نیست که بخواهد بابتش جریمه‌ای بپردازد. البته شاید AFC با علم به این موضوع که تلویزیون در ایران دولتی است، از این حربه استفاده کرده که بتواند به هدفش برسد. در واقع آنها یا مسئولان کنونی فدراسیون فوتبال ایران را مبتدی گیر آورده‌اند یا دنبال بهانه‌ای برای ندادن میزبانی به ایران می‌گردند».
او همچنین از عدد و رقم بدهی سنگین صداوسیما به AFC که این روزها عنوان می‌شود، به‌عنوان عدد کاذب نام می‌برد و می‌گوید: «واقعیت این است که تلویزیون در این زمینه مقصر است، چون تحرکات صداوسیما در پخش‌کردن غیرقانونی بسیاری از بازی‌ها، کمپانی‌هایی را که حق پخش بازی‌ها را خریده‌اند، حسابی عصبانی می‌کند. کمپانی‌های سابق از جمله لاگاردر و WSG بارها به صداوسیما بابت پخش‌کردن غیرقانونی بازی‌ها هشدار داده بودند ولی صداوسیما هربار کار خودش را انجام می‌دهد. جدی‌ترین اختلاف‌نظر در‌این‌بین مربوط به بازی چندسال پیش تیم ملی ایران با گوام بود که به تلویزیون هشدار دادند اگر حق پخش را ندهد، اجازه پخش مسابقه را نمی‌دهند. آن زمان آن عدد آن‌قدر درشت بود که کسی باورش نمی‌شد ولی همه می‌دانستند رقم مطرح‌شده بیشتر به دلیل لج‌بازی بوده و رقم واقعی نیست. این موضوع درباره این روزها هم صدق می‌کند و عدد و رقم‌های مطرح‌شده واقعی نیستند».
حالا چه مسئولان AFC فدراسیون‌نشین‌ها را مبتدی گیر آورده باشند، چه دنبال بهانه باشند، فعلا مسئله حق پخش را مطرح کرده‌اند تا سنگی بزرگ‌تر پیش پای میزبانی ایران در ادامه رقابت‌های جام جهانی بگذارند.
بدهی هست ولی مانعی نیست
با‌وجود بی‌ربط‌بودن درخواست میزبانی به ماجرای بدهی تلویزیون ایران، یکی از صداوسیمایی‌ها به‌طور ضمنی چنین موضوعی را تأیید می‌کند. او هم که نمی‌خواهد نامش مطرح شود، می‌گوید: «فقط می‌توانم یک چیز را به شما بگویم: اینکه صداوسیما به کنفدراسیون فوتبال آسیا بدهی دارد، بله، درست است ولی همچنین می‌خواهم بگویم این بدهی مانعی برای پیشرفت در کار نیست. ما بدهی داریم ولی این بدهی مانع بزرگی برای گرفتن میزبانی نخواهد بود». او از گفتن رقم دقیق این بدهی طفره می‌رود و جمله قبلی‌اش را دوباره تکرار می‌کند.
با‌این‌حال، به یک نکته درباره اینکه چرا کنفدراسیون فوتبال آسیا موضوع حق پخشی را که مربوط به تلویزیون است، به موضوع مهمی مثل میزبانی گره می‌زند و پای فدراسیونی را به میان می‌کشد که اصولا نقشی در این بین نداشت، مطرح می‌کند: «وقتی شما وارد یک مذاکره می‌شوید، از هر برگ برنده‌ای که دارید، در مذاکرات استفاده می‌کنید. طبیعی است که AFC هم از این موضوع برای رسیدن به خواسته‌هایش استفاده کند».
حالا با این صحبت‌ها مشخصا می‌توان به نقش تلویزیون در داستان میزبانی ایران اشاره کرد و مطمئن شد که بدهی‌های قبلی که حاصل نپرداختن حق پخش از سوی تلویزیون ایران بوده، روی سرنوشت میزبانی تیم ملی ایران در مسیر جام جهانی تأثیر گذاشته است.
البته که این مورد تنها تأثیر منفی تلویزیون بر فوتبال ایران نبوده و نیست چون الان سال‌هاست فوتبال ایران به دلیل نگرفتن حق پخش بازی‌های لیگ، با صداوسیما چالش دارد؛ چالشی که با توجه به قدرت صداوسیما به نظر می‌رسد تبدیل به موضوعی فرسایشی شده و دیگر امیدی به گرفتن حق پخش به معنای واقعی‌اش برای فوتبال نیست.
آیا AFC دنبال بهانه است؟
درست است که AFC این روزها بدهی تلویزیون را بهانه کرده تا به ایران میزبانی ندهد ولی به نظر می‌رسد حتی اگر تلویزیون هم بدهی‌اش را بپردازد، باز بهانه‌های قبلی سر جای خود باقی بمانند؛ کنفدراسیون فوتبال آسیا ابتدا به دلیل بالارفتن عده‌ای از دیوار سفارت عربستان در تهران، بازی نمایندگان ایران و عربستان را به کشور ثالث سپرد و بعد هم به دلیل ساقط‌کردن هواپیمای اوکراینی، کلا میزبانی را از تیم‌های ایرانی با ادعای نبودن امنیت لازم گرفت.
بعدها هم موضوع مهار ویروس کرونا مطرح و عنوان شد ایران عملکرد مناسبی نداشته و شانسی برای میزبانی متمرکز نخواهد داشت. بعد از آن هم مسئله VAR عنوان شد و حالا هم که داستان حق پخش بازی‌ها و بدهی تلویزیون مطرح شده است. البته که مسئولان فدراسیون فوتبال ایران می‌گویند بقیه موارد حل شده است و اگر تلویزیون بدهی‌اش را بپردازد، ایران مشکلی برای میزبانی نخواهد داشت.