مشاور عزیز، چند ماه است دنبال کار می‌گردم. به ده‌ها شرکت ایمیل زدم و با خیلی‌هایشان مصاحبه کردم. دو شرکت آخر، چند‌بار با من مصاحبه کردند و حس می‌کردم هر دو من را پسندیده‌اند تا اینکه شرکت اول پس از یک هفته با من تماس گرفت و شغلی را پیشنهاد کرد. کمی دودل بودم. گرچه آدم‌های خیلی خوبی هستند و در این مدت، خیلی با من مهربان بودند، اما ساعت کارشان زیاد است و گاهی باید تا دیروقت در شرکت بمانم.
دنیای اقتصاد در ادامه به نقل از The Cut نوشت: با این حال داشتم درباره پیشنهادشان فکر می‌کردم تا شاید بتوانم با این مساله کنار بیایم که ناگهان، شرکت دوم هم به من زنگ زدند و در کمال ناباوری، گفتند که قبولم کرده‌اند. کلی خوشحال شدم، چون شرایط شغل دوم، خیلی عالی است. مطمئن شدم که شغل اول را نمی‌خواهم.
فردا قصد دارم با شرکت اول تماس بگیرم و بگویم که نمی‌توانم با آن‌ها همکاری کنم. اما می‌ترسم ناراحت شوند یا پل‌های پشت‌سرم خراب شود. چه توصیه‌ای برایم دارید؟ چطور به آن‌ها حرفم را بزنم؟ آیا باید دلیلم را بگویم؟ تماس بگیرم یا پیام بدهم؟
پاسخ: دوست عزیز، کسانی که دنبال کار می‌گردند، تمام مدت منتظرند که شغلی به آن‌ها پیشنهاد شود. اما گاهی بنا به دلایلی، تصمیم می‌گیری پیشنهاد یک شرکت را رد کنی. شاید حقوقش زیادی پایین است یا مدیرش، آدم کنترل‌گری است یا شغل مربوطه، روی حوزه‌هایی که تو به آن‌ها علاقه داری متمرکز نیست. دلیلش هر‌چه باشد، تو به این نتیجه رسیده‌ای که آن شغل به‌درد تو نمی‌خورد و باید پیشنهاد را رد کنی. اما چطور می‌توانیم یک پیشنهاد شغلی را محترمانه رد کنیم و در عین حال، رابطه کاری‌مان را حفظ کنیم؟ نکاتی که باید بدانی از این قرارند:
مردم معمولا از اینکه بخواهند یک پیشنهاد شغلی را رد کنند، استرس می‌گیرند. حس می‌کنند موقع تقاضای شغل، به کارفرما قول داده‌اند و حالا دارند یک‌طرفه، آن توافق را به‌هم می‌زنند. اما فرستادن درخواست شغلی و مصاحبه کردن، به هیچ‌وجه معنایش این نیست که قول می‌دهی شغل را بپذیری و کارفرما‌ها این را می‌دانند. متقاضی‌ها همیشه یکسری پیشنهاد‌ها را رد می‌کنند، همان‌طور که کارفرما‌ها همیشه یکسری متقاضی را رد می‌کنند و قرار نیست با رد حرفه‌ای و محترمانه یک پیشنهاد، پل‌های پشت‌سرت خراب شوند.
اما آیا کارفرمایی پیدا می‌شود که در صورت رد پیشنهادش از سوی کارجو، واکنش بد نشان دهد؟ بله، البته! بعضی از کارفرما‌ها وقتی از آن‌ها درخواست اضافه حقوق می‌کنی یا یک روز مرخصی می‌خواهی، واکنش منفی نشان می‌دهند. این نشانه سوءعملکرد از سمت آنهاست، نه دلیل اینکه تو مرتکب خطایی شده‌ای (در واقع، این ثابت می‌کند که حق داشتی پیشنهاد را رد کنی، چون او دارد به تو نشان می‌دهد که به عنوان یک کارفرما، هنجار‌های عادی را قبول ندارد و برای آزادی‌عمل کارجو یا کارمندش، احترامی قائل نیست).
وقتی مطمئن شدی که نمی‌خواهی پیشنهاد را قبول کنی، فورا به کارفرما زنگ بزن یا ایمیل بفرست و او را در جریان بگذار. پشت‌گوش نینداز، چون ممکن است برای هر دو طرف، دلخوری ایجاد کند. به‌علاوه، احتمالا متقاضی‌های دیگری هستند که منتظر خبرند و از اینکه شغل به آن‌ها پیشنهاد شود، کلی خوشحال می‌شوند.
خیلی‌ها پیشنهاد شغلی را از طریق ایمیل رد می‌کنند و این کاملا شایع است. حرکت مودبانه‌تر این است که تماس بگیری و با کسی که قرار بود مدیرت شود، صحبت کنی (با فرض بر اینکه او با تو مصاحبه کرده بوده). او احتمالا وقتی شغل را به تو پیشنهاد کردند، از نظر احساسی، روی تو سرمایه‌گذاری کرده است.
اما سرعت در خبر‌دادن، مهم‌تر از تماس تلفنی است. پس اگر تماس تلفنی با او، به هر دلیلی چند روز به این پروسه اضافه می‌کند، بی‌خیال تلفن‌زدن شو. همین حالا دست به‌کار شو و ایمیل بفرست. فقط یک یادداشت با این مضمون اضافه کن «دوست داشتم تلفنی با شما صحبت کنم، اما نتوانستم پیدایتان کنم و نمی‌خواستم پروسه را به تاخیر بیندازم.»
این شاید منصفانه به‌نظر نرسد، چون کارفرما‌ها همیشه کارجو‌ها را رد می‌کنند بدون آنکه دلیلی بیاورند، اما اگر توضیحی برای تصمیمت بیاوری، آدم بهتری به‌نظر خواهی رسید و رابطه‌تان را برای آینده، حفظ خواهی کرد. لازم نیست یک گزارش جامع از تردیدهایت درباره شغل مربوطه بیاوری، فقط کافی است چیزی در این مایه‌ها بگویی: «ممنون که من را در نظر گرفتید، اما پس از کلی فکر کردن، تصمیم گرفتم پیشنهادتان را رد کنم و روی سایر گزینه‌هایم تمرکز کنم که فکر می‌کنم با شغل مورد نظرم، همخوانی بیشتری دارند.»
یا اگر دلیلی داری که به‌راحتی در یکی دو جمله قابل توضیح است و توهین‌آمیز نیست (مثلا اینکه «شما مدیر افتضاحی به‌نظر می‌رسید!»)، آن را بگو. مثلا:
ممکن است دلیل آوردنت، شرکت را ترغیب کند که چاره‌ای برای راضی‌کردن تو بیندیشد. در بعضی موارد، ممکن است از آن استقبال کنی، مثلا ناگهان حقوق پیشنهادیشان را افزایش دهند یا اجازه دهند اگر مشکل، محل اقامتت است، دورکاری کنی، اما اگر پیشنهادشان نظرت را تغییر نداد، هیچ ایرادی ندارد اگر بگویی: «خیلی از پیشنهادتان ممنونم. این دقیقا چیزی نیست که الان دنبالش باشم، اما از تلاشتان برای به توافق رسیدنمان، خیلی خیلی متشکرم.»
وقتی داری پیشنهادشان را رد می‌کنی، چیزی مشابه این جملات بگو: «واقعا بابت زمانی که برایم گذاشتید و درباره شغل مربوطه صحبت کردید، ممنونم» و اگر «واقعا» شرکت یا مدیرش را دوست‌داری و فکر می‌کنی در آینده، دوست‌داری برایشان کار کنی، این را هم بگو: «من واقعا از پروژه X که رویش کار می‌کنید خوشم آمد و با اینکه امروز، شرایط جور نشد که با هم کار کنیم، اما دوست دارم یک روز در آینده، بخشی از آن کار را هم من انجام دهم.»