فرارو- سردرد‌های گاه و بی گاه و رنج‌های ناشی از این درد باعث شده تا افراد مدام به مسکن‌های شیمیایی پناه ببرند، درحالی که می‌توان از روش‌های خانگی ساده برای درمان فوری سردرد استفاده کرد. یوگا، مصرف مکمل‌ها، روغن‌های اسانسی و ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی از جمله روش‌های طبیعی برای کاهش علائم سردرد هستند.
بیماری‌هایی مثل عفونت‌های سینوسی، سرماخوردگی، تب یا عفونت گلو، استرس، عوامل محیطی مثل قرار گرفتن در معرض دود سیگار و تنباکو؛ همچنین مواجهه با بوی مواد شیمیایی و عطر و ادکلن، سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به سردرد، حساسیت به بعضی از مواد غذایی، ئعدم تعادل هورمونی و عدم تعادل ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن از عوامل مبتلا به سردرد هستند. در ادامه راه‌های درمان سردرد‌های آزاردهنده روزمره تان را ارائه داده ایم.
درمان فوری سر درد
آب آشامیدنی
کمبود مایعات در بدن می‌تواند منجر به سردرد شود. مطالعات نشان داده است که کم آبی مزمن دلیل اصلی سردرد تنشی و میگرنی است و همچنین ثابت شده که نوشیدن آب علائم سردرد را در اکثر افرادی که بدن آن‌ها کم آب است، طی ۳۰ دقیقه تا ۳ ساعت تسکین می‌دهد.
منیزیم
این ماده معدنی برای فعالیت‌های بی شمار بدن از جمله کنترل قند خون و انتقال عصب مهم و ضروری است و همچنین ثابت شده که منیزیم یک درمان ایمن و موثر برای سردرد است، زیرا شواهد نشان می‌دهد که کمبود منیزیم در افرادی که از سر درد میگرن رنج می‌برند در مقایسه با دیگران که چنین بیماری ندارند، بیشتر است. مصرف روزانه ۶۰۰ میلی لیتر سیترات منیزیم از طریق دهان می‌تواند به کاهش دفعات و شدت سردرد‌های میگرنی کمک کند.
خواب کافی
کمبود خواب از چند جهت می‌تواند برای سلامتی مضر باشد و ممکن است در برخی افراد سردرد ایجاد کند. یک مطالعه فراوانی و شدت سردرد در کسانی که کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند و کسانی که بیشتر می‌خوابند را مقایسه و اعلام کرد کسانی که بیشتر می‌خوابند، کمتر دچار سردرد می‌شوند، اما کسانی که خواب کافی ندارند، از سردرد‌های مکرر و شدید رنج می‌برند. همچنین مشخص شده است که خواب زیاد و بیش از حد منجر به سردرد می‌شود. بنا بر این خواب و استراحت کافی و به اندازه برای افرادی که به دنبال پیشگیری طبیعی از سردرد هستند، مهم است.
روغن‌های معطر
روغن‌های معطر حاوی فواید درمانی بسیاری هستند و اغلب در بعضی مناطق به صورت موضعی استفاده می‌شوند، بنابراین روغن‌های معطر نعناع و اسطوخودوس مخصوصاً هنگام ابتلا به سردرد بسیار مفید هستند، زیرا ثابت شده است که استفاده از روغن نعناع در شقیقه علائم سردرد تنشی را کاهش می‌دهد. روغن اسطوخودوس در هنگام استنشاق و استفاده روی لب فوقانی در کاهش درد میگرن و علائم مرتبط با آن بسیار موثر است.
ویتامین ب کمپلکس
ویتامین‌های گروه B گروهی از ریز مغذی‌های محلول در آب هستند که بسیاری از نقش‌های مهم را در بدن بازی می‌کند، زیرا چندین مطالعه نشان داده است که مکمل ویتامین B با ریبوفلاوین، فولات، B ۱۲ و B ۶ می‌تواند علائم سردرد را کاهش دهد.
چای یا قهوه دارای کافئین
مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار هنگام سر درد مانند چای یا قهوه، ممکن است احساس راحتی ایجاد کند، زیرا کافئین باعث بهبود خلق و خو، افزایش هوشیاری و انقباض رگ‌های خونی می‌شود، همه این موارد می‌توانند تأثیر مثبتی بر علائم سردرد داشته باشند. همچنین دارو‌های رایج که برای درمان سردرد استفاده می‌شوند، مانند ایبوپروفن و استامینوفن نیز می‌توانند اثر بخش باشند.
کمپرس سرد
استفاده از کمپرس سرد ممکن است علائم سردرد را کاهش دهد. قرار دادن کمپرس سرد یا یخ روی ناحیه‌ی گردن و سر التهاب را کاهش می‌دهد و رگ‌های خونی را منقبض می‌کند که این موضوع در درمان سردرد و کاهش علائم آن مفید است. در یک مطالعه روی ۲۸ خانم نشان داده شد که قرار دادن بسته‌های ژله‌ای سرد روی سر، درد ناشی از میگرن را به‌طرز قابل‌توجهی کاهش داد.
می‌توانید کمپرس سرد را از بیرون تهیه کرده یا خودتان آن را در خانه درست کنید. برای درست کردن کمپرس سرد، ابتدا یک کیسه‌ی ضدآب را پر از یخ کنید و دور آن یک حوله‌ی نرم بپیچید. کمپرس را پشت گردن، سر یا شقیقه‌ی خود قرار دهید تا سردردتان بهبود پیدا کند.
کوآنزیم کیوتن
کوآنزیم کیوتن ماده‌ای است که به‌طور طبیعی توسط بدن تولید می‌شود. این ماده در تبدیل غذا به انرژی نقش دارد و به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های کوآنزیم کیوتن ممکن است یک روش اثرگذار و طبیعی برای درمان سردرد باشند.
یک مطالعه روی ۸۰ نفر نشان داد که مصرف ۱۰۰ میلی‌گرم مکمل کوآنزیم کیوتن در روز تعداد دفعات، شدت و طول میگرن را کاهش داد. یک مطالعه‌ی دیگر روی ۴۲ نفر که به‌طور مرتب دچار میگرن می‌شدند به این نتیجه رسید که مصرف روزانه سه دوز ۱۰۰ میلی‌گرمی از کوآنزیم کیوتن به کاهش تعداد دفعات بروز میگرن و علائم مرتبط با آن مثل حالت تهوع کمک کرد.
رژیم غذایی
مطالعات عنوان می‌کنند که ناتوانی در تحمل بعضی از مواد غذایی می‌تواند منجر به تحریک سردرد در بعضی از افراد شود. برای اینکه متوجه شوید کدام مواد غذایی باعث سردرد مکرر در شما می‌شوند، در رژیم غذایی خود مواد غذایی که فکر می‌کنید بیشترین ارتباط را با علائم سردرد دارند، حذف کنید.
شکلات، مرکبات و قهوه رایج‌ترین مواد غذایی هستند که توسط افراد مبتلا به میگرن به‌عنوان غذا‌های محرک معرفی شده‌اند. در یک مطالعه‌ی کوچک نشان داده شد که دنبال کردن رژیم غذایی ذکر شده باعث کاهش تعداد دفعات بروز سردرد‌های میگرنی در شرکت‌کنندگان شد.
طب‌سوزنی
در طب‌سوزنی برای تحریک بعضی از نواحی بدن، سوزن‌های نازکی وارد پوست می‌شوند. در بسیاری از مطالعات نشان داده شده که این روش درمانی با کاهش علائم سردرد ارتباط دارد. یک بررسی روی ۲۲ مطالعه که در مجموع روی بیش از ۴ هزار نفر انجام شد به این نتیجه رسید که طب‌سوزنی به اندازه‌ی دارو‌های رایج برای میگرن مؤثر است.
یک مطالعه‌ی دیگر به این نتیجه رسید که طب‌سوزنی مؤثرتر و بی‌خطرتر از توپیرامات بود. از این داروی ضدویروسی برای درمان سردرد میگرنی مزمن استفاده می‌شود. اگر به دنبال یک روش طبیعی برای درمان سردرد مزمن هستید، حتما طب‌سوزنی را امتحان کنید.
یوگا
یوگا یک روش عالی برای کاهش استرس، افزایش انعطاف‌پذیری، کاهش درد و بهبود کلی کیفیت زندگی محسوب می‌شود. یوگا حتی ممکن است در کاهش شدت و تعداد دفعات سردرد هم اثرگذار باشد. یک مطالعه به بررسی اثرات یوگادرمانی روی ۶۰ فرد مبتلا به سردرد میگرنی مزمن پرداخت.
نتایج این مطالعه نشان داد که تعداد دفعات و شدت سردرد در گروهی که هم یوگا انجام دادند و هم دارو‌های مخصوص برای درمان سردرد را مصرف کردند، نسبت به کسانی که فقط دارو مصرف کردند، کاهش قابل‌توجهی داشت.
یک مطالعه‌ی دیگر به این نتیجه رسید افرادی که به مدت ۳ ماه تمرینات یوگا را انجام دادند، در مقایسه با گروهی که به انجام این تمرینات نپرداختند، کاهش چشمگیر تعداد دفعات، شدت و علائم مرتبط را تجربه کردند.
خودداری از بو‌های تند
بو‌های تند مثل بوی ادکلن یا محصولات تمیزکننده می‌توانند در بعضی از افراد منجر به سردرد شوند. یک مطالعه روی ۴۰۰ نفر که سردرد میگرنی یا تنشی را تجربه می‌کردند به این نتیجه رسید که بو‌های تند مثل ادکلن معمولا باعث تحریک سردرد در شرکت‌کنندگان می‌شد.
حساسیت شدید به بو را «اسموفوبیا» می‌نامند که ابتلا به آن در افراد مبتلا به سردرد مزمن رایج است. اگر فکر می‌کنید به بو حساسیت دارید، از ادکلن، دود سیگار و غذا‌هایی که بوی تندی دارند دوری کنید تا احتمال ابتلا به میگرن در شما کاهش پیدا کند.
دارو‌های گیاهی
بعضی از گیاهان مثل بابونه‌ی زرد یا باتربور ممکن است در کاهش علائم و درمان سردرد کمک‌کننده باشند. بابونه‌ی زرد یک گیاه گلدار است که خواص ضدالتهابی دارد. بعضی از مطالعات عنوان می‌کنند که مصرف مکمل‌های بابونه‌ی زرد در دوز ۵۰ تا ۱۵۰ میلی‌گرم در روز ممکن است تعداد دفعات بروز سردرد را کاهش دهد. با این حال مطالعات دیگر فایده‌ای را در این زمینه پیدا نکرده‌اند.
ریشه‌ی گیاه باتربور هم مانند بابونه‌ی زرد اثرات ضدالتهابی دارد. چندین مطالعه نشان داده‌اند که مصرف عصاره‌ی گیاه باتربور در دوز‌های ۵۰ تا ۱۵۰ میلی‌گرم در روز علائم سردرد را هم در بزرگسالان و هم در کودکان کاهش می‌دهد. مصرف بابونه‌ی زرد معمولا بی‌خطر تلقی می‌شود؛ به شرطی که آن را به میزان توصیه شده مصرف کنید.
باتربور را با احتیاط مصرف کنید، چون نوع غیرخالص آن می‌تواند منجر به آسیب کبدی شود. علاوه بر این اثرات بلندمدت استفاده از این گیاه هم نامشخص است.
اجتناب از مصرف نیترات و نیتریت
نیترات و نیتریت نگهدارنده‌های رایج غذا هستند که به اقلامی مثل هات‌داگ، سوسیس و بیکن اضافه می‌شوند تا از طریق جلوگیری از رشد باکتری‌ها آن‌ها را تازه نگه دارند. نشان داده شده که مصرف مواد غذایی حاوی این نگهدارنده‌ها سردرد را در بعضی از افراد تحریک می‌کند.
نیتریت ممکن است از طریق باز کردن رگ‌های خونی منجر به سردرد شود. برای اینکه مصرف نیتریت را به حداقل برسانید، گوشت‌های فرآوری شده‌ی کمتری مصرف کنید و در صورت امکان، محصولاتی را بخرید که فاقد آن هستند.
چای زنجبیل
ریشه‌ی زنجبیل حاوی ترکیبات مفید زیادی از جمله آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات ضدالتهابی است. یک مطالعه روی ۱۰۰ فرد مبتلا به سردرد میگرنی مزمن به این نتیجه رسید که مصرف ۲۵۰ میلی‌گرم پودر زنجبیل در کاهش درد میگرن به اندازه‌ی سوماتریپتان (داروی رایج برای سردرد) مؤثر بود.
علاوه بر این زنجبیل به کاهش حالت تهوع و استفراغ کمک می‌کند که از علائم رایج مرتبط با سردرد شدید به شمار می‌روند. می‌توانید پودر زنجبیل را در شکل کپسول مصرف کرده یا با ریشه‌ی زنجبیل تازه، چای درست کنید.
ورزش کنید
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای کاهش تعداد دفعات و شدت سردرد، انجام فعالیت‌های بدنی است. یک مطالعه روی ۹۱ نفر به این نتیجه رسید که ۴۰ دقیقه دوچرخه‌سواری برای سه بار در هفته، در کاهش تعداد دفعات سردرد مؤثرتر از تکنیک‌های ریلکسیشن بود.
یک مطالعه‌ی بزرگ‌مقیاس دیگر روی بیش از ۹۲ هزار نفر نشان داد که سطح پایین فعالیت بدنی به‌طور مشخص با افزایش احتمال ابتلا به سردرد ارتباط داشت.
روش‌های زیادی برای افزایش فعالیت بدنی وجود دارد. یکی از آسان‌ترین روش‌ها این است که بیشتر پیاده‌روی کنید. به جای اینکه همیشه از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه‌ی عمومی استفاده کنید، گاهی اوقات مسیر‌های نسبتا نزدیک را پیاده بروید.
رژیم غذایی بدون گلوتن
افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، با مصرف مواد غذایی حاوی گلوتن دچار سردرد می‌شوند. نتایج مطالعات مختلف نشان می‌دهند که افراد مبتلا به بیماری سلیاک سردرد میگرنی معمولا بعد از قطع مصرف گلوتن، کاهش چشمگیر تعداد دفعات و شدت سردرد را تجربه می‌کنند.
ممکن است دچار بیماری سلیاک نباشید، اما به گلوتن حساسیت داشته باشید و به همین دلیل دچار سردرد شوید. اگر این‌طور است، لازم نیست به‌طور کامل مصرف گلوتن را قطع کنید. در عوض میزان گلوتن مصرفی خود در طول روز را کاهش دهید. برای درمان سردرد، ابتدا به مدت سه هفته رژیم غذایی بدون گلوتن را دنبال کنید.
سپس مواد غذایی حاوی گلوتن را به‌تدریج به رژیم غذایی خود اضافه کنید. بعد از اضافه کردن گلوتن بیشتر به رژیم غذایی، به احساسی که بعد از مصرف آن پیدا می‌کنید، دقت کنید. سعی کنید یک میزان متعادل را برای مصرف گلوتن پیدا کنید.
علائم سردرد نیازمند به مراقبت پزشکی
اگر با هر نوع سردرد مزمن مواجه هستید، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط بهترین گزینه است. سردرد‌هایی مزمن در نظر گرفته می‌شوند که طی ۱۵ روز یا بیشتر در هر ماه ادامه داشته باشند.
با تشخیص نوع سردرد، پزشک می‌تواند بهترین گزینه درمان را برای شما انتخاب کند. درمان مناسب سردرد ممکن است به بهبود کیفیت زندگی کلی شما کمک کند.
گاهی اوقات، سردرد می‌تواند نشانه‌ای از یک شرایط پزشکی جدی‌تر باشد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آنوریسم
- سکته مغزی
- مننژیت
- آنسفالیت (التهاب بافت مغز)
- تومور مغزی
از نشانه‌های نیاز به توجه پزشکی فوری برای سردرد نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ظهور ناگهانی سردرد شدید
- سفتی گردن
- دوبینی
- ضعف یا فلج در یک سمت بدن
- بی حسی در هر دو سمت بدن
- مشکلات تعادل و هماهنگی
- تب بالا
- بی حالی
- کاهش یا تغییر سطح هوشیاری
- توهم
درمان سردرد
هر فردی شرایط متفاوتی دارد، از این رو، برای تشخیص این که چه چیزی بهترین تاثیر را بر سردرد شما دارد، ممکن است به مقداری آزمون و خطا نیاز باشد.
از روش‌هایی که ممکن است به تسکین سردرد کمک کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دراز کشیدن در اتاقی تاریک و ساکت. اگر می‌توانید چرت بزنید.
- استفاده از یخ یا کمپرس سرد روی بخشی که درد می‌کند. برای برخی افراد گرما تاثیر بهتری دارد.
- نوشیدن آب برای هیدراته نگه داشتن بدن
- انجام تمرینات تنفس عمیق
- مصرف دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی مطابق با دستور ارائه شده. مراقبت باشید، زیرا مصرف بیش از حد می‌تواند به سردرد‌های ریباند منجر شود.
- نوشیدن اندکی کافئین
برای سردرد‌های مزمن، پزشک ممکن است دارو‌هایی را بر اساس نوع خاص سردرد شما تجویز کند که از آنجمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تریپتان‌ها
- دارو‌های مشتق از ارگوت
- مسکن‌های ترکیبی و کافئین
دارو‌های پیشگیرانه برای سردرد مزمن شامل موارد زیر می‌شوند:
- ضدتشنج‌ها
- مسدودکننده‌های بتا
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم
- انتاگونیست‌های پپتید وابسته به ژن کالسی‌تونین
- انابوتولینوم توکسین A (بوتاکس)
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین
- دارو‌های ضد افسردگی سه حلقه‌ای