فرارو- آمار تماس با اورژانس‌های اجتماعی برای موارد کودک آزاری و همسر آزاری افزایش یافته است. اغلب خشونت‌های خانگی به موارد اعمال زور و تضییع حق از سوی یکی از اعضای خانواده (اغلب مرد) نسبت به دیگر اعضا (اغلب زن و کودک) اطلاق می‌شود که در نهایت به ضرب و شتم زن و کودک ختم می‌شود.
به گزارش فرارو، مطابق آماری که سازمان بهزیستی سال گذشته منتشر کرده است در حدود ۹۰ درصد تماس‌ها در زمینه همسرآزاری، زنان از آزار خود توسط شوهرانشان گزارش داده‌اند. براساس اعلام رئیس سازمان پزشکی قانونی، در حوزه کودک‌آزاری نیز در سال گذشته ۲ هزار و ۴۸۸ پرونده به مراکز این سازمان ارجاع شده و این موارد به نسبت سال قبل ۱۲ و نیم درصد افزایش داشته است.
با افزایش این آمار، کارشناسان به دنبال علت افزایش خشونت خانگی بوده و کرونا را دلیلی بر افزایش این موضوع می‌دانند، اما عده‌ای هم این مسئله را ناشی از مسائل فرهنگی دانسته اند.
بهزاد وحیدنیا، مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی، می‌گوید که حدود ۶۰ درصد تماس‌ها با اورژانس اجتماعی مربوط به مشکلات خانوادگی از جمله مشکلات با همسر، پدر و مادر‌ها با فرزندان و البته مشکل با خانواده همسر است.
البته محمود علیگو، رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور حضور اجباری خانواده‌ها در کنار در ایام کرونا را دلیل افزایش خشونت‌ها دانسته و می‌گوید که ما نیاز به آموزش‌های تاب‌آوری و سبک زندگی داریم تا این خشونت‌ها کاهش پیدا کند.
کرونا و افزایش خشونت خانگی
در ماهی که گذشت آمار کودک آزاری و قتل همسر به شدت بالا رفته است. از همین رو باید ریشه این خشونت را یافت که آیا تنها نگیزه ناموسی برای آزار همسر کافیست یا قرنطینه خانگی بر اثر مواجه شدن با کرونا علتی براین ماجرا است.
برخی کارشناسان معتقدند که هر موجی از کرونا که در کشور آغاز می‌شود مصادف است با افزایش آمار درگیری‌های خانوادگی و آزار و اذیت همسران و کودکان که در نهایت دولت باید برنامه دقیقی در خصوص آموزش خانواده‌ها برای همزیستی مسالمت آمیز در روز‌های قرنطینه خانگی داشته باشد.
یاسمن دادور، مسئول کارشناسان صدای یار (اولین خط تلفن کمک فکری به کودکان و نوجوانان)، گفته: «شروع قرنطینه در شرایطی که مردم چندان آمادگی‌اش را نداشته‌اند، موجب مشکلاتی در خانواده‌ها شده است.»
البته این موضوع تنها به ایران ختم نمی‌شود، چنانچه که بار‌ها نهاد‌های حقوق بشری وسازمان‌های بین‌المللی همچون یونیسف و نهاد زنان سازمان ملل متحد، چندین‌بار درمورد افزایش خشونت خانگی به‌ویژه علیه کودکان و زنان در دوران همه گیری کرونا هشدار داده‌اند.
مارینا هستر، روانپزشک دانشگاه بریستول، می‌گوید خشونت خانگی زمانی افزایش می‌یابد که خانواده‌ها زمان بیشتری را با هم سپری می‌کنند؛ مثل تعطیلات کریسمس، مسافرت‌ها و تابستان.
همچنین آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، خواستار اقدام فوری با افزایش خشونت خانگی شد و در توییتر خود نوشت: «من از همه دولت‌ها می‌خواهم که ایمنی زنان را در اولویت در دوران کرونا قرار دهند.»
بااین حال به بررسی رابطه کرونا و افزایش خشونت خانگی از دیدگاه جامعه شناسان و روانشناسان می‌پردازیم.
شهلا کاظمی پور، جامعه شناس و مدرس دانشگاه خانه نشینی، سبک زندگی و بالا بودن هزینه‌های زندگی و معضلات اقتصادی و استرس را احتمالی بر افزایش هسونت دانسته و می‌گوید در چنین وضعیتی طبیعی است که بعد از مدتی فشار‌های مختلف آنچنان بر روی شخص تاثیر می‌گذارد که وی را به فردی پرخاشگر و حتی خطرناک بدل می‌کند. شخصی که یا به شیوه هایی، چون خودکشی، به خودش آسیب می‌رساند یا با نزاع‌های خانوادگی سلامت سایر اعضای خانواده را به خطر می‌اندازد.
اصغر مهاجری، جامعه شناس سرشناس دیگر اب نگاهی متفاوت به قضه نگاه کرده و معتقد است الان انباشت مشکلات اجتماعی به حدی است که هر بحرانی مانند کرونا، می‌تواند پوسته این بادکنک را پاره کند و باعث انفجار آن شود. در واقع بهانه‌ای است برای سرباز کردن زخم‌های قدیمی ما؛ وقتیکه هنوز کمتر از ۲۵ درصد اهداف و چشم انداز برنامه ۱۴۰۴ محقق نشده است، معلوم است که این زخم‌ها بسیارعمیق است.
اما روانشناسان هم کرونا را مقصر این افزایش آمار دانسته اند. یاسر دادخواه در این رابطه گفته است «اصولا آمار افزایش خشونت‌های خانوادگی در کشور‌های مختلف حاکی از کم‌حوصلگی، کم‌تحملی، اضطراب و افسرگی، و در نهایت فشار روحی و اقتصادی ناشی از کرونا و قرنطینه است. تحقیقات مختلف نشان داده‌اند، زمانی که افراد دچار افسردگی یا تنش‌های روحی می‌شوند، غالبا در خانواده نقش مورد انتظار را نشان نمی‌دهند و دچار پرخاشگری یا انزوا طلبی می‌شوند.»
خشونت خانگی به کرونا ربط ندارد
از سوی دیگر، برخی تاثیر کرونا بر مشکلات خانواده‌ها را اندک می‌دانند. محمود علیگو، رییس اورژانس اجتماعی در خصوص تاثیر کرونا بر افزایش این خشونت خانگی گفته است اینگونه نیست که کرونا در این خصوص تاثیرگذار باشد البته تاثیر داشته، اما چشمگیر نبوده است.
علیگو می‌گوید: «قتل‌های فرزندان یا زنان در ماه‌های اخیر به شرایط اقتصادی و کرونا ربطی ندارد. چون کرونا، واقعه‌ای نوپدید است همه اتفاقات و آسیب‌ها را می‌خواهیم به آن وصل کنیم درحالیکه اینطور نیست.»
به گفته مدیرکل امور آسیب‌دیدگان سازمان بهزیستی کشور، خشونت‌های خانگی نیز با قرنطینه خانگی مرتبط نیست؛ اصلا ما در دوران کرونا بسیار کم قرنطینه داشتیم و خیابان‌ها نیز بسیار شلوغ است؛ خشونت‌ها ناشی از مسائل فرهنگی است و باید بیش از پیش به آن توجه کرد. متاسفانه حجم فعالیت‌های فرهنگی کم است.
خشونت‌های خانگی تاثیرات مخربی روی روند رشد و دوران بلوغ کودکان دارد. گاهی هم استرس و ترس از وضعیت غیرقابل تحمل و تکرار خشونت، ذهن خام و بی تجربه کودک را به سمت خودکشی برای رهایی از موقعیت مذکور سوق می‌دهد. البته موضوع خودکشی تنها مختص کودکان نبوده و زنان نیز برای فرار از خشونت‌های خانگی درگیر این مسئله هستند.