نمایش قدرت طالبان قبل از خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان آغاز شده و در‌حالی‌که قرار است تا آخر تابستان سال جاری نیروهای آمریکایی و ناتو از این کشور خارج شوند، شبه‌نظامیان طالبان در حال تصرف شهر‌های بزرگ افغانستان هستند و زنگ خطر سقوط دولت کابل به صدا درآمده است.
شرق در ادامه نوشت: قندوز، مرکز ایالتی به همین نام، آخرین شهر بزرگی است که به تصرف طالبان درآمده و گزارش‌ها همچنین از تسلط طالبان بر مناطقه حومه مزارشریف حکایت می‌کند. طالبان در آستانه ورود به قندوز و قبل از پراکنده‌شدن در محله‌ها، ورودی شهر را تصرف کردند. این شهر دو بار دیگر در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ در آستانه تصرف از‌سوی طالبان قرار داشت؛ اما حملات هوایی آمریکا و عملیات زمینی نیروهای عملیات ویژه افغانستان مانع از سقوط این شهر به دست طالبان شد.
«امرالدین ولی» عضو شورای ولایتی قندوز گفت: «در‌حال‌حاضر، صدای گلوله‌ها در تمام مناطق شهر قابل شنیدن است. طالبان حتی در کوچه پس‌کوچه‌های قندوز حضور دارد و ساکنان نمی‌دانند چه اتفاقی برای آن‌ها خواهد افتاد».
این حملات طالبان در زمانی هولناک برای افغانستان رقم می‌خورند. نیروهای آمریکایی و بین‌المللی که اکنون بیشتر در کابل، پایتخت افغانستان، مستقر و در پایگاه هوایی بگرام مستقر هستند، قرار است در چند هفته آینده و براساس توافق با طالبان، این کشور را ترک کنند. نیروهای نظامی افغانستان نیز توان ایستادگی در تمام مناطق افغانستان در برابر طالبان را ندارند.
در «میمنه» مرکز استان فاریاب که در غرب قندوز قرار دارد، هم شبه‌نظامیان طالبان در ورودی شهر مستقر شدند و عبور‌و‌مرور را تحت کنترل خود دارند؛ حتی خبر می‌رسد که طالبان پس از چند روز درگیری توانسته‌اند برخی مناطق اطراف کابل را هم در کنترل خود بگیرند. در یکی از این نبرد‌های اخیر با نیروهای امنیتی افغانستان، طالبان بیش از ۲۰ نفر از نخبه‌ترین نیروهای دولت را کشتند. در بخشی دیگر از افغانستان هم ده‌ها نفر از نیروهای دولتی به‌دلیل کمبود مهمات، تسلیم شبه‌نظامیان طالبان شدند.
علاوه‌بر‌این رسانه‌های محلی اعلام کرده‌اند که طالبان به سمت مرکز ولایت بلخ پیش می‌روند و به دروازه‌های شهر مزارشریف نزدیک شده‌اند. این در حالی است که وزارت دفاع افغانستان در تازه‌ترین اطلاعیه خود اعلام کرده که طالبان از حومه شهر مزارشریف عقب رانده شده‌اند. «عطا محمد» والی سابق ولایت بلخ از حامیانش خواسته است برای جلوگیری از ورود طالبان به مزارشریف و مقابله با نیروهای طالبان بسیج شوند.
از سوی دیگر، یک عضو شورای ولایتی بلخ اعلام کرده بود که درگیری‌هایی در حومه مزارشریف در جریان است و جنگجویان طالبان حتی از کمربند‌های ایمنی شهر نیز عبور کرده‌اند. پیشروی‌های نظامی اخیر طالبان در نقاط مختلف افغانستان که پیش‌تر مقامات دولتی و امنیتی در این کشور آن را «عقب‌نشینی تاکتیکی» توصیف کرده بودند، به حدی رسیده که منابع دولتی حالا از سقوط روزانه چندین شهرستان و کنترل مستمر طالبان بر آن‌ها خبر می‌دهند.
شبه‌نظامیان طالبان، اما این فتوحات را ناشی از برتری نظامی دانسته و مدعی شده‌اند که در یک ماه گذشته بر بیش از ۴۰ شهرستان مسلط شده‌اند. عقب‌نشینی آمریکا از افغانستان در چنین شرایطی به معنای آن است که نظامیان افغانستان بدون داشتن پشتیبانی جنگی باید به‌تن‌هایی در برابر طالبان قرار گیرند و تحولات روز‌های اخیر بار دیگر نشان داده که نیروهای افغان توان مقابله با طالبان را ندارند.
«سبقت‌الله سلاب» معاون فرماندار فاریاب می‌گوید: «اگر نیروهای کمکی از کابل بیایند و هواپیما‌ها از نیروهای امنیتی پشتیبانی کنند، طالبان نمی‌توانند وارد شهر شوند؛ اما درخواست‌های ما برای ارسال نیروهای کمکی هنوز پاسخ داده نشده است. پشتیبانی هوایی ایالات متحده در هفته‌های گذشته به‌دلیل قوانین محدودکننده به میزان درخور‌توجهی کاهش یافته است و بسیاری از هواپیما‌های نظامی آمریکایی اکنون در خارج از افغانستان مستقر هستند و نیروی هوایی افغانستان در تلاش است تا این کمبود را جبران کند.
در چنین شرایطی که گفته می‌شود بین ۴۰ تا ۶۰ شهر افغانستان یا در کنترل طالبان هستند یا در آستانه سقوط به دست این شبه‌نظامیان قرار دارند، فقط تعداد کمی از مناطق از سوی نیروهای دولتی بازپس گرفته شده است؛ زیرا این شکست‌ها فرماندهان افغان را مجبور کرده است تا با توجه به فقدان حضور آمریکایی‌ها، تنها در مناطقی وارد نبرد با طالبان شوند که امکان پیروزی در آن منطقه را داشته باشند.
قرار است روز جمعه اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان که در روز‌های اخیر وزیر دفاع، وزیر کشور و فرمانده ارتش افغانستان را تغییر داده، با جو بایدن، همتای آمریکایی خود در کاخ سفید، دیدار کند و موضوع خروج نیروهای آمریکایی مهم‌ترین موضوع مورد گفتگو خواهد بود. در جریان مذاکرات دولت دونالد ترامپ با طالبان، واشنگتن متعهد شده بود که تا پایان ماه می‌امسال از افغانستان خارج شود؛ اما با روی‌کار‌آمدن بایدن، زمان خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان تا پایان ماه سپتامبر عقب افتاد. با این حال روند خروج نظامیان آمریکایی از اول ماه می‌آغاز شده و قرار است تا پایان سپتامبر به‌طور‌کامل از افغانستان خارج شوند.
«روح‌الله احمدزی» سخنگوی وزارت دفاع افغانستان در واکنش به اعتراض‌ها نسبت به «عقب‌نشینی تاکتیکی» نظامیان افغان در برابر طالبان گفت: «یک طرح جدید، قوی و مؤثر برای بازپس‌گیری مناطقی که طالبان در اختیار دارد اجرا خواهیم کرد». در‌حال‌حاضر تقریبا ۴۰۰ ولسؤالی در افغانستان وجود دارد که بسیاری از آن‌ها مدتی است از‌سوی طالبان تصرف شده یا نبرد برای آن ادامه دارد؛ اما قبل از آغاز عقب‌نشینی ایالات متحده، تعداد مناطق محدودی تحت کنترل طالبان قرار داشت.
در ماه می‌هم نیروهای طالبان وارد لشکرگاه، مرکز استان هیرمند در جنوب کشور شدند؛ اما نیروهای افغان و با حملات هوایی ایالات‌متحده توانستند آن‌ها را عقب برانند. وضعیت فعلی برای نیروهای دولتی و شبه‌نظامیان تحت فرماندهی دولت مرکزی خبر خوبی محسوب نمی‌شود.
برخی از این شبه‌نظامیان مورد حمایت دولت که با طالبان می‌جنگند، جنگ‌سالاران مشهوری هستند که از زمان جنگ داخلی این کشور در دهه ۱۹۹۰ و حمله آمریکا در سال ۲۰۰۱ قدرت را در دست گرفته‌اند. این نیروهای شبه‌نظامی، غالبا از اقوام تاجیک، ازبک و هزاره تشکیل شده‌اند و مدت‌هاست که در شمال افغانستان، در برابر طالبان -یک گروه پشتون- که در جنوب افغانستان قدرت گرفته، ایستادگی کرده است؛ اما تداوم قدرت‌نمایی طالبان و ضعف حکومت مرکزی می‌تواند موقعیت این شبه‌نظامیان قدرتمند را هم تضعیف کند.