ویروس کرونا و «تئوری نشت» از آزمایشگاه مرموز چینی

فرارو- نشریه "فایننشیال تایمز" در گزارشی به اوج گیری مجدد گمانه‌زنی‌ها در محیط بین‌المللی مبنی بر احتمال شیوع ویروس کرونا از "آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان"(در چین) پرداخته و به طور خاص به این مساله اشاره کرده که انجام گرفتن آزمایش های مرتبط با ویروس کرونا در این تاسیسات آزمایشگاهی، آن هم در شرایطی که این تاسیسات از نیروهای آموزش دیده و ماهرِ کمی برخوردار بوده و در عین حال، پروتکل های امنیتی نیز جهت انجام آزمایش های مرتبط با آن چندان رعایت نشده اند، بسیاری را بر آن داشته تا از احتمالا بالای نشت و شیوع ویروس کرونا از مرکز ویروس شناسی ووهان خبر دهند.

فایننشیال تایمز در این رابطه می نویسد: «جستجو جهت یافتن پاسخِ این پرسش که ویروس کرونا دقیقا از کجا شیوع پیدا کرده، بسیاری از توجهات جهانی را به بخش و شاخه ای از علم معطوف کرده که پیش از این تا حد زیادی از توجهِ افکار عمومی به دور بوده است.

حوزه مذکور، افزایش عملکرد/ Gain of Function نام دارد که در چهارچوب آن، پاتوژن ها دستکاری می‌شوند. امری که با هدفِ افزایش قدرت کشندگی و مرگبار بودن ویروس ها انجام می شود و هدف اصلی و اساسی آن این است که درک شود: ویروس ها چگونه رفتار می کنند و آیا در مقابل واکسن ها می توانند مقاومت کنند یا خیر؟ منتقدان می گویند که خطر نشتِ پاتوژن ها و زدنِ جرقه آغاز یک پاندمی (در سطح جهانی)، بسیار زیاد است. به طور خاص در آمریکا در سال 2014، رئیس جمهور وقت این کشور "باراک‌اوباما" دستور به متوقف ساختنِ انجام آزمایش های "افزایش عملکرد" در مورد طیفی از ویروس های خطرناک را داد(تامین مالی در این زمینه را نیز متوقف ساخت). این در حالی است که قوانین و پروتکل های سخت گیرانه ای نیز در این رابطه وضع و اعمال شدند. با این همه، آزمایش های مشابه در مراکز ویروس‌شناسی دیگر در جهان، از جمله یک مرکز مرموز ویروس شناسی در شهر ووهان چین، همچنان ادامه یافته است.

به گزارش فرارو، دکتر "آنتونی فائوچی" رئیس "انیسیتو ملی آلرژی ها و بیماری های عفونیِ آمریکا" در یکی از جلسات استماع سنای آمریکا که در هفته گذشته برگزار شد گفت: "در فاصله سال های 2015 تا 2020، یک گروه بین المللیِ 15 نفره از دانشمندان ویروس شناس که در مرکز ویروس شناسی ووهان کار می کردند، مجموعه 600 هزار دلار از بودجه عمومی آمریکا را دریافت کردند تا بفهمند که آیا ویروس کرونا با منشا خفاش ها، تهدیدی جدی برای انسان ها به حساب می آید یا خیر؟"

در چهارچوب بخشی از این پروژه، ویروس شناس مشهور چینی "شی ژنگ لی" که از وی به عنوان "زن‌خفاشِ چین" نیز یاد می شود، دو گونه مختلف ویروس کرونا را به یکدیگر پیوند داد که در نوع خود منجر به تولید شدنِ یک گونه مرگبار تر از این ویروس شد.

ویروسِ تازه ایجاد شده، به زعم بسیاری از کارشناسان، از قابلیت انتقال به انسان ها و درگیر کردن آن ها نیز برخوردار بوده است. تمامی اطلاعاتی که به آن ها اشاره شد، مستند به داده های یک پژوهش هستند که در سال 2015 در مجله تحقیقاتی "نیچر/Nature" چاپ شدند. این پژوهش به طور خاص در مورد خطرات احتمالی انجام آزمایش ها در مرکز ویروس شناسی ووهان، هشدار داده است. آن ها در پژوهش خود نوشته اند: "بایستی پروتکل هایی دقیق تر با هدف کاهش دادنِ احتمال شیوع ویروس های خطرناک و بیماری زا در آینده، بیش از پیش در دستورکار قرار گیرند."

این هشدارِ آن ها، در شرایط کنونی که هنوز دلایلی متقن در مورد احتمال انتقال ویروس کرونا از خفاش ها به انسان ها(یا از طریق یک حیوان واسطه به انسان ها) یافت نشده و بسیاری معطوف به این گزاره شده اند که احتمالا این ویروس از مرکز ویروس شناسی مرموزِ شهر ووهان انتقال یافته، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

در این رابطه گروهی از دانشمندان نظیر "رالف بَریک"(یکی از نویسندگان پژوهشِ سال 2015 در نشریه نیچر) در یک طومار در ماه جاری نوشتند: "ما باید فرضیه های مرتبط با نشت طبیعی و آزمایشگاهی ویروس کرونا را تا زمانیکه داده ها و اطلاعات کافی در اختیار نداریم، کاملا جدی بگیریم".

"مارک لیپستیچ" استاد ویروس شناسی دانشگاه هاروارد می گوید: "اگر قرار است آزمایشی انجام شود که انجام دادنِ آن، حامل تهدیدات جدی در رابطه با شروع یک پاندمی جهانی باشد، بهتر است که یک توجیه خوب و مناسب از حیث سلامت و بهداشت عمومی در رابطه با انجام دادنِ آن وجود داشته باشد".

در اوایل سال جاری میلادی، یافته های یک پژوهش که از سوی "سازمان بهداشت جهانی" انجام شد تاکید می کرد که "خیلی بعید است که ویروس کرونا از یک تاسیسات آزایشگاهی به بیرون نشت کرده باشد". با این حال، این مساله در ماه مارس توسط برخی کشورها نظیر آمریکا و انگلستان، و حتی "تدروس آدهانوم" دبیر کل سازمان بهداشت جهانی که گفته بود تحقیقات در رابطه با منشا شیوع ویروس کرونا کافی نبوده اند، به چالش کشیده شده است.

"جو بایدن" رئیس جمهور آمریکا به تازگی به نهادهای اطلاعاتی آمریکا دستور داده تا تئوری نشت ویروس کرونا از تاسیسات آزمایشگاهی چین را بررسی کرده و ظرف 90 روز در این رابطه گزارش دهند. این در حالی است که رسانه های چینی قویا تئوری نشت ویروس کرونا از مرکز مذکور را رد کرده و آن را صرفا یک "توطئه" از جانب آمریکا علیه خود ارزیابی می کنند.

برخی کارشناسان و متخصصان آمریکایی بر این باورند که فارغ از اینکه شیوع ویروس کرونا، نتیجه نشت آزمایشگاهی باشد یا خیر، آمریکا به هیچ عنوان نباید در انجام آزمایش های مرتبط با این مساله، سرمایه‌گذاری مالی انجام می داد و یا حتی با مرکز ویروس شناسی ووهان جهت انجام آزمایش در رابط با ساختار ویروس کرونا، همکاری می کرد(دلیل اصلی این مساله نیز خطر و تهدید بالای این موضوع است).

تاکنون بسیاری از کارشناسانِ حوزه ویروس شناسی، استانداردهای امنیتیِ تاسیسات ووهان را زیر سوال برده‌اند. سال 2016، برخی از دانشمندان ویروس شناس نظیر "شی ژنگ لی" و "پیتر دژاک" از بودجه "انیسیتو بهداشت ملی آمریکا" استفاده کردند تا در آزمایشگاه ووهان بر روی ویروس‌های زنده کرونا، آزمایش انجام دهند(این آزمایش ها در یک :آزمایشگاه سطح دو" از حیث امنیت زیستی انجام شده اند).

بر اساس اطلاعات منتشر شده، آزمایشگاه های سطح دو به طور معمول جهت انجام آزمایش هایی که از خطر و ریسک ِتا حد متوسط(معمولی) برخوردار هستند مورد استفاده قرار می گیرند. در این آزمایشگاه ها، متخصصان می توانند می توانند با آزادی عملی بیشتری و فقط با استفاده از کت و دستکش های آزمایشگاهی فعالیت کنند. همین مساله موجب شده تا ناظران پزشکی و متخصصانِ امر، از غیرایمن بودن آزمایشگاه های مذکور جهت انجام آزمایش در مورد ویروس کرونا خبر دهند و بر این نکته تاکید کنند که آزمایشگاه های سطحِ دو، از حیث ایمنی، صرفا استانداردهایی شبیه به مراکز دندانپزشکی را رعایت می‌کنند.

جدای از همه این ها، در سال 2018، دیپلمات های آمریکایی مستقر در چین بر اساس اطلاعاتی که از مراکز تخصصی در آمریکا دریافت کرده بودند، به چین هشدار دادند که مرکز ویروس شناسی ووهان با چالشِ جدی و اساسیِ کمبود نیروهای متخصص و ماهر و همچنین ضعف امنیتی محیط آزمایشگاهی رو به رو است. امری که می تواند حامل تهدیداتی اساسی و قابل توجه باشد.

در شرایط فعلی، برخی کارشناسان ارشد حوزه ویروس شناسی در آمریکا بر این مساله تاکید دارند که اساسا انجام آزمایش در مورد ویروس کرونا در آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان، اقدام درستی نبوده است. امری که بیش از پیش، بازار گمانه زنی ها در مورد شیوع ویروس کرونا از آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان را داغ کرده و بحث ها و مناظرات جدی را در این رابطه سبب شده است».