فرارو- درحالیکه این روز‌ها تائید صلاحیت نامزدهای ریاست جمهوری در شورای نگهبان در حال بررسی است، بسیاری از کارشناسان بر لزوم ارائه برنامه‌های نامزدها در حوزه‌های مختلف تاکید کرده اند، در حالیکه در دوره‌های مختلف نامزدها اصولا برنامه‌ای را ارائه نکرده اند.
به گزارش فرارو، موضوع محیط زیست از آن دست مقولاتی است که این روز‌ها اوضاع اسفناکی دارد در کشور و با بحران‌هایی شدیدی در حوزه محیط زیست روبرو هستیم، بحران آب و انواع آلودگی‌های زیست محیطی تنها گوشه‌ای از این مشکلات هستند که باید دید نامزدهای ریاست جمهوری چه برنامه‌ای برای این حوزه دارند.
دولت‌های مختلف دغدغه محیط زیستی ندارندحسین آخانی استاد دانشگاه تهران و کارشناس مسائل محیط زیست در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در دوره‌های گذشته تمام روسای جمهور رویکرد ضد محیط‌زیستی نداشتند، اظهار داشت: حتی اشخاص همچون حسن روحانی که قبل از به قدرت رسیدن شعار‌های حمایت از محیط‌زیستی سر می‌داد، اما زمانی که به قدرت رسید کاملاً این شعار‌ها را فراموش کرد و هیچگونه توجهی به محیط‌زیست نداشت، این در حالی است که به صورت کلی هم اصول‌گرایان و هم اصلاح‌طلبان هیچکدام به محیط زیست اهمیتی نداده اند، بنابراین، اما می‌توان گفت عدم توجه به محیط‌زیست نقطه اشتراک این دو جناح سیاسی بوده است.
وی با تاکید بر اینکه امروز وضعیت محیط‌زیست کشور بسیار فاجعه آمیز است، گفت: وضعیت آنقدر خراب است که رئیس جمهور جدید هم اگر دیدگاه مثبتی نسبت به محیط زیست داشته باشد، کاری نمی‌تواند، انجام دهد، از سوی دیگر کسانی که نامزد نیز شدند به نظر نمی‌رسد کار خاصی برای محیط زیست داشته باشند و اصولا این موضوع برای آن‌ها دغدغه محسوب نمی‌شود.
این فعال محیط زیست یادآور شد: در حال حاضر ما با انواع آلودگی‌ها در کشور سروکار داریم، آلودگی هوا، آب و خاک، از سویی وضعیت پسماند و زباله نیز اوضاع بسیار وخیمی دارد، ولی هیچگونه توجه‌ای به این مورد نمی‌شود، از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی و جانوری وجنگل خواری نیز از دیگر آسیب‌های زیست محیطی است که در حال حاضر وجود دارد، خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها و بحران کم آبی از دیگر بحران‌های محیطی است که ما امروزه با آن‌ها سروکار داریم.
آخانی اضافه کرد: هر چند که باید صبر پیشه کرد و منتظر ماند که نامزدها مشخص شده و برنامه‌های خود را ارائه کنند، اما تجربه دوره‌های گذشته به ما می‌گوید که محیط زیست هیچ اولویتی در برنامه‌های روسای جمهور ندارد و آن‌ها هیچگونه برنامه‌ای در این زمینه ندارند که بیان کنند، این در حالی است که روسای سازمان محیط زیست طی دوره‌های گذشته نیز تخصصی در این زمینه نداشته اند.
وی ادامه داد: حتی اگر از افراد متخصص در حوزه محیط زیست نیز دعوت به همکاری شود و چنین شخصی رئیس سازمان محیط زیست به علت اینکه اساساً سازمان محیط زیست یک سازمان ضعیف است که هیچگونه اقدام موثری را نمی‌تواند انجام دهد، عملاً کاری از پیش نخواهد برد، از سوی دیگر رئیس سازما محیط زیست قدرتی ندارد که بتواند با توجه به ساختار کشور از محیط زیست حراست کنند.
نقش دولت و مجلس در تخریب محیط زیست
این کارشناس محیط زیست با تاکید بر اینکه خود دولت و مجلس بزرگترین موانعی هستند که باعث تخریب محیط زیست می‌شوند، تصریح کرد: دولت‌های گوناگون به هیچ عنوان محیط‌زیست برایشان اولویت نبوده و بیشتر مباحث عمرانی و توسعه اقتصادی را مد نظر قرار دادند، از سویی دیگر مجلس نیز به دلیل اینکه اکثر نمایندگان نگاه ملی ندارند و تنها نگاه محلی خود را را دخیل می‌دهند، همیشه باعث تخریب محیط زیست بومی مناطق مختلف شده‌اند، نمایندگان در اکثر اوقات برای مباحث عمرانی و تاسیس کارخانه محیط زیست بومی خود را عملاً نابود کرده‌اند، این موضوعی است که شما در دوره‌های مختلف می‌توانید نمونه‌های فراوانی برای آن بیاورید.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه به سه دلیل عمده با بحران محیط زیست روبرو هستیم و دولت‌ها عملاً کاری از دستشان بر نمی‌آید، گفت: دلیل اول مربوط به وابستگی کشور ما به نفت است، ما به دلیل اینکه تولید کننده عمده نفت و گاز هستیم طبیعتاً مصرف فرآورده‌های نفتی نیز در کشور بسیار زیاد است، مصرف بنزین و گازوئیل در سیستم حمل و نقل و توسط خودرو‌ها بسیار زیاد بوده، به حدی که میزان مصرف سوخت در ایران با میزان مصرف در چین و اتحادیه اروپا برابری می‌کند که این موضوع بسیار واقعا تاسف بار است، از سوی دیگر مصرف محصولات پتروشیمی در کشور بسیار زیاد است، محصولات پتروشیمی‌و نظایر آن ارزان در اختیار مردم قرار می‌گیرد و به همین دلیل تولید زباله در کشور بسیار زیاد است، بنابراین تا زمانی که ما وابستگی شدید به نفت داشته باشیم تخریب محیط زیست نیز همچنان ادامه دارد.
آقاخانی با اشاره به اینکه مشکل دوم نیز مرتبط به سیاست خارجی ما است، خاطر نشان کرد: گفت زمانی که ما با کشور‌های دنیا تعامل سازنده داشته باشیم به اقتصاد کشور فشار نمی‌آید و با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین افزایش صادرات می‌توانیم اقتصاد خود را به جلو ببریم، اما زمانی که تحریم هستیم و اقتصاد در تنگنا قرار می‌گیرد ما محیط‌زیست را فدای اقتصاد می‌کنیم، به بیان دیگر تاسیس کارخانه و ایجاد اشتغال تحت هر شرایطی در اولویت قرار می‌گیرد و ما تحت لوای این هدف به تخریب محیط زیست می‌پردازیم، به عنوان مثال در حال حاضر وضعیت معادن کشور بسیار فاجعه آمیز است و آن‌ها به صورت وسیع محیط زیست را تخریب می‌کنند، در چنین فضایی تازمانی که اقتصاد کشور اوضاع روبراهی نداشته باشد تخریب محیط زیست با شدت ادامه دارد و این به صورت یک ضرورت درآمده و دولت نیز توان و قوای برای مقابله با این وضعیت ندارد.
این کارشناس محیط‌زیست بیان کرد: دلیل سوم نیز مرتبط است با مهاجرت نخبگان و متخصصین به خارج از کشور، زمانی که یک کشور به طور طبیعی از نیروی انسانی متخصص خود نمی‌تواند بهره‌برداری کند، معلوم است که وضعیت وخیم می‌شود، بنده به شخصه طی ۲۲ سال حضور در دانشگاه تدریس می‌کنم، می‌توانم بگویم نیمی از دانشجویان در مقطع تحصیلات تکمیلی مهاجرت کردند، بنابراین زمانی که شما نیرو‌های متخصص خود را فراری دهید، افراد ناکارآمد بر مسند کار قرار می‌گیرند و به جای این که بتوانند از محیط زیست حفاظت کنند آن را به بدترین شکل ممکن تخریب می‌کنند، این که یک دولت بخواهد بیاید سر کار و طی چهار سال یا ۸ سال محیط زیست را از این وضعیت فعلی که با آن روبرو شده نجات دهد عملا غیر ممکن است.
آخانی افزود: حفاظت از محیط زیست یک مقوله سیستمی است، زیرا که ما باید برای در این زمینه متخصص تربیت کنیم، اما به راحتی نیرو‌های متخصص از دستمان می‌روند، بنابراین نمی‌توان به صورت انفرادی و پراکنده با آن برخورد کرد، بر این اساس اینکه یک دولت بیاید و بخواهد موضوع محیط‌زیست را سامان دهد، چنین اتفاقی نخواهد افتاد، زیرا که باید مجموعه حاکمیت در کنار آن مردم بخواهند که محیط زیست مطلوبی داشته باشند و این امر زمان بر خواهد بود و در عمر یک دولت یا دو دولت نمی‌گنجد بنابراین ما نمی‌توانیم چنین توقعی داشته باشیم که با تغییر یک دولت محیط زیست زیرو رو شود.