فراروـ واکسیناسیون هرچند قطره چکانی و محدود، با ترتیب اولویت در حال انجام است و طبق گفته وزیر بهداشت تا کنون (تا پایان فروردین ۱۴۰۰) نزدیک به ششصد هزار نفر در ایران واکسینه شده‌اند. اگر واکسن را دریافت کرده‌اید یا در صف انتظار برای تزریق آن هستید، احتمالاً از عوارض جانبی آن نیز زیاد شنیده‌اید.
به گزارش فرارو، واکسن‌های موجود در جهان به طور معمول از دو تکنولوژی عمده بهره می‌برند. در نوع اول از mRNAهای پیام‌رسان و در نوع دوم از وکتور‌های آدنوویروسی برای انتقال قسمتی از ژنوم ویروس به داخل بدن میزبان استفاده می‌کنند. در هر دو روش شاهد ساخت پروتئین‌های سطحی ویروس یا همان Spikeها را در بدن هستیم. مولکول‌هایی که سیستم ایمنی بدن را بیدار می‌کنند تا علیه بزرگ‌ترین معضل این روز‌های بشر آنتی بادی‌های موثر تولید کنند.
تمام واکسن‌ها طیفی از عوارض را در بدن دریافت کنندگان ایجاد می‌کنند. در این مقاله سعی شده است تا با برخی از این عوارض آشنا شویم که ممکن است هنگام دریافت واکسن کووید ۱۹ داشته باشید. اگر در اولویت برای دریافت دوز اول یا دوم واکسن COVID-۱۹ هستید، بهتر است در مورد انواع عوارض جانبی که ممکن است تجربه کنید و نحوه مدیریت آن‌ها آگاه باشید.
ممکن است برخی از عوارض جانبی را بلافاصله پس از تزریق احساس کنید، مانند حساسیت در ناحیه تزریق و برخی دیگر مانند تب و لرز احتمال دارد ساعت‌ها پس از تزریق رخ بدهد و طبق گزارشات احتمال بروز عوارض شدیدتر پس از دوز دوم بیشتر است. در اینجایک جدول زمانی تقریبی از علائم بالقوه آورده شده است تا به شما کمک کند درک کنید که پس از تزریق چه علائمی ممکن است داشته باشید. همه این علائم طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
بلافاصله پس از تزریق
اولین علامتی که ممکن است متوجه آن شوید، درد در بازو و محل تزریق واکسن است. مانند هر واکسن عضلانی سرنگ واکسن مایع را به داخل بافت عضلانی شما می‌رساند. سیستم ایمنی بدن شما این را به عنوان یک تهدید تشخیص داده و یک واکنش التهابی ایجاد می‌کند که به طور بالقوه باعث می‌شود بازوی شما زخم، قرمز یا کمی متورم شود. میشل بارون، مدیر ارشد پزشکی پیشگیری و کنترل عفونت می‌گوید: «واکسن‌های COVID-۱۹ می‌توانند حساسیتی مانند آنچه پس از واکسیناسیون کزاز تجربه می‌کنید، ایجاد کنند.»
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) برای کاهش ناراحتی از ناحیه تزریق توصیه می‌کنند که یک پارچه خنک در آن قسمت قرار بدهید. حرکت دادن یا ورزش کردن بازو نیز می‌تواند در به حداقل رساندن درد موثر باشد.
۱۵ دقیقه پس از واکسیناسیون
خطر آنافیلاکسی - یک واکنش آلرژیک شدید به واکسن - به طور قابل توجهی ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پس از واکسیناسیون کاهش می‌یابد. این واکنش بسیار نادر است؛ اما CDC توصیه می‌کند هر کسی که واکسن را دریافت می‌کند، در صورت پاسخ نامطلوب به مدت ۱۵ دقیقه در کلینیک واکسیناسیون منتظر بماند.
۱۲ تا ۴۸ ساعت پس از واکسیناسیون
به محض اینکه عوارض جانبی سیستمیک شروع شود، می‌تواند ۱۲ ساعت یا بیشتر ادامه داشته باشد. متخصصان می‌گویند این عوارض باید در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از تزریق شما برطرف شود؛ اگرچه بعد از آن ممکن است کمی خستگی مفرط یا بازو درد داشته باشید.
NSAIDها همانند ایبوپروفن ممکن است پاسخ آنتی بادی به واکسن‌های COVID-۱۹ را کاهش دهند. اگر این علائم پس از واکسن برای شما آزار دهنده است، مصرف داروی ضد التهابی مانند ایبوپروفن درست است. اما متخصصان باور دارند که چنین دارو‌هایی را قبل از تزریق مصرف نکنید؛ زیرا می‌تواند در پاسخ ایمنی شما تداخل ایجاد کند.
مقامات بهداشتی ایالات متحده در حال بررسی شش گزارش از یک لخته خون نادر به نام ترومبوز سینوس وریدی مغزی (CVST) در میان زنان دریافت کننده واکسن Johnson & Johnson COVID-۱۹ هستند. لخته خون از تخلیه خون از مغز جلوگیری می‌کند. متخصصان می‌گویند گیرندگان واکسن جانسون که در طی سه هفته پس از واکسیناسیون به هر یک از این علائم مبتلا می‌شوند، باید فوراً مراقبت کنند:
• سردرد شدید
• درد شکم
• درد پا
• تنگی نفس
۴۸ ساعت پس از تزریق
برخی از عوارض جانبی خفیف مانند درد بازو و خستگی می‌توانند برای چند روز ادامه داشته باشند. اگر دو روز کامل پس از واکسیناسیون همچنان احساس علائم شدید دارید، باید در مورد مراحل بعدی از پزشک خود سوال کنید.
متخصصان می‌گویند: «اگر علائم بیش از ۴۸ ساعت باقی بماند و بهتر نشود یا اگر هر نوع علائم تنفسی پیدا کردید، باید ارزیابی شوید.»
توجه به این نکته مهم است که شما نمی‌توانید COVID-۱۹ را از هیچیک از واکسن‌های تایید شده دریافت کنید. با این وجود ممکن است دو هفته بعد از دوز دوم واکسن‌های mRNA و پس از تک دوز واکسن جانسون یک پاسخ ایمنی کامل طول بکشد. شما در زمان قبل از واکسیناسیون‌ها و بین دوز‌های دیگر در معرض عفونت هستید و علائم بیماری می‌تواند با عوارض جانبی واکسن شما همزمان باشد.
عوارض جانبی در هر فرد متفاوت است
هنگام مقایسه تجربه واکسن خود با دیگران به یاد داشته باشید که عوارض جانبی افراد می‌تواند بسیار متفاوت باشد. متخصصان عقیده دارند که به نظر می‌رسد عوارض جانبی گزارش شده در داده‌های آزمایش بالینی با واکنش مردم در برابر توزیع در دنیای واقعی نسبت به واکسن‌ها همسو است. در آزمایشات بالینی افراد جوان بیشتر از افراد مسن واکنش نشان می‌دهند. آن‌ها بیشتر علائم سیستمیک مانند تب و لرز را دارند و افراد مسن کمی خستگی و درد بازو را گزارش می‌کنند. هرقدر سیستم ایمنی شما قوی‌تر باشد، احتمال بروز علائم نیز بیشتر خواهد بود.
اگر عوارض جانبی شدید مانند تب شدید یا درد طولانی مدت را تجربه نکنید، لزوماً به این معنی نیست که بدن شما در برابر ویروس محافظت نمی‌شود. زمان یا شدت پاسخ سیستم ایمنی بدن به واکسن‌ها می‌تواند براساس بسیاری از عوامل متفاوت باشد.