فرارو- محمد مهدی حاتمی؛ بهناز شفیعی، بانوی موتورسوار ایرانی، یکی از شناخته شده‌ترین ورزشکاران موتورسوار در ایران است که حدود نیمی از عمر خود (بیش از ۱۶ سال) را به طور حرفه‌ای با تمرین، مسابقه، پیست موتورسواری و موتورسیکلت گذرانده است. او به طور اتفاقی جذب ورزش موتورسواری شد و با این همه، خیلی زود توانست جای پای خود را در ورزشی که در ایران عمدتاً مردانه محسوب می‌شد، محکم کند و راهی این یا آن مسابقه بین المللی شود.
خود او می‌گوید که به همراه چند نفر دیگر، سال‌ها به این در و آن در زده تا موتورسواری بانوان در ایران، فراتر از سطوح رسمی، در واقعیت هم به رسمیت شناخته شود و برخی تبعیض‌های جنسیتی که هنوز هم در فضای جامعه و ورزش ایران موج می‌زند، کنار زده شود. با این همه، محدودیت‌ها هنوز هم هستند و ظاهراً، در برخی موارد، فراتر از حدود قانونی و به شکل نوعی «جدی گرفته نشدن» ورزش بانوان به حضور خود ادامه می‌دهند. بهناز شفیعی، اما همچنان به مسیر خود ادامه می‌دهد و هر چند گله‌هایی از مدیریت فدراسیون موتورسواری و اتوموبیل رانی دارد، قصد ندارد به انتخاب خود در زندگی پشت پا بزند.
او قرار بود در یک تور موتورسواری دور اروپا که اسپانسر آن شرکت خودروسازی BMW آلمان بود شرکت کند، اما شیوع کرونا برنامه هایش را به تعویق انداخته است. با این همه، اگر همه چیز درست پیش برود، این بار به جای یک اروپایی که با موتورسیکلت خود ایران را دور می‌زند، تا چند ماه آینده یک بانوی ایرانی دور اروپا را با موتورسیکلت خود خواهد گشت و در برخی رویداد‌های فرهنگی و جانبی هم حضور خواهد داشت.
خانم شفیعی قبلاً اعلام کرده بودید که قرار است یک تور موتورسواری در کشور‌های اروپایی داشته باشید، که ظاهراً به دلیل همه گیری کرونا به تاخیر افتاده است. این برنامه به کجا رسید؟
بله، سال گذشته قرار بود یک تور دور اروپا داشته باشم که شرکت خودروسازی BMW هم اسپانسر آن شده بود و قرار بود از هزینه ویزا و اقامت تا هزینه موتورسیکلت و شرکت در برخی برنامه‌های جانبی را هم پرداخت کند. اما متاسفانه به دلیل شیوع کرونا، این برنامه فعلاً به تاخیر افتاده است. با این همه، اگر همه چیز درست پیش برود و مشکلات مربوط به اخذ ویزا که به خاطر کرونا ایجاد شده بر طرف شوند، مهرماه سال آینده این برنامه را آغاز خواهیم کرد.
این برنامه چقدر طول می‌کشد و از چه کشور‌هایی عبور خواهید کرد؟
مدت زمان برنامه حدود ۳ ماه است و قرار است طی آن از کشور‌هایی مانند هلند، آلمان، سوئد، فرانسه و چند کشور دیگر عبور کنیم. اقامت‌های کوتاه مدتی هم در برخی کشور‌ها خواهیم داشت و قرار است در برخی برنامه‌های جانبی، مانند فستیوال‌ها و ورک شاپ (workshop)ها هم شرکت کنم. اما همان طور که عرض کردم، فعلاً همه برنامه ریزی‌ها به دلیل شیوع کرونا جا به جا شده و قطعی نشده است. به هر حال پیگیر ماجرا هستیم و اسپانسر برنامه هم قول همکاری داده است.
اخیراً برخی افراد از حضور بانوان در ورزش‌هایی مانند دوچرخه سواری و موتورسواری انتقاد کرده اند و حضور آن‌ها را در جامعه نگران کننده خوانده اند. آیا شما هم تجربه مشابهی از انتقادات یا محدودیت‌های این چنینی داشته اید؟
من شخصاً حدود ۱۶ سال است که در حوزه ورزش موتورسواری فعالیت حرفه‌ای می‌کنم و طی این مدت، به همراه چند نفر دیگر از بانوان، زحمت‌های زیادی کشیدیم تا بتوانیم سد‌ها را بشکنیم و از جمله ورود بانوان موتورسوار به ورزشگاه آزادی را میسر کنیم. ما ۳ سال زحمت کشیدیم تا بانوان در این حوزه یک تیم ملی داشته باشند و با این همه، هنوز هم محدودیت‌هایی برای ورزش بانوان وجود دارد و این محدودیت‌ها در رشته موتورسواری هم مانند خیلی دیگر از رشته‌های ورزشی سر جای خودشان هستند. موضوع نگران کننده محدودیت‌های قانونی نیست، چرا که به محدودیت‌های قانونی باید در هر حال احترام گذاشت، اما متاسفانه شاهد هستیم که برخی اوقات برخورد‌هایی فراتر از حوزه قانون و به دلیل اعمال سلیقه برخی افراد اعمال می‌شود که واقعاً توجیهی ندارد.
مثلاً طبق قوانین راهنمایی و رانندگی، موتورسواری بانوان در سطح شهر ممنوعیت دارد و ما هم به این قوانین احترام می‌گذاریم، اما موضوع اینجا است که در حوزه ورزش که قوانین از بانوان حمایت می‌کنند هم محدودیت‌های خودساخته‌ای وجود دارد که نمی‌دانیم به چه دلیل اعمال می‌شوند. به عنوان نمونه، تهیه عکس و فیلم از موتورسواری بانوان در حین ورزش در پیست را ممنوع کرده اند و این در حالی است که من چنین چیزی را در قوانین مربوطه ندیده ام. حتی اگر ممنوعیت تصویربرداری از مسابقات را هم بپذیریم، ممنوعیت تصویربرداری از تمرین‌ها دیگر موضوعیتی ندارد و از آن مهم‌تر اینکه حتی این ممنوعیت به صفحات شخصی افراد در فضای مجازی هم کشیده شده و این در حالی است که ما با پوشش رسمی و پذیرفته شده فعالیت می‌کنیم و فکر نمی‌کنم از این نظر تا به حال مشکلی بوده باشد.
به طور کلی، شخصاً به این نتیجه رسیده ام که شاید برخی چهره‌ها در فدراسیون موتورسواری و اتوموبیل رانی با سکوداران مشکل دارند. منظورم این است که از آنجا که تعداد بانوان سکودار در این رشته زیاد نیست، به نظر می‌رسد مشکل در واقع تا حدی شخصی شده و از حیطه رعایت قوانین و دستورالعمل‌ها خارج شده است. به همین دلیل من شخصاً تصمیم گرفته ام که از حجم فعالیت‌های خودم کم کنم و به همین دلیل نزدیک یک سال است که دیگر در ورزشگاه آزادی تمرین نمی‌کنم.
مشکلات دیگری هم در این زمینه وجود دارد که باز هم به نوعی تبعیض در حیطه ورزش بانوان محسوب می‌شود. مثلاً، سانس تمرین بانوان در ورزشگاه آزادی از نظر زمانی به قدری محدودیت دارد که افراد مبتدی و غیرمبتدی با هم در یک زمان تمرین می‌کنند و این، احتمال بروز حادثه را برای افراد بالا می‌برد. جالب اینجا است که محدودیت‌های این چنینی برای آقایان وجود ندارد.
بار‌ها به این موضوع اعتراض کرده ایم و در حالی که هر حادثه‌ای می‌تواند هزینه مالی و حتی جانی به دنبال داشته باشد، توجهی به این موضوع نشده است. حتی جالب اینجا است که شهریه و هزینه تمرین در این زمینه هم برای افراد مبتدی و غیر مبتدی یکسان است و حتی اهمیتی ندارد که کسی در این حوزه مدال آور بوده یا نه. شاید این موضوعات برای خیلی‌ها مهم نباشد، اما برای کسانی که عمر خود را پای ورزش می‌گذارند و شاهد این هستند که کوچک‌ترین مسایل رعایت نمی‌شوند، موضوعات این چنینی اهمیت زیادی پیدا می‌کنند.
قبلاً گفته بودید که مشغول اجرای برخی صحنه‌های بدلکاری در سینما هم هستید، آیا همچنان هم در این حوزه فعالیت می‌کنید؟
راستش را بخواهید نه. فعلاً که تقریباً تمام امور زندگی آدم‌ها به خاطر شیوع کرونا مختل شده و من هم مثل بقیه به همین دلیل برنامه هایم را تغییر داده ام. اما چند سال پیش، به دلیل علاقه شخصی به خانم نیکی کریمی و فعالیت ایشان در سینما، در فیلم «آذر» با ایشان در زمینه بدلکاری همکاری داشتم، ولی تصمیم گرفته ام که دیگر در این زمینه فعالیتی نداشته باشم.
ولی به هر حال امیدوار هستیم و این امید را هم داریم که سال ۱۴۰۰، سال بهتری برای مردم ایران، ورزش ایران و به خصوص ورزش بانوان باشد. من هم به سهم خودم سال جدید را به ایرانی‌ها تبریک می‌گویم و از صمیم قلب امیدوارم امسال برای آن‌ها سال بهتری در مقایسه با سال ۱۳۹۹ باشد.