کلیات
رضا عطاران متولد۲۰ اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۷ در شهر مشهد استان خراسان رضوی، هنرپیشه تئاتر، سینما و تلویزیون، کارگردان، فیلمنامه نویس و خواننده ایرانی است که فعالیت هنری خود را از اوایل دهه ۶۰ و با تئاتر در شهر مشهد آغاز کرد و با نقش آفرینی در مجموعه‌های طنز تلویزیونی «پرواز ۵۷» و «ساعت خوش» به کارگردانی مهران مدیری به شهرت رسید. عطاران در اواسط دهه ۷۰ اولین کارگزدانی خود را با ساخت مجموعه تلویزیونی «سیب خنده» برای کودک و نوجوان تجربه کرد و در همان زمان نیز برای اولین بار در عرصه سینما ظاهر شد. وی تاکنون بخاطر فعالیت‌های هنری خود جوایز متعددی را دریافت کرده است که مهمترین آن‌ها دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشنواره فجر است.
زندگی و ورود به دنیای هنر
رضا عطاران در سال ۱۳۴۷ در خانواده‌ای با اصالت گنابادی در شهر مشهد چشم به جهان گشود. وی تحصیلات ابتدایی خود را در شهر مشهد به اتمام رساند و دوره متوسطه خود را نیز در همان شهر و در رشته اقتصاد در پیش گرفت. وی از دوران نوجوانی به بازیگری علاقمند شد و برای همین به در سن ۱۳ سالگی تصمیم گرفت که در کلاس‌های تئاتر شرکت کند و بدین ترتیب فعالیت خود را زیر نظر حسن حامد آغاز کرد. وی در سال ۱۳۶۱ با بازی در نمایش «موش عاشق» به کارگردانی حسن حامد، اولین بازی خود را در صحنه تئاتر به انجام رساند. از آن پس رضا عطاران به طور مستمر در عرصه تئاتر حضور داشت و اگرچه برای مدتی به قصد ادامه تحصیل راهی تهران شد، با این همه رفتن او به تهران بیشتر بخاطر حضور در دانشکده هنر‌های زیبا و نزدیکی بیشتر به دنیای بازیگری بود. به هرحال عطاران تحصیلات دانشگاهی خود را نیمه کاره رها کرد تا تمرکز بیشتری بر فعالیت‌های هنری خود داشته باشد. سرانجام پس از سال‌ها کسب تجربه در عرصه تئاتر، رضا عطاران در سال ۱۳۶۹ برای بازی در مجموعه تلویزیونی «بیداران» به کارگردانی اصغر عبداللهی دعوت شد و بدین ترتیب برای اولین بار در قاب تلویزیون قرار گرفت.
فعالیت‌های هنری
مجموعه بیداران اولین تجربه بازیگری رضا عطاران در تلویزیون بود، اما آغاز پیشرفت او در این عرصه به همکاری با مهران مدیری در دو مجموعه طنز تلویزیونی «پرواز ۵۷» (۱۳۷۲) و «ساعت خوش» (۱۳۷۳) بازمی گردد. عطاران در سال ۱۳۷۵ با سریال «دنیای شیرین»، شهرت اش فراگیر شد سپس با مجموعه «سرزمین سبز» و «مجید دلبندم» در سال ۱۳۷۷ به اوج شهرت رسید. وی در سال ۱۳۷۶ با حضور در فیلم «کلید ازدواج» اولین تجربه سینمایی خود را نیز کسب کرد و در همان سال نیز نخستین کارگردانی خود را در برنامه «سیب خنده» که برای گروه سنی کودک و نوجوان ساخته بود تجربه کرد. دهه ۸۰ برای رضا عطاران دهه آغاز موفقیت‌ها بود؛ وی در این مدت دو سریال پُرمخاطب «خانه به‌دوش» و «متهم گریخت» را کارگردانی و در آن‌ها به ایفای نقش پرداخت. در سال ۱۳۸۶ با بازی در فیلم «خروس جنگی»، مورد توجه قرار گرفت و سپس در سال ۱۳۸۸ در فیلم پرفروش «نیش زنبور» به ایفای نقش پرداخت. او در سال ۱۳۸۹ در «ورود آقایان ممنوع» و «اسب حیوان نجیبی است» به ایفای نقش پرداخت و به‌واسطه بازی در این دو فیلم تندیس لبخند زرین و دیپلم افتخار بهترین بازیگر مرد مراسم اختتامیه دومین جشن لبخند آفتاب را به دست آورد.
افتخارات
با آغاز دهه ۹۰ رضا عطاران به یکی از پُرافتخارترین هنرمندان ایران بدل شد؛ وی در سال ۱۳۹۰ با کارگردانی و بازیگری در فیلم «خوابم می‌آد»، برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردان جشنواره فیلم فجر شد. در همان سال او در فیلم «بی‌خود و بی‌جهت» ساخته عبدالرضا کاهانی نیز بازی و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد را از انجمن منتقدان سینما دریافت کرد. عطاران در سال ۱۳۹۲ با بازی در فیلم «طبقه هساث» برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از سی و دومین جشنواره فیلم فجر شد. وی همچنین به‌دلیل نقش آفرینی در فیلم‌های «طبقه هساث»، «رد کارپت» و «کلاشینکف»، سودآورترین بازیگر سینمای ایران در سال ۱۳۹۳ لقب گرفت. عطاران در سال ۱۳۹۶ با حضور در دو فیلم «نهنگ عنبر ۲: سلکشن رؤیا» ساخته سامان مقدم و «هزارپا» به کارگردانی ابولحسن دادووی، بار دیگر حضور در فیلم‌های پُرفروش را تجربه کرد و حتی فیلم هزارپا به دومین فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران بدل شد. وی در سال ۱۳۹۷ موفق به کسب جایزه چهره مؤثر سال سینمای ایران از آکادمی سینماسینما و در سال ۱۳۹۸ تندیس دستاورد فردی ویژه را از جشن حافظ دریافت کرد. رضا عطاران در سال ۱۳۹۹ نیز بخاطر بازی در فیلم «روشن» ساخته روح الله حجازی، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.