فرارو- وزیر امور خارجه ایران برای مسئله بازگشت به برجام، وساطت اتحادیه اروپا را پیشنهاد داد. محمدجواد ظریف در گفتگو با سی‌ان‌ان درباره بحثی که بر سر بازگشت به برجام بین آمریکا و ایران شکل گرفته است، جوسپ بوررل را دارای پتانسیل نقش‌آفرینی خواند.
به گزارش فرارو، در روز‌های گذشته بحث درباره بازگشت ایالات متحده به برجام و بازگشت ایران به تعهدات، به چرخه‌ای تکراری افتاده که در آن، مقامات ایران تأکید می‌کنند اول آمریکا باید به برجام بازگردد تا ایران بتواند از اقداماتی که در واکنش به این خروج انجام شده، برگردد و از طرف دیگر مقامات آمریکایی می‌گویند این کشور به شرط بازگشت ایران به تعهداتش، به توافق بازخواهد گشت.
ظریف در مصاحبه با کریستین امان‌پور در‌این‌باره گفت: «همان‌طورکه می‌دانید در داخل برجام، سازوکار‌هایی در نظر گرفته شده؛ یکی از آن‌ها کمیسیون مشترک است و کمیسیون مشترک دارای یک هماهنگ‌کننده است. هماهنگ‌کننده دارای دو عنوان است: پیش‌از‌این فدریکا موگرینی بود و اکنون جوسپ بوررل است.»
او ادامه داد: «او یک عنوان تحت نماینده اتحادیه اروپا در موضوع سیاست دفاعی خارجی دارد و عنوان دیگر او، هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک است. او می‌تواند از هر دو عنوان برای آنچه آمریکا و ایران باید انجام دهند، استفاده کند». ظریف گفت او می‌تواند هماهنگی ترتیب اقدامات بین دو طرف را انجام دهد.
در‌این‌میان البته شایان توجه است که ظریف در حالی خواستار نقش‌آفرینی نماینده اتحادیه اروپا در این زمینه شده که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن، به ارتباطات مثبت و قوی خود با اروپایی‌ها شناخته می‌شود و از‌این‌رو می‌توان گفت فرصت این نقش‌آفرینی برای بوررل به‌خوبی فراهم است.
اشاره ظریف به نقش‌آفرینی بوررل البته در حالی است که جایگاه او، عملا ایفای همین نقش در مذاکرات برجام بوده است. به‌ویژه از زمانی که مذاکرات برجام با ورود دو کشور شرقی جدی‌تر شد، نقش‌آفرینی کاترین اشتون که در آن زمان همین سمت را داشت، بسیار بیشتر از خاویر سولانا شد و پس از او نیز موگرینی این کار را ادامه داد.
نماینده ارشد اتحادیه اروپا در روابط خارجی و سیاست‌های امنیتی، به‌عنوان نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات برجام، همواره نه به‌عنوان یکی از طرف‌های مذاکره که در محتوای مذاکره ورود می‌کند که به‌عنوان بازیگری برای کنترل تنش‌ها و حفظ فرم و جریان گفتگو‌ها در مذاکرات نقش داشته است.
بورل البته فرصت چندانی برای ایفای این نقش نداشته است و حالا می‌تواند وارد این جایگاه شود. عبارتی که ظریف برای ایفای نقش بوررل در این مصاحبه به کار برده نیز معنادار است. او گفته بوررل می‌تواند هماهنگی یا کوریوگرافی گام‌های بعدی را بردارد. این اصطلاح که از هنر‌های نمایشی می‌آید، اشاره به طراحی حرکاتی است که بناست در یک نمایش استفاده شود. از حرکات موزون تا حرکات رزمی و در خارج از عالم هنر برای کسی که گام‌ها و اقدامات دو طرف را می‌چیند و تنظیم می‌کند، به کار می‌رود.
پیشنهاد ظریف کاملا قابل اجرا استحسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین الملل در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه بر اساس عرف بین الملل، این آمریکا است که باید در ابتدا به برجام بازگردد، اظهارداشت: این اول آمریکا بود که تعهدات خود در برجام را زیر پا گذاشت، بنابراین الان نیز که بایدن قصد دارد دوباره به این توافق بازگردد، باید در این زمینه پیشگام باشد، اما خب متاسفانه الان آمریکا چنین قصدی ندارد، در این رابطه این ما هستیم که به واقع به احیای برجام نیاز داریم، اما اینکه بخواهیم منتظر آمریکا بمانیم، برای بازگشت به برجام تنها وقت خود را تلف کرده ایم.
وی افزود: مصوبه اخیر مجلس در مورد برجام، باعث شد که آمریکا بهانه پیدا کند که سایر موضوعات را نیز به میان بکشد، به عنوان بهانه، از سوی دیگر کشور‌های نظیر اسراییل و عربستان نیز از این فضا به خوبی استفاده می‌کنند و بایدن را برای بازگشت به برجام تحت فشار قرار می‌دهند، این مصوبه به اعتقاد بنده، هدفی که نمایندگان مجلس آن را تصویب کردند و دولت که آن را اجرا می‌کند، را محقق نخواهند کرد، یعنی آمریکا و اتحادیه اروپا تحت فشار ایران قرار نمی‌گیرند، بلکه به رفتار خصمانه خود ادامه می‌دهند و ممکن است در این زمینه مرتکب هر عملی شوند.
بهشتی پور با اشاره به اینکه راهکار ظریف در مورد بازگشت همزمان ایران و آمریکا به تعهدات برجامی، کاملا منطقی است، اظهارداشت: سازوکاری که وزیر امور خارجه آن را مطرح کرده، در قالب کمیسیون مشترک برجام بوده که مربوط به نقض تعهدات طرف‌های توافق هسته‌ای است، در این زمینه بورل به عنوان هماهنگ کننده سیاست خارجی اروپا به عنوان رئیس این کمیسیون می‌تواند، با مذاکرات و رایزنی‌هایی که با آمریکایی‌ها انجام می‌دهد، این توان را دارد که به صورت گام‌به‌گام و همزمان دو طرف را به سوی تعهدات برجامی وایفای آن‌ها سوق دهد.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: این یک راه‌حل میانه است که قابل اجرا خواهد بود، بر همین اساس گام به گام و اقدام در برابر اقدام می‌توان پیش رفت، اما این موضوع بستگی به آن دارد که آیا آمریکایی‌ها راضی خواهند شد که چنین کاری را انجام دهند، یا اینکه می‌خواهند با توجه به فضایی که وجود دارد، اقدامات دیگر را پیگیری کنند، اما پیشنهاد وزیر امور خارجه در مورد واسطه گری بورل به عنوان نماینده اتحادیه اروپا کاملا اجرایی به نظر می‌رسد، اما در این بین خواست و اراده آمریکایی‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است.
اجرای تعهدات دوطرف باید گام به گام و همزمان باشد
وی ادامه داد: باید شرایطی پیش آید که آمریکا به تعهدات خود قبل از اردیبهشت ۹۷ بازگردد و ایران نیز به تعهداتش در اردیبهشت ۹۸، در این زمینه در داخل نیز متاسفانه اقداماتی انجام می‌شود کار را به بن بست می‌کشاند، اگر ایران ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم را غنی سازی کند، بعید است که آمریکا و اروپا زیر بار روند و تحت فشار قرار گیرند که بخواهند از مواضع خود عدول کنند، بلکه برعکس با این کار روسیه و چین نیز به سمت مقابل خواهند رفت، البته این‌ها تحلیل بنده است، با توجه به شناختی که از قضیه دارم، اما امیدوارم این تحلیل غلط باشد، اما خب واقعیت و متغیر‌هایی که وجود دارد گویای این مطلب است.
بهشتی‌پور یادآورشد: ما بر اساس مصوبه مجلس که دولت اعلام کرده مو به مو آن را اجرا خواهد کرد، اگر تا ۲۱ فوریه تحریم‌ها از سوی آمریکا رفع نشود، به اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی خاتمه خواهیم داد و تنهاد بر اساس پیمان NPT با همکاری‌های خود با آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای ادامه می‌دهیم، این موضوع می‌تواند عواقب بسیاری برای کشورمان به دنبال داشته باشد، به طوریکه قضایایی که در بین سال ۸۵ تا ۸۹ برای کشورمان رخ داد که در نهایت به تصویب قطعنامه‌های هفت گانه در شورای امنیت علیه ایران ختم شد، دوباره تکرار شود.
وی خاطرنشان کرد: قدر مسلم اگر ما در داخل اوضاع بهتری داشتیم از نظر اقتصادی و مردم تا این حد فشار اقتصادی را متحمل نمی‌شدند، ما می‌توانستیم به نتایج بهتری دست پیدا کنیم، زیرا که اگر اوضاع بهبود پیدا می‌کرد، این مسئله نشان دهنده آن بود که تحریم‌ها اثر گذار نبوده آنچنان که طراحان آن انتظار داشتند، آن وقت شرایط فرق می‌کرد، اما در این زمینه مجلس که چنین مصوباتی را تصویب می‌کند، متاسفانه تاکنون گامی در جهت حل مشکلات اقتصادی کشور برنداشته است.