دادگاهی در مسکو روز گذشته الکسی ناوالنی، منتقد سرسخت کرملین را به سه‌سال‌ونیم حبس قطعی در پرونده مالی محکوم کرد. این حکم جایگزین حبس تعلیقی ناوالنی در همین پرونده به اتهام نقض شرایط آن، صادر شده است. ناوالنی ۶سال پیش به اتهام اختلاس به سه‌سال‌ونیم زندان تعلیقی محکوم شده بود. او یک سال در حبس خانگی بوده است که باید از دوره محکومیتش کم شود. همچنین در جریان اعتراضات روز سه‌شنبه در حمایت از ناوالنی تقریبا ۱۴۰۰ نفر بازداشت شدند.
دادگاهی در مسکو روز سه‌شنبه دوم فوریه (۱۴ بهمن ماه) الکسی ناوالنی، منتقد سرسخت کرملین را به سه سال و نیم حبس قطعی در پرونده مالی محکوم کرد. این حکم جایگزین حبس تعلیقی ناوالنی در همین پرونده به اتهام نقض شرایط آن، صادر شده است. تیم حقوقی ناوالنی ۱۰ روز زمان برای درخواست تجدید نظر در این حکم دارد. ناوالنی می‌گوید پرونده علیه او ساختگی است.
ناظران حقوق بشر می‌گویند در جریان اعتراضات روز سه‌شنبه در روسیه که در حمایت از ناوالنی ۴۴ ساله برگزار شد تقریبا ۱۴۰۰ نفر بازداشت شدند. سازمان «او وی دی» که بر حقوق بشر در روسیه نظارت دارد گفت ۱۱۱۶ نفر در مسکو بازداشت شدند و ۲۴۶ نفر دیگر هم در سن پترزبورگ که دومین شهر بزرگ روسیه است دستگیر شدند. ۱۵ نفر دیگر در شهر‌های کوچک‌تر روسیه تحت بازداشت قرار گرفتند. مقام‌ها هنوز در مورد شمار افراد بازداشت شده اظهار نظر نکرده‌اند.
فعالان ضد پوتین پس از بازداشت، به ویژه در مواردی که اعتراضات سراسری است، با دو سال و نیم حکم مواجه می‌شوند. در دو هفته گذشته و پس از بازداشت ناوالنی، شهر‌های مختلف روسیه صحنه تظاهرات ضد دولتی بوده است. تاکنون چند هزار نفر در ارتباط با این اعتراضات بازداشت شده‌اند.
منابع مستقل می‌گویند تنها در روز یکشنبه ۵۳۰۰ نفر از هواداران الکسی ناوالنی در جریان تظاهرات سراسری روسیه بازداشت شدند. ناوالنی شش سال پیش به اتهام اختلاس به سه سال و نیم زندان تعلیقی محکوم شده بود. او یک سال در حبس خانگی بوده که باید از دوره محکومیتش کم شود. ناوالنی از فرصت حضور در دادگاه استفاده کرد و با اشاره به مسمومیت خود در تابستان گذشته در حملات تندی، ولادیمیر پوتین را مسوول مسمومیت خود معرفی کرد. تصاویری از سالن دادگاه منتشر شد که در آن ناوالنی پشت یک محفظه شیشه‌ای ایستاده است.
«آنتون تروئیانوفسکی» در گزارش ۲ فوریه برای نیویورک تایمز نوشت، صدور حکم زندان برای ناوالنی نمایانگر لحظه‌ای مهم برای ولادیمیر پوتین است. ناوالنی به‌عنوان یکی از چالشگران اصلی کرملین الهام‌بخش بزرگ‌ترین تظاهرات خیابانی در دوران پوتین بوده و بار‌ها رئیس‌جمهور مقتدر روسیه و متحدان نزدیک او را با گزارش‌های تحقیقی خود در مورد فساد او و اطرافیانش که میلیون‌ها بار در یوتیوب دیده شده «شرمسار» کرده است.
مقام‌ها در گذشته بار‌ها تلاش کرده بودند با زندان‌های کوتاه‌مدت مانع از این شوند که او به چهره‌ای چالشگر تبدیل شود. اما وقتی این راه جواب نداد مقام‌های روسی کوشیدند او را با سمّی مهلک مسموم کنند و به دیار نیستی روانه‌اش کنند. این گزینه هم جواب نداد هرچند باعث شد ناوالنی چند ماه در بیمارستانی در آلمان بستری شود. اکنون تصمیم به زندانی کردن او اقدامی است برای پاک کردن نام و یاد او در چشم‌انداز سیاسی، اما این احتمال هم مطرح شده که زندانی کردن او به معنای استیصال کرملین است و همین می‌تواند بار دیگر موجب تجمع حامیان او شده و باز هم به چالشی دیگر برای کرملین تبدیل شود.
ناوالنی طی محاکمه خود گفت: «صد‌ها هزار نفر را نمی‌توان زندانی کرد. مردمان بیشتر و بیشتری این را خواهند فهمید؛ و وقتی به این درک برسند- و آن زمان به زودی فرا خواهد رسید- تمام این بند‌های شما خواهد گسست، زیرا نمی‌توانید کل کشور را زندانی کنید.» مقام‌های روس می‌گویند تحت فشار عموم قرار نخواهند گرفت و او را آزاد نخواهند کرد. چند نفر از نزدیکان ناوالنی هم در حبس خانگی هستند. برخورد با معترضان و حامیان ناوالنی بر میزان خشم مردم افزوده است.
اما محاکمه ناوالنی هم برای او به یک فرصت تبدیل شد: فرصت برای حمله به پوتین و متهم کردن او. او در جریان محاکمه‌اش اتهامات سنگینی روانه پوتین کرد و او را مسوول زندانی شدن خود دانست. ناوالنی در دادگاهی که او را محاکمه می‌کرد گفت: «مهم‌ترین دلیل نفرت پوتین از من این است که در تاریخ از او با عنوان زندانی یاد می‌کنند. ما در گذشته الکساندر آزادیبخش و یاروسلاوِ خردمند را داشتیم. اکنون تاریخ از پوتین با عنوان «مسموم‌کننده یک آدم بیچاره» یاد می‌کند.» معترضان بر این باورند که زندانی کردن ناوالنی «عین بی‌قانونی است».
«دانیل استیوکوف»، یک کارگر خدماتی ۱۹ ساله می‌گوید: «روشن است که آن‌هایی که در قدرت هستند هر آنچه دلشان بخواهد انجام می‌دهند و هیچ محدودیتی هم ندارند.» کشور‌های غربی صدور این حکم زندان برای ناوالنی را محکوم کردند. بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس و سباستین کورتز، صدراعظم اتریش خواستار آزادی ناوالنی شدند. کاخ سفید نیز گفت نگران حکم صادره علیه ناوالنی است و جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد: «اقدامات نگران‌کننده از سوی روسیه همچنان در حال بررسی است. وقتی ما به نتیجه برسیم، روند تعیین و مشخص کردن تصمیماتی که باید در قبال روسیه گرفته شود، اعلام می‌شود.»
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا نیز خواستار آزادی سریع الکسی ناوالنی شده‌اند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه نیز خواستار آزادی ناوالنی شد و در توییتی نوشت: «محکومیت حبس برای الکسی ناوالنی غیرقابل قبول است. اختلافات سیاسی را نباید جرم تلقی کرد. ما خواستار آزادی سریع او هستیم. احترام و رعایت حقوق بشر نظیر آزادی دموکراتیک مساله‌ای نیست که بخواهیم درباره‌اش مذاکره کنیم.» جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از روسیه خواست هرچه سریع‌تر ناوالنی را آزاد کند و در توییتی نوشت: «محکومیت حبس ناوالنی بر خلاف تعهدات روسیه به اجرای قانون و آزادی‌های بنیادی و برخلاف کنوانسیون اروپایی حقوق بشر است.»
نیویورک تایمز همچنین در سرمقاله ۲ فوریه که از سوی شورای سردبیری‌اش نوشته شده افزود، دادگاه روسیه روز سه‌شنبه ۱۴ بهمن مرحله‌ای جدید و سرنوشت‌ساز در رقابت میان ناوالنی- پوتین را گشود. این دادگاه در اولین اقدام رای به حکم زندان برای ناوالنی داده است. در ظاهر امر چنین به‌نظر می‌رسد که پوتین پیروزی آشکاری به دست آورده و ریاست‌جمهوری مادام‌العمر خود را تضمین کرده است. پوتین با کنترل تمام‌عیاری که بر دادگاه‌ها، پلیس، رسانه و تمام ابزار‌های دیگر دارد- از جمله عوامل مرگبار شیمیایی- می‌تواند یا ناوالنی را تا ابد در زندان نگه دارد یا ترتیب یک «مرگ تصادفی» را برای او بدهد (البته اگر بخواهد).
اما همین ناوالنی ۴۴ ساله با شجاعت خود کاری کرده که پوتین در وضعیت دفاعی قرار گیرد. پوتین سال‌ها کوشیده بود احکام کوتاه‌مدت زندان به ناوالنی بدهد تا مانع از این شود که او «شهید سیاسی» محسوب شود. اما وقتی ناوالنی داوطلبانه به کشورش بازگشت در حالی که می‌دانست چه اتفاقاتی ممکن است برایش رخ دهد برای رئیس‌جمهور چاره‌ای نگذاشت جز بازداشت. با این حال، بازگشت ناوالنی باعث شد او به نماد قدرتمند مقاومت در برابر کرملین تبدیل شود.
کرملین تلاش کرد تا دادگاه در مسکو برگزار شود. هدف این بود که «روی دست ناوالنی بزنند». کرملین قصد داشت از طریق ایجاد فضای به ظاهر آزاد و انتقاداتی که ناوالنی نثار پوتین کرد، به دادگاه مشروعیت بدهد. با این حال، اتهاماتی که باعث شد وی محکوم شود، «اتهاماتی غیرمنطقی» بود. سرمقاله نیویورک تایمز معتقد است، دادگاه ناوالنی محاکمه پوتین و خدم و حشم او بود؛ در حالی که پلیس ضد شورش در مسکو و دیگر مناطق روسیه همزمان در حال سرکوب معترضانی بود که در حمایت از رهبر خود دست به اعتراض زده بودند. بازداشت‌های گسترده نشان می‌دهد کرملین چقدر از محبوبیت ناوالنی بیم دارد. این بازداشت‌ها تنها نشان‌دهنده ضعف کرملین در برابر رهبر مخالفان است.