پلتفرم‌هایی، چون دیوار و شیپور هم کار راه‌انداز هستند و هم برای برخی سودجویان به بستری برای کلاهبرداری تبدیل شده‌اند. چگونه می‌توان خرید و فروش امن‌تری را در سایت‌های خرید آنلاین تجربه کرد؟
به گزارش تجارت‌نیوز، با وجود هشدار‌های زیادی که مدیران دیوار و شیپور و همچنین مراجع قضایی و نظارتی در مورد کلاهبرداری در بستر این پلتفرم‌ها می‌دهند، هنوز هم افراد زیادی قربانی اقدامات مجرمانه کلاهبرداران می‌شوند.
گشتی در سایت‌ها و فضای مجازی نشان می‌دهد، فیشینگ، دریافت بیعانه و تحویل ندادن کالا، دریافت محصول و پرداخت نکردن وجه یا فروش کالای تقلبی، از جمله پرتعدادترین شکایت‌ها و گلایه‌های کاربران است.
عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کسب و کار‌های اینترنتی معتقد است که راه‌حل کاهش این موارد، نه فیلترینگ که احراز هویت کاربران، چابک‌تر شدن نهاد‌های نظارتی و افزایش اطلاع‌رسانی در رسانه‌های رسمی است.
ترفند‌های کلاهبردارانه
کلاهبرداران از راه‌های مختلفی برای سوءاستفاده از کابران سایت‌هایی، چون دیوار و شیپور استفاده می‌کنند. از جمله کشاندن مردم پای عابربانک، گرفتن اطلاعات حساب آن‌ها و برداشت پول.
همچنین ارسال پیام‌هایی برای دریافت وجه به منظور ثبت آگهی که در نهایت به فیشینگ و خالی کردن حساب کاربران منجر می‌شود، ترفند دیگری است که آن‌ها به کار می‌برند.
هم پلیس فتا و هم خود پلتفرم‌های انتشار آگهی بار‌ها در این موارد هشدار داده‌اند، اما هنوز هم گاهی چنین اتفاقاتی برای برخی کاربران رخ می‌دهد.
کاربران در فضای مجازی، در مورد فروش کالای تقلبی در این سایت‌ها یا تنظیم قرار ملاقات با افراد در مکان‌های خلوت و خفت‌گیری نیز هشدار داده‌اند.
طالبی، دبیر انجمن صنفی کسب و کار‌های اینترنتی تاکید می‌کند که اقدامات مجرمانه در زمان انتشار آگهی در فضای آفلان از جمله ضمیمه نیازمندی‌های همشهری نیز رخ می‌داد.
او می‌گوید: روزنامه همشهری با برخی رویه‌ها از جمله احراز هویت تلاش کرد نظارت بیشتری بر موضوع داشته باشد، این موضوع در سایت‌ها و پلتفرم‌های آنلاین نیز اهمیت زیادی دارد.
این کارشناس می‌افزاید: نهاد‌های مرتبط با پیگیری تخلفات و برخورد با مجرمان هم باید چابک‌تر و چالاک‌تر باشند. متاسفانه در این زمینه ضعف‌هایی وجود دارد و روند تغییر و تحولات در چنین حوزه‌هایی نیز در ایران کند است.
ضعف صدا و سیما در اطلاع‌رسانی
طالبی بر لزوم اطلاع‌رسانی در رسانه‌های رسمی به ویژه صدا و سیما تاکید می‌کند و می‌گوید: متاسفانه در این حوزه نیز ضعف‌های جدی وجود دارد.
این فعال اقتصادی می‌افزاید: به ویژه صدا و سیما با توجه به بهره‌مندی از بودجه عمومی وظیفه دارد که در مورد کسب و کار‌های ایرانی و نقاط قوت و ضعف آن‌ها اطلاع‌رسانی کند، اما در این حوزه کم‌کاری می‌کند و انتظار دریافت پول به عنوان تبلیغات را دارد.
او ادامه می‌دهد: صدا و سیما معمولا زمانی حاضر می‌شود در مورد بعضی مسائل هشدار دهد که افراد زیادی قربانی شده‌اند. برای مثال این رسانه بعد از سال‌ها کلاهبردی سایت‌های شرط‌بندی تازه به موضوع پرداخته است. در حالی که آن‌ها تاکنون به روایتی ۹ و بر اساس آمار دیگری ۱۵ هزار میلیارد تومان از پول مردم را دزدیده‌اند.
ضرورت احراز هویت در داخل پلتفرم‌ها
این فعال اقتصادی می‌گوید: در چنین شرایطی، اهمیت افزایش سخت‌گیری‌ها از سوی خود پلتفرم‌ها بیشتر می‌شود.
طالبی با اشاره به چالش‌های الزام پلتفرم‌ها به احراز هویت کاربران در سامانه امتا، تاکید می‌کند: تجربه نشان داده که هر کجا دولت مستقیما ورود پیدا کرده، مشکلاتی رقم خورده است.
او توضیح می‌دهد: دولت باید با تصویب قوانینی به عنوان رگولاتور، بر پلتفرم‌ها نظارت داشته باشد و فرایند احراز هویت کاربران را بر عهده خود آن‌ها بگذارد؛ در مقابل سایت‌ها نیز بدانند باید در برابر تخلفات پاسخگو باشند.
دبیر انجمن صنفی کسب و کار‌های اینترنتی تاکید می‌کند: البته راه‌حل فیلترینگ نیست و موضوع باید با رسیدگی و پرداخت جریمه در مراجع قضایی پیگیری شود.
هشدار‌های دیوار و شیپور
به هر روی اگر قصد خرید و فروش در دیوار و شیپور را دارید شاید بهتر باشد به برخی هشدار‌های آن‌ها نیز، توجه کنید.
هر دوی آن‌ها در سایت خود تاکید کرده‌اند که تنها یک واسطه هستند و مسئولیتی در مورد آگهی‌ها ندارند. دیوار و شیپور به کاربران خود توصیه کرده‌اند که معامله را ترجیحا به صورت حضوری انجام دهند؛ قرار ملاقات را نیز در مکان‌های شلوغ تعیین کنند.
آن‌ها از خریداران خواسته‌اند بیعانه پرداخت نکنند و پس از دریافت کالا و پرداخت هزینه، رسید معتبری از فروشنده بگیرند.
توصیه پلتفرم‌ها به فروشندگان هم این است که از انتقال پول به حساب خود مطمئن شوند و ترجیحا چک و سفته به جای وجه معامله قبول نکنند.
احتیاط واجب است
دیوار و شیپور همچنین به کاربران هشدار داده‌اند در برخی مواقع باید احتیاط بیشتری خرج دهند؛ از جمله اینکه قیمت کالا بیش از حد پایین باشد و فروشنده یا خریدار، بی‌دلیل اطلاعات حساب آن‌ها را درخواست کند.
این دو پلتفرم، برای کاهش موارد کلاهبرداری و برقراری امکان خرید و فروش امن‌تر، هر یک در ماه‌های ابتدایی سال جاری امکانی را نیز برای ثبت آگهی کسب و کار‌ها و اصناف رسمی ایجاد کرده‌اند؛ این امکان در شیپور خرید امن یا اینترنتی و در پلتفرم دیگر، دیوار فروشگاه‌ها نامیده می‌شود.