بحران کره تابستان امسال شروع شد. کره ۱۰۰ گرمی که قبل از آن حدود ۴ هزار تومان قیمت داشت تا هشت هزار تومان بالا کشید و راهش را به رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و حتی دورهمی‌های عادی باز کرد، بعد هم دولت به ماجرا ورود کرد، تولیدکننده‌های داخلی مثل قهرمان‌های ملی وسط آمدند و گفتند نیاز داخل را خودشان تامین خواهند کرد، کم‌کم خبر‌های مربوط به قیمت کره فروکش کرد. فکر می‌کنید بعد از همه این‌ها قیمت کره پایین آمد؟ اگر اینطور فکر می‌کنید سخت در اشتباهید، چون همین الان که اینجا را می‌خوانید، یک قالب کره حیوانی ۱۰۰ گرمی تقریبا ۱۰ هزار تومان است؛ یعنی حتی دو هزار تومان بیشتر از تابستان!
کره ملی چه شد؟
به گزارش روزنامه هفت صبح، تابستان وقتی کره اول نایاب و بعد هم گران شد، عبارت «تولید کره ملی» از گوشه‌وکنار به گوش رسید؛ عبارتی که به تولید کره توسط شرکت‌های وطنی اشاره داشت و پروژه‌ای بود که گویا از یک سال قبل شروع شده بود، به این صورت که سال گذشته واردات کره ممنوع شد و پروژه کره ملی کلید خورد، چون با توجه به اینکه کره سالانه ۴۰۰ میلیون دلار (به گفته دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی) از ایران ارزبری می‌کرده، واردات آن به‌صرفه نبوده است.
به‌این‌ترتیب شرکت‌های لبنی با تسهیلات دولتی شروع به واردات دستگاه‌های پیشرفته تولید کره کردند و از آن‌طرف هم وزارت جهاد کشاورزی اختصاص ارز دولتی به کره را متوقف کرد و عملا واردات آن ممنوع شد. قرار بوده در این مدتی که کره وارد نمی‌شود و کارخانه‌های لبنی هم خودشان را برای ساخت کره ملی آماده می‌کنند، کره‌های دپوشده از واردات سال گذشته مصرف شود و شرکت‌ها در همکاری با دولت قیمت آن را افزایش ندهند.
اما انگار یک هفته مانده به عرضه کره ملی، ناگهان این تفاهم به‌هم خورده و نهتنها برای ۵ روز کره در بازار کمیاب شده، بلکه بعد از آن با قیمت‌های بالا عرضه می‌شود. دلیلش هم انگار پایان تفاهم دولت و لبنی‌ها برای فروش کره با قیمت مناسب بود و شرکت‌های لبنیاتی هم تصمیم گرفتند که قیمت کره را هم مثل هر چیز دیگری افزایش دهند؛ اقدامی که نهتنها با آن مخالفت نشد، بلکه مدتی بعد ستاد تنظیم بازار قیمت کره داخلی ۱۰۰ گرمی را ۸ هزار تومان اعلام کرد، به‌این‌ترتیب وعده تولید کره ملی نهتنها به کمک جیب من و شما نیامد، بلکه صرفا منجر به صرفه‌جویی ارزی برای دولت شد.
حالا وقت پرسیدن این سوال است که چرا با وجود همراهی نهاد‌هایی مثل ستاد تنظیم بازار با تولیدکننده‌هایی که می‌خواستند تولید کره برایشان صرفه اقتصادی داشته باشد و تعیین قیمت ۸ هزار تومان، باز هم شاهد افزایش قیمت این خوراکی بوده‌ایم، تا جایی که الان ۱۰ هزار تومان و بیشتر قیمت خورده است؟ جواب این سوال را می‌شود در مصوبه جدید ستاد تنظیم بازار دید که چند روز پیش اعلام کرد، چون کره دیگر به‌هیچ‌عنوان از ارز دولتی استفاده نمی‌کند و کره‌هایی که با نرخ دولتی وارد شده بودند تمام شده‌اند، مقرر شده که واحد‌های تولیدکننده کره اقدام کنند، تولیدکننده‌ها هم انگار روی قیمت جدید توافق کرده‌اند.
متهم جدید
روایتی که چند خط بالاتر درباره دلایل گرانی کره خواندید، روایتی است که منطقی به نظر می‌رسد، مخصوصا وقتی بدانیم مشکل نهاده‌های دامی یا همان خوراک دام حل نشده، قیمت محصولات لبنی بالا رفته و طبیعتا کره که دست حمایت دولت هم از پشتش برداشته شده گران شده است، اما این تنها روایت موجود نیست.
بعضی‌ها می‌گویند میزان افزایش قیمت کره منطقی و منطبق بر الگوی افزایش قیمت سایر محصولات لبنی نیست، مثلا شیر خام پرچرب که اصلی‌ترین ماده مورد نیاز برای تولید کره است، طی چهار ماه گذشته ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته، پس چرا کره باید بیشتر از ۶۰ درصد گران شود؟ کسانی که این سوال را می‌پرسند فقط پرسشگری نمی‌کنند، بلکه یک دلیل پشت‌پرده هم برای این ماجرا اعلام می‌کنند.
یکی از اعضای هیأت‌مدیره انجمن صنایع لبنی می‌گوید این ادعا که تمام کره‌های وارداتی موجود در انبار‌ها تمام شده صحت ندارد و هنوز مقداری کره وارداتی در انبار‌های گمرک باقی مانده که دولت ارز آن را تامین نکرده است و باید با ارز آزاد ترخیص شوند. آن هم درحالی‌که بازار داخلی توسط کارخانه‌ها تامین می‌شود و عملا نیاز به کره وارداتی احساس نمی‌شود.
دولت طبق قولی که داده بود عمل نکرده و ارز واردکنندگان را نپرداخته، آن هم به بهانه اینکه کره دیگر جزو کالا‌های اساسی وارداتی محسوب نمی‌شود و تولید داخل مناسب است، درحالی‌که سازوکار واردات این کره‌ها قبلا طی شده بود یا به هر نحوی واردکننده‌ها توانسته‌اند برخی مراحل را رد کنند. گویا حالا واردکننده‌ها دو پیشنهاد به دولت داده‌اند: یک، عرضه با نرخ ارز آزاد در بازار داخلی که قیمت هرکیلوی آن حول‌وحوش ۱۵۰ هزار تومان تمام می‌شود و دو، بسته‌بندی و عرضه آن به بازار عراق، اما هنوز دولت هیچ پاسخی نداده است.
حالا این موضوع چطور به افزایش شدید قیمت کره ربط پیدا می‌کند؟ اینطور که اگر قیمت کره بالا نگه داشته شود و حتی بالاتر از این هم برود، شاید دولت برای ترخیص کره‌های باقی‌مانده در گمرک همکاری کند تا با تزریق آن‌ها به بازار قیمت تا اندازه‌ای تعدیل شود. طبق این تئوری قیمت کره ۱۰۰ گرمی تا ۱۲ هزار تومان بالا خواهد رفت و بعد از اینکه مشکلات واردکننده‌ها حل شد، شاید دوباره به ۸ هزار تومان برگردد.