خودروهای فرسوده به معضل بزرگی برای شهر‌های کشور تبدیل شده‌اند، عمر مفید خودروهای تولید داخل با توجه به کیفیت‌شان در حدود ۱۰ سال است، اما مدت سن مجاز وسایل نقلیه شخصی در کشور به‌طور میانگین ۲۰ تا ۲۵ سال است.
اعتماد در ادامه نوشت: به گفته مسئولان این حوزه هر خودروی فرسوده بیش از دو برابر یک خودروی استاندارد سوخت مصرف می‌کند که بر این اساس اگر این خودرو‌ها از رده خارج شوند، علاوه بر کاهش آلودگی هوا، می‌توان از مصرف بی‌رویه سوخت نیز جلوگیری کرد، به همین دلیل در دولت‌های مختلف همواره بر لزوم اجرای طرح نوسازی ناوگان فرسوده کشور تاکید شده و طرح‌هایی نیز در این راستا اجرایی شده است، اما این طرح‌ها جوابگوی تمام نیاز کشور نبوده و در برخی موارد نیز شاهد توقف اجرای طرح‌ها بوده‌ایم.
بر این اساس اسحاق جهانگیری حدود چهار ماه پیش و در اوایل تیر ماه ۱۳۹۹ در جلسه شورای اقتصاد از سازمان برنامه و بودجه خواست تا به منظور پیشبرد طرح‌های مربوط به بهینه‌سازی مصرف سوخت و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، راهکار عملیاتی تهیه و تا مرداد ماه به شورای اقتصاد ارایه کند، اما به گفته دبیر انجمن مراکز اسقاط کل کشور نه تنها این موضوع تاکنون اجرا نشده بلکه پیشنهاداتی که این انجمن در این مدت به کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز داده به دست فراموشی سپرده شده است.
نبود خروجی از مصوبات در سه سال اخیر
سیدامیر احمدی دبیر انجمن مراکز اسقاط کل کشور در این باره می‌گوید: متاسفانه طی سه سال گذشته و در دولت دوازدهم هیچ برنامه‌ای در خصوص خروج خودروهای فرسوده اجرایی نشده است هر چند هر از گاهی مصوباتی صادر می‌شوند، اما در نهایت خروجی ندارند.
این عضو انجمن مراکز اسقاط کل کشور به یکی از طرح‌های این انجمن اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: اخیرا پیشنهاد طرح جایگزینی ۱۰ تا ۲۰ درصد از خودروهای پیش فروش فوری با خودروهای فرسوده را به کمیسیون صنایع مجلس دادیم که در ابتدا مورد استقبال قرار گرفت، اما تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است و همچنان بیش از ۸۰ هزار گواهی اسقاط بر روی دست‌مان مانده است.
احمدی در ادامه با انتقاد از بی‌توجهی به این موضوع می‌گوید: اخیرا زمزمه‌هایی هم در مورد طرح جایگزینی و نوسازی خودروهای فرسوده سنگین در فضای مجازی و رسانه‌ها مطرح شده که بعید است با توجه به شرایط فعلی اجرایی شود و به نظر می‌رسد تنها یک شوخی است.
دبیر انجمن مراکز اسقاط کل کشور با اشاره به نزدیک شدن به فصل سرما و افزایش میزان آلایندگی هوا می‌گوید: امسال زمستان در کنار موضوع وارونگی هوا (اینورژن) مردم با بیماری کرونا هم درگیر هستند و با توجه به اینکه موتوسیکلت‌های فرسوده ۸ برابر خودروهای فرسوده آلودگی تولید می‌کنند طرح جایگزینی موتوسیکلت‌های فرسوده با موتور‌های برقی را هم داده‌ایم که امیدواریم مورد توجه قرار گیرد.
فعالیت ۱۰ درصد از مراکز اسقاط خودرو
احمدی با تاکید بر اینکه دولت باید بر اساس قوانین موجود در زمینه نوسازی و بهینه‌سازی خودروهای فرسوده تسهیلات ارایه دهد، می‌گوید: در حال حاضر بخش عظیمی از خودروهای فرسوده باید با خودروهای نو جایگزین شوند که این موضوع تنها مربوط به خودروهای شخصی نیست و تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها را هم دربرمی گیرد، اما متاسفانه شاهد آن هستیم که خودروسازی‌های داخلی نمی‌توانند این مشکل را حل کنند، این در حالی است که می‌توانند درصد کمی از طرح قرعه‌کشی را به این موضوع اختصاص دهند.
او در ادامه به بیکاری کارکنان مراکز اسقاط خودرو در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر ۳ هزار نفر از پرسنل این مراکز بیکار شده‌اند و بیمه بیکاری می‌گیرند، مراکز اسقاط خودروهای فرسوده در کشور هم‌اکنون تنها با ۱۰ درصد ظرفیت خود مشغول به کارند و ۲۱۶ مرکز اسقاط خودرو تعطیل شده‌اند و این ۱۰ درصد هم تنها برای تعداد محدودی از تاکسی‌های فرسوده‌ای است که به این مراکز مراجعه می‌کنند.
تردد بیش از ۳ میلیون خودروی فرسوده
بر اساس این گزارش؛ اسقاط خودروهای فرسوده در سال ۱۳۹۸ کمتر از ۱۰۰ هزار خودرو بوده این در حالی است که طبق برنامه‌ریزی دولت باید بیش از یک میلیون خودرو در سال اسقاط می‌شد. معضل از رده خارج کردن خودروهای فرسوده در کشور، به عنوان مشکلی برای برخی صاحبان خودرو‌ها محسوب می‌شود که باید هزینه زیادی برای نگهداری خودرو‌ها متحمل شوند، از سوی دیگر براساس مصوبه هیات دولت، به خودروهای بالای ۲۵ سال و موتوسیکلت‌های بالای ۱۰ سال، کارت سوخت تعلق نمی‌گیرد و به نظر می‌رسد که دولت، از رده خارج کردن این خودرو‌ها را در دستور کار خود قرار داده است.
براساس این تصمیم که از سال ۱۳۸۸ تاکنون در جریان است، تمام وسایل نقلیه‌ای که شامل این قانون می‌شوند، امکان برخورداری از کارت سوخت را ندارند و باید از سهمیه آزاد بنزین استفاده کنند. اما سرنوشت مراکز اسقاط خودرو به واردات خودرو وابسته است زیرا واحد‌های اسقاط خودروهای فرسوده بر اساس واردات خودرو فعال هستند بر این اساس در سال ۹۰، یک مصوبه از سوی دولت صادر شد که طبق این مصوبه هر وارد‌کننده خودرو لازم بود برای واردات خودرو یک گواهی بگیرد که پس از آن تعداد این گواهی‌ها افزایش و به چهار گواهی هم رسید و زمانی که وارد‌کننده اقدام به واردات خودرو می‌کرد باید این گواهی‌ها را عرضه می‌کرد، اما در حال حاضر که ممنوعیت واردات خودرو همچنان به قوت خود باقی است کار این واحد‌ها نیز با مشکل روبرو شده است و با توجه به ممنوعیت واردات خودرو، صدور گواهی اسقاط نیز انجام نمی‌شود.
نکته بسیار مهم این است که با توجه به مشکلات ارزی شاید ممنوعیت واردات خودرو برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. برآورد‌ها حاکی از آن است که در حال حاضر بیش از ۳ میلیون خودروی فرسوده و نزدیک به ۱۰ میلیون موتوسیکلت فرسوده در سطح کشور تردد می‌کنند و هرسال نیز به تعداد این خودروهای فرسوده افزوده می‌شود، در صورتی که با برنامه‌ریزی دولت باید حداقل ۸۰۰ هزار خودرو در سال اسقاط می‌شد تا در چند سال آینده این رقم به صفر می‌رسید که متاسفانه این اتفاق با وجود تحریم‌ها رخ نداد.