کسالت و بی حوصلگی بعضی روزها مثلا روزهای بارانی بیشتر از سایر روزهاست و در این مدت بچهها هم خیلی وقتها حوصلهشان سر میرود. آیا باید کاری کرد یا گذاشت گاهی وقتها در این وضعیت باشند؟
سندی مان، نویسندهٔ کتاب دانش ملال و استاد روانشناسی میگوید موقعیتهای کسلکننده وجود دارند، اما در هر شرایطی امکان فعالیتهای نوآورانهای وجود دارد که باعث رشد مهارتهای کودک میشود.
او بیش از ۲۰ سال است که در مورد ملال و بیحوصلگی تحقیق میکند و پیش از آنکه بپرسید باید بگوییم هیچ هم حوصلهاش از این کار سر نرفته است و معتقد است که ما نباید از بیحوصلگی و ملال بترسیم.
"پیام من برای والدین این است: از بیحوصلگی و ملال نترسید. بگذارید در زندگی خودتان و زندگی فرزندتان راه پیدا کند".
اگر بدانیم که بیحوصلگی چیست، بهتر میتوانیم جنبههای مثبت آن را ببینیم.
سندی توضیح میدهد:"این یک حس است و در اصل جستجو برای یافتن محرکی ذهنی است که یافته نمیشود. پس اگر شما به دنبال چیزی هستید که سرتان را گرم کنید و آن را نمییابید، این احساس سرخوردگی و دلسردی را بیحوصلگی میگوییم".
ما این را از همان آغاز زندگی خود تجربه میکنیم. سندی میگوید:"بچهها به طور مداوم در پی محرکهایی هستند و تلاش میکنند تا جهان پیرامون خود را دریابند که فعالیت خیلی مفیدی برای آنهاست".
اگر یاد بگیریم که به طور معناداری در برابر بیحوصلگی واکنش نشان بدهیم باعث برانگیختن خلاقیت ما میشود. یعنی انجام کارهایی که نه رضایت آنی و کوتاهمدت بلکه احساسی ماندگارتر ایجاد میکند.
سیندی میگوید:"به عنوان مادر و پدر ممکن است از بیحوصلگی وحشت داشته باشید و نگران این باشید که مبادا به اندازهٔ کافی فرزند خود را مشغول نمیکنید؛ اما ما باید به آنها این فرصت را بدهیم وتشویقشان کنیم تا راههای الهامبخش و نوآورانه برای رفع بیحوصلگی خود پیدا کنند".
زمانهایی که شما خیال میکنید ملالآور است سرشار از مزایای گوناگون برای رشد و پرورش کودکان است، فقط اگر از آن به درستی استفاده کنید.
سندی ادامه میدهد: "مهمترین فایدهٔ آن خلاقیت است، ما میخواهیم ذهن آنها به جستجو بپردازد، خیال ببافد، ایدههای تازه بسازد، کارهای تازهای را امتحان کند و نوآورانه مشکلات را حل کند. این کار سرشار از ماجراجویی و خطر کردن و اندیشیدن فراتر از چارچوبهای مرسوم است و برای قدرت تصور آنها عالی است. در آینده هم به آنها کمک خواهد کرد. اگر آنها ابزارهای رفع بیحوصلگی را بیابند، وقتی بزرگ شدند دورههای بیکاری و ملال خود را مفیدتر میگذرانند".
پذیرش بیحوصلگی و ملال فقط برای کوچکترها مفید نیست برای بزرگترها هم عالی است.
بودن در هر لحظه، مبتکر بودن و جستجوی راههای خلاقانه برای رضایت ذهن به افراد کمک میکند که آرامتر و رضایتمندتر باشند.
سندی میگوید:"اثر آن را در دوران قرنطینه میتوانید ببینید، این رویداد مثل پروژهٔ پژوهشی بزرگی در مورد بیحوصلگی است و میبینیم چقدر خلاقیت و نوآوری ظاهر شده است".
سندی میگوید:"بهترین نکته در مورد پذیرش بیحوصلگی این است که لازم نیست کار خاصی انجام دهید. به فکر فعالیتهای منظم و برنامهریزیشده یا اسباببازیهای پیشرفته نباشید و هر نوع وسیلهٔ الکترونیکی را کنار بگذارید".
اولین توصیهٔ سندی خیلی آسان است: به فرزند خود فرصت بدهید تا بیحوصله شود. "به آنها فرصت دهید تا با بیحوصلگی کنار بیایند و خودشان را سرگرم کنند، ناگهان با جهانی از خلاقیت و نوآوری روبهرو خواهید شد".
مقداری ابزار و وسایل ساده در اختیار آنها بگذارید و بگذارید خودشان مهار کار را در دست بگیرند.
سندی ادامه میدهد:"وسایل کاردستی، وسایل بازیافتی مثل جعبهها و لولههای مقوایی، لباسهای گوناگون، دیگ و قابلمه عالی هستند. شما از فرزندتان میخواهید که خودش راهحل بیحوصلگی خودش را بسازد".
فعالیتهایی را پیشنهاد کنید که جنبههای گوناگونی داشته باشد و نتیجهٔ مشخص و ثابتی نداشته باشند مانند ساختن مانع یا پناهگاه و بگذارید فرزندتان خودش ابتکار عمل را در دست گیرد. "فعالیتهای بیرون از خانه هم خیلی خوب است. پدیدههای زیادی را میتوان بیرون از خانه تجربه کرد؛ شما و فرزندانتان میتوانید به آرامی در محیط اطرافتان بگردید و آنچه در اطرافتان هست را امتحان کنید"؛ و سرانجام، به عنوان سرمشق، به بیحوصلگی در زندگی خودتان هم خوشآمد بگویید.
سندی پیشنهاد میکند:"این کار ضروری است. اگر فرزند شما ببیند که در برابر بیحوصلگی خلاقانه رفتار میکنید، او هم یاد میگیرد که از آن به خوبی استقبال کند".
نوآوری با بازیافتیها
مقداری خردهریز جمع کنید و اجازه دهید فرزندتان تصمیم بگیرد با آن چه بسازد و در حین ساختن دربارهٔ کارش با شما صحبت کند.
از پنجره بیرون را تماشا کنید
پنجره دریچهای به فرصتها و موقعیتهاست. ببینید آن بیرون چه چیزی توجه فرزندتان را جلب میکند و در مورد آن پرسشهای زیادی مطرح کنید.
گوشه دنج درست کنید
همانطور که مشغول درست کردن گوشهٔ دنج خودشان هستند تشویقشان کنید تا بگویند چه میکنند و از آنها بخواهید تا نیروی تصور و تخیل خود را به کار بیندازند.
بازیهای خیالی
به فرزندتان کمک کنید دنیایی خیالی بسازد و در آن غرق شود، فعالیتی عالی برای پیادهرویهای کوتاه.
اکتشاف طبیعت
محیط بیرون از خانه امکانات پایانناپذیری دارد: به تماشای ابرها بروید، صداهای جالب را بشنوید و مجموعههایی طبیعی از حیاط خانه یا پارک محل جمعآوری کنید.