مهرماه بود که انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران نرخ نامه‌ی جدید بلیت هواپیما را منتشر کرد که بر اساس آن به بهانه‌ی کرونا و گرانی نرخ ارز، از اول آبان قیمت کف هر دقیقه پرواز از ۳ هزار به ۸ هزار تومان افزایش پیدا می‌کرد و در نتیجه آن قیمت بلیت بین ۱۵۵ تا۳۰۰درصد گران شد.
به گزارش ایسنا، انتشار این نرخ نامه، واکنش‌های بسیاری را در سطح مردم و مجلس در پی داشت تا در نهایت محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی ۱۹ مهر ۱۳۹۹ گفت: افزایش قیمت اعلام شده از سوی انجمن شرکت‌های هواپیمایی معتبر نیست و قیمت‌های جدید که قرار بود از اول آبان ماه اعمال شود لغو شده است.
مجلس هم با پیگیری موضوع جلسات متعددی برگزار کرد که آخرین جلسه آن در کمیسیون عمران با حضور سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت‌های هواپیمایی، انجمن صنفی آژانس‌های گردشگری و سازمان حمایت از مصرف کنندگان برگزار شد.
در آن زمان به نقل از مجتبی یوسفی نماینده اهواز و عضو کمیسیون عمران اعلام شد: مقرر شد به دلیل عدم دریافت مجوز رسمی از سوی ایرلاین‌ها برای افزایش قیمت، نرخ نامه به قیمت قبل از گرانی آبان ماه برگردد تا پس از آن، جلسه کارشناسی در سازمان هواپیمایی با حضور مدیران ایرلاین‌ها و مسئولان مربوطه برگزار شود، در نهایت شورای نرخ گذاری سازمان هواپیمایی باید نرخ رسمی پرواز‌های هوایی را اعلام کند.
عضو کمیسیون عمران مجلس تاکید کرد: این مسئله باید مورد توجه قرار گیرد که ایرلاین‌ها تا حصول نتیجه مربوطه، حق افزایش قیمت بلیط هواپیما را نخواهند داشت و در صورت بروز تخلف، سازمان هواپیمایی مکلف است که با شرکت‌های متخلف برخورد جدی کند.
نگاهی به فعالیت‌های شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در مسیر‌های داخلی
بر اساس سالنامه آماری سال ۱۳۹۷ حمل و نقل هوایی کشور (با گذشت ۸ ماه هنوز سالنامه ۱۳۹۸ منتشر نشده یا در سایت سازمان هواپیمایی کشوری بارگزاری نشده است) به غیر از آشیانه جمهوری اسلامی، ۲۲ شرکت هواپیمایی در کشور فعالیت می‌کنند: اترک، ایران ایر، ایران ایرتور، آتا، آسمان، پویا ایر، تابان، زاگرس، سپاهان، قشم، کاسپین، کیش ایر، ماهان، معراج، کارون، دنا، ساها، سپهران، وارش، سهندآسیا، فارس قشم، هواپیمایی تهران، آشیانه جمهوری اسلامی.
همچنین با نگاهی به برخی گزارش‌ها حداقل ۱۸ شرکت هواپیمایی هم وجود دارند که فعالیت نمی‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به سفیران، ارم، آریا، صافات، هسا، اطلس ایر و سهند آسیا اشاره کرد.
براساس فصل ششم سالنامه آماری سال ۱۳۹۷، ناوگان هوایی این شرکت‌ها ۳۱۲ هواپیما از انواع مختلف بوئینگ، ایرباس، فوکر، ATR، آنتونف و ... دارند.
گزارش شرکت فرودگاه‌های کشور نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۸ تعداد ۴۴، ۸۳۰، ۴۳۴ نفر مسافر با ۳۶۷، ۶۷۸ نشست و برخاست هواپیما جابجا شده اند. همچنین در سال ۱۳۹۶ بیشترین آمار جابجایی مسافران تا به امروز با رکورد ۵۶، ۸۰۲، ۲۰۵ نفر ثبت شده است.
کدام یک از شرکت‌های هواپیمایی به دستور وزیر راه بی توجهی کردند؟
انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران برای افزایش قیمت و سود ذینفعانش، اردیبهشت ۱۳۹۹ ابتدا دستورالعملی از سازمان هواپیمایی کشوری گرفت که براساس آن شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌ها را ملزم به رعایت کف قیمت فروش می‌کرد. پس از آن، انجمن از ابتدای آبان ماه نرخ نامه جدید را اجرایی و با استفاده از اهرم قطع دسترسی فروش، آژانس‌ها و سایت‌ها را مجبور به فروش بلیط با نرخ‌های جدید کرد.
بررسی سایت‌های فروش آنلاین نشان می‌دهد بلیت تهران – مشهد که مهر ماه با حداقل قیمت حدود ۱۴۰ هزار تومان به فروش می‌رسید، امروز با حداقل قیمت ۴۰۰ هزار تومان به فروش میرسد. براساس یک جستجوی ساده مشخص است تنها در مسیر تهران مشهد شرکت‌های هواپیمایی: کاسپین، ایران ایر، تابان، ایران ایر تور، وارش، آتا، ماهان، کاسپین، معراج، آسمان، ساها و زاگرس، بلیت را با نرخ‌های جدید و بدون توجه به دستور وزیر راه به فروش می‌رسانند.
در ۸ ماهه ابتدای سال ۱۳۹۹ شرکت هواپیمایی ساها که بر اساس گزارش سازمان هواپیمایی ۲ فروند هواپیمای بویئنگ ۷۳۷ دارد، ارزان‌ترین بلیط را فروردین ماه با قیمت ۱۰۳ هزار تومان می‌فروخت که این قیمت در آبان ماه به ۴،۹۴۶،۰۰۰ ریال رسیده است.
جدول تغییرات حداقل قیمت بلیت هواپیما در مسیر تهران – مشهد در سال ۸ماهه ۱۳۹۹
نکته‌ی دیگر این که ایرلاین‌ها نه تنها قیمت را پایین نیاورده اند بلکه به دستور دیگر کاپیتان زنگنه رییس سازمان هواپیمایی کشوری مبنی بر لغو اجرای کف قیمت هم بی توجه بوده اند و حداقل شرکت‌های ایران ایر، ایران ایر تور، آتا، آسمان، زاگرس، ساها، قشم ایر، کاسپین، ماهان و وارش همه کف قیمت ۴،۹۴۶،۰۰۰ ریال را اجرا کرده اند.
به نظر میرسد که گران فروشی بلیت هنوز برای سازمان‌های مربوطه اثبات نشده، وگرنه حتما در سایت آن سازمان‌ها یا رسانه ها، خبری از برخورد با شرکت‌های متخلف منتشر می‌شد. از سوی دیگر اگر عزمی برای برخورد با موضوع گران فروشی وجود داشت، مونسان وزیر گردشگری دست به دامان وزیر دادگستری برای فعال شدن سازمان تعزیرات حکومتی نمی‌شد.
روند بی توجهی به نظارت بر ایرلاین‌های متخلف درحالی ادامه دارد که علی‌اصغر خانی، عضو کمیسیون عمران مجلس با انتقاد از مدیریت و ساماندهی قیمت بلیط پرواز‌های داخلی به خانه ملت گفت: این مسئله نشان می‌دهد که یا وزیر راه، توان مدیریت وزارتخانه و حوزه هواپیمایی کشور را ندارد و یا این که نمی‌خواهد قیمت بلیت هواپیما کاهش یابد، در هر صورت وزیر باید با مردم صادقانه صحبت کرده و بگوید که من توان مدیریت صنعت هوانوردی را ندارم.
مگر می‌شود که مقام عالی وزارت راه و شهرسازی اعلام کند که قیمت بلیط هواپیما باید کاهش یابد، اما این مسئله رخ ندهد، آقای اسلامی گزارش دهید که تاکنون چند نفر از مدیران خود در حوزه هواپیمایی را توبیخ یا عزل کردید. اگر وزیر راه چند تن از مدیران کم توان را عزل یا توبیخ کند، آن زمان دیگر تخلفی در حوزه هواپیمایی صورت نمی‌گیرد.
پیش از این امان اله حسین پور، رییس فراکسیون سفر و اقتصاد مجلس در نامه شدیداللحنی به وزیر راه و شهرسازی با درخواست پاسخگویی وزیر راه نوشت: شرکت‌های هواپیمایی از ابتدای آبان ماه در اکثر مسیر‌های داخلی برخلاف دستور جنابعالی «مبنی بر لغو افزایش نرخ پروازها»، قیمت خدمات خود را تحت عنوان مجعول کف قیمت، بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داده‌اند، ضمن آنکه مبتنی بر گزارش‌های مستند واصله برخی شرکت‌های هواپیمایی، دفاتر خدمات مسافرتی را در جهت الزام به فروش با نرخ غیرقانونی، به صورت مستمر تهدید به قطع سیستم فروش یا ابطال قرارداد‌های همکاری فی ما بین می‌نمایند.
بر این اساس مبتنی است، جنابعالی نسبت به این تخلف محرز شرکت‌های هواپیمایی پاسخگو بوده و این رویه ناصحیح و ناصواب عدم تمکین به دستورات مراجع رسمی متوقف گردد.
رییس فراکسیون سفر و اقتصاد مجلس در پایان نامه اش تاکیده کرده: مجلس شورای اسلامی با جدیت این موضوع را در دستور کار ویژه خود قرار داده و برای احقاق «حقوق عامه» از همه ظرفیت‌های قانونی موجود در قوای سه‌گانه بهره خواهند گرفت.
از دستور توقف وزیر راه و شهرسازی یک ماه گذشته، کاپیتان زنگنه، رییس سازمان هواپیمایی کشوری نیز در مصاحبه‌ها از لزوم لغو افزایش قیمت بلیت هواپیما و بازگشت قیمت به پیش از آبان سخن گفته و غیرقانونی دانستن کف قیمت و برخورد با آن گفته و قیمت گذاری را موکول به تصمیم گیری در مجلس و شورایعالی هواپیمایی اعلام کرده، اما آنچه در عمل اتفاق افتاده است، گرانی و افزایش قیمت بلیت هواپیما و رعایت کف قیمت یکسان، توسط شرکت‌های هواپیمایی بدون توجه به دستور وزیر و نظرات رییس سازمان هواپیمایی کشوری است.
اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس در یادداشتی که اخیرا در رسانه‌ها منتشر شد، این بی توجهی را چنین توصیف می‌کند: «چرا ایرلاین‌ها با وجود تأکید مسئولان، اقدام به افزایش قیمت کردند؟ آیا دستور رئیس سازمان هواپیمایی کشور مبنی بر افزایش‌نیافتن قیمت‌های بلیت پرواز‌های داخلی بی‌اعتبار بوده و ایرلاین‌ها بی‌توجه به سخنان رئیس سازمان هواپیمایی کشوری اقدام به افزایش قیمت‌ها کرده‌اند؟! این افزایش شبانه قیمت‌ها می‌تواند نشان‌دهنده توافقات پشت پرده‌ای باشد که خبر از رانت می‌دهند؛ طرحی که پیش‌تر طراحی و حالا عملیاتی شده است. مجلس تاکنون از برخورد مجدد با اقدام خودسرانه ایرلاین‌ها که به دستوراتش عمل نکرده‌اند، گزارش نداشته است.»