به گمان برخی تحلیلگران سیاسی تغییر دولت در آمریکا می‌تواند بر سیاست‌ورزی در ایران هم تأثیر بگذارد و انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده متأثر از تأکید بر گفتمان مذاکره باشد.
به گزارش شرق؛ از سوی دیگر به دلیل احیای احتمالی برجام، این امکان وجود دارد که دستاورد‌های این توافق‌نامه بین‌المللی بر مردم بیش از پیش عیان شود و اقبال اصلاح‌طلبان با به‌صحنه‌آمدن سرمایه اجتماعی‌شان بالا رود؛ به همین دلیل از حالا برخی اصلاح‌طلبان با تأکید بر ضرورت حضور اصلاح‌طلبان، از وجود یک دولت دیپلمات سخن می‌گویند و در این بین نام محمدجواد ظریف به عنوان نامزد احتمالی این جریان به گوش می‌رسد؛ برای مثال حسن رسولی نیروی نزدیک به محمدرضا عارف نیز در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال نامزدی ظریف وجود دارد، گفته است: «در عالم سیاست هیچ چیز غیرممکن نیست» یا حسین انصاری‌راد به تازگی مطرح کرده است که «من آقای ظریف را شایسته ریاست‌جمهوری می‌دانم».
عطریانفر: مذاکره نمی‌تواند دستمایه رقابت‌های ۱۴۰۰ شود.
اما روز گذشته محمد عطریانفر در گفتگو با «نامه‌نیوز» از ظریف استقبال نکرده و گفته است: «آنچه درباره آقای ظریف گفته می‌شود بیشتر تحت تأثیر یک‌سری روابط فردی او بوده، زمانی که در سازمان ملل مأموریت داشته است و از طرف مقامات ارشد نظام اذن داشته که روابط شخصی خودش را با برخی مقامات، سناتور‌ها و شخصیت‌هایی که به صورت جانبی یا مستقیم با دولت آمریکا مرتبط بودند، در جهت فرایند حفظ منافع ملی ایران داشته باشد. بیش از این هم نمی‌شود توقع داشت.
اگر چنانچه آقای ظریف نامزد انتخابات ایران باشد، نمی‌تواند خارج از چارچوب یادشده عمل کند به صرف اینکه برخی روابط را در گذشته داشته است؛ بنابراین آقای ظریف حتی اگر نامزد انتخابات هم شود به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند نماد مذاکره باشد. اساسا موضوع مذاکره یا مقاومت نمی‌تواند دستمایه تبلیغات انتخابات و رقابت‌های سیاسی در ۱۴۰۰ شود». سخنگوی حزب کارگزاران هم پیش‌تر درباره حمایت از علی لاریجانی گفته بود که این حزب هیچ صحبتی با لاریجانی نکرده است و کارگزاران تمایل دارد از نامزد حزبی خود حمایت کند.
حزب اتحاد ملت: استفاده نکردن از فرصت پیش‌آمده به فشار‌های بیشتر می‌انجامد
فارغ از اظهارنظر عطریانفر که به‌نوعی می‌توان موضع حزب کارگزاران سازندگی دانست، عموم اصلاح‌طلبان باور دارند که در شرایط کنونی جهانی و بعد از دوران ترامپ لازم است که زمینه‌های تعامل جهانی برقرار شود؛ چنان‌که روز گذشته حزب اتحاد ملت در بیانیه‌ای نوشت: «اینک که دوران ترامپ به پایان رسیده و با تجارب پرهزینه‌ای که به دست آمده، باید تدابیری اندیشیده شود که این‌گونه تحریم‌ها و فشار‌ها مرتفع گردد و در آینده نیز مجددا امکان تکرار نیابد.
سیاست نه جنگ نه مذاکره که شاید در زمان بدعهدی و دشمنی بی‌نظیر دولت ترامپ که خواستار تحمیل شرایط ذلت‌بار برای شروع مذاکره بود قابل توجیه بود، اینک در زمان دولت جدید آمریکا کاربردی نخواهد داشت. طبعا حل مشکلات و اختلافات مزمن فی‌مابین دو کشور امر ساده‌ای نیست که به راحتی و سرعت بتوان آن را به نتیجه رساند، ولی تجربه دو دولت اوباما و ترامپ تفاوت آشکار رویکرد دولت‌های مستقر در آن کشور را به خوبی نشان می‌دهد.
با توجه به اظهار صریح و مکرر رئیس‌جمهور جدید آمریکا مبنی بر بازگشت به توافق برجام این احتمال وجود دارد که با شروع به کار دولت جدید، دوره‌ای از کاهش تحریم‌ها و فشار‌ها به وجود آید». این حزب در ادامه آورد: «با نگاهی به تجارب گذشته، قابل پیش‌بینی است که عدم استفاده از فرصت پیش‌آمده و استمرار سیاست‌های تقابلی می‌تواند بار دیگر به تداوم تحریم‌ها و فشار‌ها منجر شود، با این تفاوت که دولت جدید آمریکا، برخلاف دولت ترامپ، قادر خواهد بود موافقت و همراهی اروپا را جلب و مجددا اجماعی بین‌المللی علیه کشورمان شکل دهد.
بدیهی است برای قرارگرفتن کشور در مسیر توسعه همه‌جانبه لازم است با تدبیر و روشن‌بینی و بر اساس سه اصل راهبردی حکمت، عزت و مصلحت همه راه‌های دیپلماتیک و از جمله مذاکره سازنده جهت تأمین منافع ملی در دستور کار قرار گیرد و چه مصلحت ملی بالاتر از آرامش و رفاه ملت ایران و امیدواری آن‌ها به کفایت حکومت در تأمین نیاز‌های مادی و معنوی آن‌ها و چه منفعت ملی بالاتر از صلح و امنیت در منطقه آشوب‌زده خاورمیانه.
بدیهی است که راه مذاکره راه آسانی نیست، اما جز آن هم راهی متصور نیست. اگر ترامپ رفته است هنوز ترامپیسم چه در ایالات متحده و چه در ایران زنده است و این جریان تمام تلاش خود برای به‌شکست‌کشاندن مفاهمه و تعامل سازنده بین دو کشور به کار خواهد گرفت.
این دوره می‌تواند با اتخاذ رویکردی در جهت تنش‌زدایی و تعامل از سوی طرفین استمرار یابد و به سمت حذف کامل محدودیت‌های اقتصادی سوق پیدا کند، به‌طوری‌که حاصل آن امنیت، آرامش، رفاه و امیدواری مردم عزیز ایران باشد. حزب اتحاد ملت بر این باور است که اصلاح رویکرد‌ها در سیاست خارجی با هدف صلح جهانی و اعتماد به انتخاب آزاد مردم در سیاست داخلی با هدف مردم‌سالاری می‌تواند زمینه‌ساز جهش اقتصادی و ارتقای سطح زندگى مردم در افق پیش‌روى کشور ما باشد».
مجمع روحانیون مبارز: انتخاباتی می‌تواند موجب مشارکت شود که آزاد باشد
اما فارغ از آنکه اصلاح‌طلبان از ظریف حمایت کنند یا خیر، هنوز معلوم نیست اصلاح‌طلبان قادر خواهند بود سرمایه اجتماعی خود را قانع کنند که برخلاف انتخابات مجلس در اسفند ۹۸، در ۱۴۰۰ پای صندوق بیایند یا خیر و اساسا هنوز چگونگی مشارکت اصلاح‌طلبان در انتخابات هم معلوم نیست.
چندی پیش محمد موسوی‌خوئینی‌ها در یادداشتی خطاب به اصلاح‌طلبان نوشت که باید حضور حداکثری داشته باشند و بعد از آن هم مجمع روحانیون مبارز در جلسه‌ای با حضور محمد خاتمی بر حضور حداکثری مردم و شرکت اصلاح‌طلبان در انتخابات تأکید کرد و به‌تازگی نیز مجمع در نشستی مجازی اعلام کرد که «انتخاباتی می‌تواند موجب مشارکت فعال و حضور حداکثری باشد که برخوردار از آزادی در تراز ملت بزرگوار ایران باشد تا در مقایسه با انتخابات‌هایی که در سایر کشور‌های آزاد دنیا برگزار می‌شود، مایه افتخار و مباهات جمهوری اسلامی گردد و هویت نهاد جمهوریت نظام در آن تبلور درخشنده داشته باشد.
اعضای مجمع روحانیون ابراز امیدواری کردند که انتخابات ریاست‌جمهوری در چنان بستری از آزادی‌های سیاسی و اجتماعی برگزار شود که برگزیده آنان و اصلاح‌طلبان بتواند به وعده‌هایی که برای حل مشکلات معیشتی و اقتصادی و آزادی‌های فردی و احیای شعار‌های اولیه انقلاب می‌دهد، اقدام نماید. اعضای مجمع تأکید داشتند که اصلاح‌طلبان وظیفه دارند در شرایط سخت فعلی برای برون‌رفت کشور از سیطره هر آنچه کیان آن را تهدید می‌کند تلاش نماید.
اگر جامعه احساس کند که شرایط انتخاب آزاد در تراز جمهوری اسلامی وجود دارد و نقش مؤثری برای آینده خود می‌تواند ایفا کند، با حضور حداکثری و با انتخاب فرد شایسته و توانا برای انجام وظایف سنگین خود نشاط و انسجام پیدا خواهد کرد». در جلسه مجمع برای اهداف فوق سه محور هم تعیین شد از‌جمله: ضرورت جلب توجه مردم در سراسر کشور به اهمیت انتخابات ریاست‌جمهوری، بازتعریف رابطه نهاد حاکمیت و اصلاح‌طلبان، تبیین منسجم مجدد تفکر اصلاح‌طلبی و....
عبدی: اصلاحات زمانی رشد می‌کند که امیدی به اصلاح وجود داشته باشد
ولی برخی هم هنوز باور دارند که اصلاح‌طلبان در شرایطی می‌توانند حضوری مؤثر در انتخابات ۱۴۰ داشته باشند که زمینه اصلاح امور مهیا باشد؛ چنان‌که اخیرا عباس عبدی در گفتگو با «خبرآنلاین» گفته است: «اصلاح‌طلبان فقط در فرایندی شرکت می‌کنند که امیدی به اصلاحات وجود داشته باشد؛ فارغ از اینکه خودشان برنده شوند یا بازنده.
باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا سیستم مجموعه این فرایند را شکل می‌دهد یا خیر؛ اگر فرایندی را شکل داد که طی آن فرایند امید به اصلاحات شکل گرفت، آن موقع یک اصلاح‌طلب واقعی می‌تواند و می‌باید در آن شرکت کند، چه برنده شود چه بازنده؛ در غیر این صورت اصلاح‌طلبانِ اسمی شرکت خواهند کرد که من پیگیر کار آن‌ها نیستم. البته اصلاح‌طلب رسمی و نه اسمی باید به شکل‌گیری این فرایند مستقل از اینکه خودش شانس دارد یا ندارد کمک کند».