فرارو- ماجرای واگذاری املاک شهرداری همچنان ادامه دار است. ماجرایی که اولین بار سال ۹۵ در پی ماجرای معروف به املاک نجومی خبرساز شد.
به گزارش فرارو، این املاک با قیمت‌هایی ارزان‌تر از نرخ واقعی و به شیوه قسطی به بسیاری از افراد سیاسی و فرهنگی یا مدیران شهرداری واگذار شده بود. در این باره سازمان بازرسی کل کشور در نامه‌ای که در تاریخ ۱۸ مرداد ماه ۹۵ خطاب به محمدجواد شوشتری؛ مشاور و مدیرکل دفتر شهردار ارسال کرد همراه با ارائه گزارشی مبسوط، مدیرکل دفتر شهردار تهران را درباره بروز تخلفی چند‌هزار‌میلیاردی در فروش غیرقانونی املاک اموال عمومی در شهر تهران خطاب قرار داده است.
در این نامه به غیرقانونی‌بودن فروش املاک به تعداد زیادی از مدیران شهری، اعضای شورای شهر، نمایندگان مجلس و حتی شماری افراد حقیقی بیرون از شورا و شهرداری با قیمت‌های غیرکارشناسی، اعمال تخفیف و تقسیط با دستور مستقیم شهردار وقت تهران اشاره شد. در این گزارش اعلام شده بود احتساب میانگین قیمتی دو میلیون تومان در هر مترمربع آن هم در مناطق گران شهر تهران، تضییع اموال عمومی تا بیش از دوهزار‌و ٢٠٠ میلیارد تومان است.
اما محمدباقر قالیباف شهردار وقت تهران به صورت ضمنی این واگذاری‌ها را پذیرفت و گفت که بر اساس مصوبات آیین‌نامه‌های واگذاری مسکن و همچنین مصوبات شورای شهر تهران در حوزه صدور پروانه و واگذاری املاک اقدام کرده است، وی همچنین اظهار کرد حتی در فروش املاک و زمین‌های شهرداری، اولویت ما حل مسائل کارکنان بوده است.
شهردار وقت تهران در واکنش به برخی اخبار مبنی بر واگذاری زمین، خانه و... به برخی مدیران شهری هم این چنین پاسخ داد: «این چند روزه اخباری در خصوص واگذاری‌های ویژه می‌شنوم که باید بگویم واگذاری امتیازات پروانه و زمین بر اساس مقررات انجام شده و تخفیف‌ها بر این اساس بوده است و حتی در برخی موارد برخی تعاونی‌هایی که برای شهرداری تهران و کارکنان نیز نبودند مورد کمک شهرداری قرار گرفته‌اند؛ همچون تعاونی قوه قضائیه که با کمک شهرداری مشکلاتش مرتفع شد.»
وی با بیان اینکه موضوع مسکن و درمان کارکنان را با افتخار پیگیری می‌کنم، تأکید کرد که به عنوان محمدباقر قالیباف تا به امروز از هیچ یک از مزایا استفاده نکرده و برای تأمین رفاه کارکنان شهرداری تا آخرین لحظه و حتی با گرو گذاشتن آبرو تلاش می‌کند.
قالیباف درحالی واگذاری امتیازات پروانه و زمین و تخفیف‌ها را قانونی اعلام می‌کرد که ماده ١٣ آیین‌نامه مالی شهرداری‌ها می‌گوید که فروش اموال منقول و غیرمنقول و اجاره اموال غیرمنقول شهرداری‌ها باید از طریق مزایده کتبی صورت بگیرد. همچنین درباره فروش اموال منقول و اجاره‌دادن فرآورده‌های واحد‌ها و مؤسسات تابعه شهرداری با جلب موافقت انجمن شهر می‌توان از طریق مزایده حضوری (حراج) اقدام کرد.
ادعای آغاز روند بازپس‌گیری
پس از روی‌کارآمدن شورای شهر جدید در سال ۹۶ اعضای جدید شورا وعده پس‌گرفتن برخی از املاک شهرداری را دادند. بنا به گفته مسئولان شورای شهر این املاک در زمان محمد باقر قالیباف شهردار پیشین به افراد، نهاد‌ها و سازمان‌ها داده شده است و این پرونده جدای از ماجرای املاک نجومی شهرداری تهران است.
به گفته سیدمحمود میرلوحی عضو شورای شهر «اراده‌ای در شورای شهر تهران در شهریور‌ماه سال ۹۶ برای شناسایی و بازپس‌گیری املاک شکل گرفت و در این مدت روند شناسایی املاک و فهرست‌شدن و فرایند بازپس‌گیری پیش رفت و با ارائه گزارش تغییر و تحول شهردار اسبق تهران نیز شکل جدید و جدی‌تری به خود گرفت.»
بیشتر این املاک هم که به گفته میرلوحی تاکنون ۲۰۰۰ تای آن‌ها شامل ۳ هزار و ۸۰۰ واحد شناسایی شدند در مناطق شمالی تهران قرار دارند. نایب‌رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران می‌گوید: مدام از شهرداری‌های مناطق به‌ویژه مناطق ۱،۲، ۳، ۵ و ۹ در حال گزارش‌گیری هستم و گزارش‌های خوبی ارائه می‌شود و مناطق تقریبا به سمت و سویی رفتند که در حال پس‌گرفتن املاک هستند. در منطقه ۲۲، ۹۷ هکتار از زمین‌ها را پس گرفتیم و کار‌های بازپس‌گیری ۱۳۶ هکتار دیگر در حال انجام است و این‌ها اقدامات کمی نیست و حرکت خوبی رخ داده که قابل دفاع است، اما باید سریع‌تر این اقدامات رخ دهد.
اما با این حال هنوز هیچ گزارشی از این املاک رسانه‌ای نشده است. همین هم موجب انتقاداتی از مدیریت شهری شد. هر چند اعضای شورای شهر این انتقاد را به شهرداری وارد کردند که چرا شهرداری تهران لیست و گزارش این املاک را رسانه‌ای نمی‌کند. اما پیروز حناچی شهردار تهران می‌گفت به صورت چراغ خاموش در حال پس گرفتن املاک است.
ولی او ۲۹ شهریور ماه در یک رشته توئیت گزارشی کلی داد و نوشت: «در راستای حفاظت از بیت‌المال، اقدامات لازم برای بازپس‌گیری املاک شهرداری تهران از طریق سازمان املاک و مستغلات و کمیسیون بند شش ماده ۵۵ مستمراً در حال انجام است.»
وی افزود: «تاکنون حدود ۲ هزار ملک تعیین تکلیف شده و ۴۰۰ مورد با پیگیری‌های قانونی بازپس‌گیری شده‌است.»
در بخشی دیگر از این دو توئیت آمده‌است: «در مورد تعدادی از املاک هم قوه قضائیه راساً پی‌گیر موضوع است و گزارش اقدامات و لایحه مربوطه، نیمه اول مهر به شورای شهر ارائه خواهد شد.»
حناچی در پایان رشته توئیت خود نوشت: «جلسات هم‌اندیشی شورا و شهردار محل مناسبی برای بررسی و رفع کاستی‌های احتمالی در این‌باره و هماهنگی بیشتر جهت سرعت‌بخشی به روند اقدامات خواهد بود.»
اطلاع‌رسانی حناچی در پی تذکرات اعضای شورای شهر رخ داد. چنانچه میرلوحی در این باره گفته بود: «من هم از آقای شهردار برای این تأخیر گله دارم، اما حداقل گزارش آن را به افکار عمومی بدهند؛ چراکه کار‌های خوبی انجام شده است و به نظرم اراده برای بازپس‌گیری کم‌کم به نقطه مناسبی رسیده و املاک و ساختمان‌های زیادی پس گرفته شده است. در مجموع اقدامات خوبی شکل گرفته، اما شهرداری در ارائه آمار کند است، البته شهرداری با سازمان ثبت اسناد در این مدت هماهنگی انجام داد تا املاک کددار شوند.»
همچنین محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری، افشین حبیب‌زاده معاون نظارت شورای شهر تهران و ناهید خداکرمی، عضو کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران طی روز‌های اخیر درباره شفاف شدن واگذاری املاک تذکر داده و خواهان ارائه گزارش از سوی شهرداری تهران شده بودند.
اما همچنان گزارشی درباره باز پس گیری این املاک و اسامی افراد دریافت کننده منتشر نشده است. هر چند میرلوحی چندی پیش در مصاحبه‌ای در همین موضوع گفته بود در صورت مقاومت در پس‌دادن املاک اسامی آن‌ها را اعلام می‌کنیم.
ولی هنوز نامی هم اعلام نشده است. هر چند هرازگاهی نظراتی از سوی اعضای شورای شهر در این باره اعلام شده است. مرداد ماه بود که محسن هاشمی، رئیس شورای اسلامی شهر تهران، با حضور در یک برنامه تلویزیونی به گلایه گفته بود: «چرا نمی‌گذارید درباره ۷۰۰ ملک شهرداری که در اختیار دیگران است، گزارش بدهیم؟» او صدا و سیما را به ندادن فرصتی برای ارائه گزارش متهم کرد.
بعد از این اظهار نظر، احمد توکلی، رئیس هیات‌مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت، در نامه‌ای به رئیس شورای شهر تهران، آمادگی دیده‌بان را برای بررسی املاک واگذارشده به مسئولان در شهرداری تهران اعلام کرد. در متن نامه آقای توکلی آمده بود: «سازمان مردم‌نهاد دیده‌بان شفافیت و عدالت بر اساس تکلیف ذاتی و متکی به اساسنامه قانونی‌اش، آمادگی خود را برای دریافت، بررسی و در صورت نیاز مطالبه‌گری از اشخاص مرتبط با موضوع ۷۰۰ ملک شهرداری واگذارشده اعلام می‌دارد و بر اساس روال همیشگی، نتایج اقدامات خود را در مراحل مختلف به ملت شریف ایران گزارش می‌دهد؛ بنابراین خواهشمند است همه اسناد و مدارک مرتبط با موضوع یادشده را به این سازمان مردم‌نهاد ارائه دهید.»
پس از این، هاشمی در حاشیه جلسه علنی شورا درباره این نامه گفت: من قبل از این که نامه را ببینم، در فضای مجازی آن را دیدم. اگر بخواهیم مشکلی که برای آقای فتاح پیش آمد، برای من پیش نیاید، باید محافظه‌کارانه وارد این موضوع بشویم.
او ادامه داد:چون آقای توکلی این نامه را سرگشاده و علنی کردند، من هم در این زمینه سرگشاده پاسخ می‌دهم. لیست املاک یادشده موجود و مشخص است. می‌توانند به شهرداری مراجعه کنند و ما به ایشان به‌صورت خصوصی اجازه می‌دهیم تا لیست افرادی را که املاکی را در اختیار گرفته‌اند، ببینند، اما این که بخواهیم این گزارش را به‌صورت کتبی برای ایشان بفرستیم، بعید است این کار صورت گیرد.
احمد توکلی در پاسخ به این پرسش که رئیس شورای شهر اعلام کرده لیست املاک را نمی‌دهند، اما شما می‌توانید به آنجا مراجعه و لیست را ببینید، گفت: من حتما نماینده می‌فرستم و این وظیفه ذاتی دیده‌بان شفافیت و عدالت است. لیست املاک، محرمانه نیست؛ حقوق دیگران است. املاک شهرداری برای مردم است و قطعا انتشار لیست آن‌ها محرمانه نیست.
از سوی دیگر ناصر امانی، معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران در دوره قالیباف، در پاسخ به اظهارات مدیران فعلی شهرداری مبنی‌بر این که ۷۰۰ ملک در اختیار افراد یا سازمان‌هاست، به خبرگزاری فارس گفته است: «این‌ها ابتدا ادعا می‌کردند که دو هزار یا سه هزار ملک وجود دارد و حالا شده ۷۰۰ ملک. من همین‌جا تأکید و اعلام می‌کنم که لیست املاک را منتشر کنید. یکی از اعضای شورا اعلام کرده بود که شهردار اسبق تهران تعدادی املاک به نزدیکانش واگذار کرده، ما هم گفتیم اگر صداقت دارید، لیست را منتشر کنید.»
معاون قالیباف در شهرداری تهران اضافه کرد: لیست املاک محرمانه نیست، منتشر کنید. اگر هم ملکی وجود دارد، در اختیار سازمان‌ها و نهاد‌هایی است که به صورت قانونی به آن‌ها سپرده شده است.
اما به تازگی میرلوحی در این باره در گفتگویی با شرق اعلام کرده است: «متأسفانه شاهدیم مدتی است هرکسی که می‌خواهد کار خیر یا فرهنگی کند برای گرفتن زمین و ملک به شهرداری مراجعه می‌کند. درحالی‌که همه می‌دانند گرفتن یک دفتر کار در شهر تهران چقدر کار سخت و هزینه‌بری است و به همین دلیل به شهرداری مراجعه می‌کنند تا از املاک استفاده کنند درحالی‌که این افراد باید به توان خود متکی باشند، نه شهرداری تهران! انجام کار فرهنگی و خیریه با امکانات شهرداری هنر نیست و باید تمایل گرفتن ملک از شهرداری تهران را کاهش دهیم، نمی‌شود هرکسی خواست، به اسم کار فرهنگی یا خیریه از شهرداری ملک یا زمین بگیرد. واگذاری‌ها باید در فضای اقتصادی شفاف و روشن باشد. وقتی لیست املاک واگذارشده را نگاه می‌کنید نام تعدادی از افراد غیراصولگرا در این لیست هست، اما عمدتا اصولگرا‌ها از املاک استفاده کردند و باید به آن‌ها گفت هنر نیست که از شهرداری زمین و ملک بگیری و در آن کار خیر انجام دهی.»
میرلوحی همچنین در پاسخ به این سؤال که عمده کسانی که املاک را گرفته‌اند اصولگرا بودند، این‌ها نهاد بودند یا شخص، گفت: «هم شخص و هم نهاد. همه هستند. متأسفانه وقتی حساب‌و‌کتاب نباشد کار به اینجا می‌رسد.»
این اظهارنظرات در صورتی است که افشین حبیب‌زاده معاون نظارت شورای شهر تهران در مورد انتشار لیست املاک واگذار شده شهرداری به غیر، توضیحاتی ارائه کرده و به ایسنا گفته است: تقریبا لیست املاک شهرداری تهران که به افراد غیر واگذار شده از سوی سازمان املاک شهرداری تهران آماده شده است. اما معلوم نیست چرا شورای شهر و شهرداری در انتشار این فهرست و گزارش خود این قدر تعلل می‌کند.