معماری ایرانی جدا از سابقه‌ای و قدمتی که دارد؛ دارای خصوصیاتی است که در مقایسه با معماری سایر کشورهای جهان از ارزشی خاص برخوردار است. این هنر اصیل در تار و پود زندگی مردمان زمان قدیم وجود داشته است و اندک خانه‌هایی که از زمان قدیم در گوشه و کنار شهرها باقی مانده است، گویای این شکوه و زیبایی بی‌نظیر و نماد فرهنگ و هنر اصیل ایرانی هستند.
در طراحی هر جزء از معماری ایرانی فلسفه‌ای وجود داشته و ایرانیان به زیبایی و تزئینات توجه ویژه‌ای داشتنذ. یکی از باورهای مردم ایران زندگی شخصی و حرمت آن بوده که این امر به گونه‌ای خود را در عناصر مختلف معماری خانه‌های قدیمی نشان می‌دهد.
از گذشته دور کمتر خانه‌ای در تهران باقی مانده است، اما از زمانی که این شهر به عنوان پایتخت انتخاب شد هنوز هم می‌توان خانه‌هایی را پیدا کرد که معماری خاص این دوران را برای ما زنده نگه داشته‌اند و امروزه در میان برج‌های بلند شهر تهران هنوز برای تهرانی‌ها حفظ هویت می‌کنند.
ﺩﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﺩﻭﺭه ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺳﺮﺩﺭ منازل یکی ﺍﺯ ﺍﺟﺰﺍی ﺍصلی ﻭﺭﻭﺩیﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ میﺭفت ﻭ خانه‌ها دارای ﺳﺮ ﺩﺭهای مجللی ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁنها ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻛﺘﻴﺒﻪها ﻗﺮﺍﺭ می‌گرفتند. ﺩﺭ اوایل دوره پهلوی ﺑﺎ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﺑﺎﺳﺘﺎنی، سر در منازل به نمادهای ایران باستان، منقش شد اما رفته رفته ﺩﺭ ﺩﻭﺭه پهلوی ﺩﻭﻡ ﺑﺎ بکارگیری ﻣﻌﻤﺎﺭی ﻏﺮبی، تزئینات ﻧﻤﺎی ﻭﺭﻭﺩیﻫﺎ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺳﺎﺩگی ﺭﻓﺖ ﻭ کتیبه‌ها به تدریج از ورودی منازل حذف شدند.
در این گزارش نگاهی می‌کنیم به برخی از سردر خانه‌های قدیمی تهران که علاوه بر داشتن کارکردهای فرهنگی، هویت اجتماعی و اقتصادی ساکنان خانه را نیز نشان می‌‌دهند.
عکاس: سعید فلاح فر/ هنرآنلاین