سعید جلیلی، انتخابات۱۴۰۰ و سم مهلک جریان اصولگرایی

فرارو- درحالی که تا چندی پیش از احتمال نامزدی پرویز فتاح به عنوان گزینه مورد حمایت جبهه پایداری در انتخابات ریاست جمهوری سخن گفته می‌شد، حالا اخباری مبنی بر دیدار برخی اعضای جبهه پایداری با آیت‌الله مصباح یزدی برای انتخاب سعید جلیلی به عنوان گزینه نهایی پایداری در انتخابات منتشر شده است. این خبر تاکنون با واکنش جبهه پایداری و نزدیکان سعید جلیلی روبه‌رو نشده است.

به گزارش فرارو، هنگامی که سعید جلیلی در انتخابات سال ۹۶ در حمایت از ابراهیم رییسی از فرآیند انتخابات کناره‌گیری زودهنگامی داشت مشخص بود که او و مشاورانش به دنبال فرصت بهتری برای ورود به عرصه انتخابات هستند. جلیلی که حالا عضو مجمع تشخیص و شورای عالی امنیت ملی  است، از سال ۹۲ اسب خود را زین کرده بود که در سال ۹۶ وارد عرصه انتخابات شود، اما ورود رییسی برنامه او را به عقب انداخت. البته اقبال مردمی به روحانی هم در کناره‌گیری اش بی‌تاثیر نبود. به هر ترتیب جلیلی از رئیسی حمایت کرد و البته گوشه چشمی هم به آینده داشت.

سعید جلیلی سلوک سیاسی ویژه خود را دارد. نگاهی به عملکرد و و روحیاتش نشان می‌دهد که خیلی اهل حزب و گروه نیست و بیشتر سیاستمداری تک‌رو و یا نهایتا محفلی است. با این حال در تمام این سال‌هایی که سودای ریاست جمهوری در سر داشته است، سعی کرده که با ایده "دولت در سایه" در عرصه سیاسی باقی بماند.

سعید جلیلی در بیانیه‌ای که بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ منتشر کرد ایده تشکیل دولت در سایه را مطرح نمود، ولی به دلیل همزمانی با اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری توسط رسانه‌ها زیاد جدی گرفته نشد تا اینکه در ماه‌ها و مصاحبه‌های بعد به تشریح و توضیح دولت در سایه پرداخت.

با این حال شکست سخت سیاسی در انتخابات ۹۲ با رای چهار میلیونی کمتر مجال آن را به جلیلی و اصولگرایان داد که به دنبال پیگیری این ایده بروند. از سوی دیگر کشور تا سال ۹۶ به شدت درگیر مذاکرات و توافق هسته‌ای بود. جلیلی نیز یکی از سردمداران اصلی مخالفت با توافق ایران و غرب به حساب می‌آمد. او که پیش از دولت روحانی دیپلمات ارشد مذاکره کننده ایران بود و تقریبا هیچ دستاوردی در مذاکراتش نداشت حالا به منتقد اصلی دستاورد دیپلماتیک دولت روحانی در مذاکرات تبدیل شده بود. این رویه جلیلی تا هم اکنون ادامه داشته و او از هر فرصتی برای انتقاد از توافق برجام استفاده می‌کند. جلیلی همچنین در سه سال گذشته از مخالفان سر سخت تصویب لوایح مربوط به اف‌ای تی اف توسط ایران بود.

پس از انتخابات سال ۹۶ جلیلی باز هم به ایده دولت در سایه پرداخت و این باره در نامه‌ای به ابراهیم رئیسی شکست خورده بزرگ انتخابات از او خواست که دولت در سایه را تشکیل دهد. البته این پیشنهاد با استقبال رئیسی همراه نشد.

سعید جلیلی، همچنان پیگیر ایده خود بود. او جلسات دولت در سایه را تشکیل می‌داد. برخی نمایندگان مجلس دهم نیز در ان جلسات حضور داشتند به ویژه نمایندگان تندروتر و نزدیک به جبهه پایداری که یکی از پایگاه‌های اصلی آن‌ها مشهد است. پژمانفر، کریمی قدوسی و قاضی زاده هاشمی نمایندگان مشهد در مجلس دهم و یازدهم هستند که عضو پایداری و همشهری سعید جلیلی‌اند. براساس گزارش‌ها جلسات دولت سایه جلیلی با این دسته از نمایندگان به طور مداوم در مجلس دهم برگزار می‌شد.

در جریان انتخابات مجلس یازدهم شایعات زیادی درباره نامزدی سعید جلیلی در انتخابات وجود داشت. گفته می‌شد او از حوزه انتخابیه مشهد کاندیدا می‌شود حتی مطرح شده بود که او سر لیست اصولگرایان و گزینه ریاست مجلس است، اما جلیلی سودای بزرگتری در سر داشت، با نامزدی قالیباف در انتخابات مجلس، جلیلی کنار رفت  و از همان زمان خود را در قامت یک کاندیدای جدی ریاست جمهوری مطرح کرد.

جلیلی پس از تشکیل مجلس یازدهم و انتخاب قالیباف به عنوان رییس مجلس نامه‌ای به او نوشت و توصیه‌هایی مطرح کرد. او بویژه پیشنهاد اصلاح ساختاری بودجه در سال ۱۴۰۰ را داد.

جلیلی همچنین در نامه خود اشاره‌ای به دولت در سایه هم کرد و نوشت: "هرکس که دل در گرو انقلاب و کشور دارد، باید در حد وسع خود، سایه به سایه تحولات را دنبال و بر آن تاثیر مثبت بگذارد. «دولت سایه» به این معنا، یک حرکت عمومی و یک گفتمان ملی برای «تایید، تکمیل و تصحیح» روند امور است."

او به قالیباف توصیه کرد که مجلس یازدهم اولویت‌ها را جدی بگیرد و چند کار مهم انجام دهد. او با استفاده از تعبیری نظامی نوشت: «یک مجلس قوی می­تواند با چند اقدام نقطه­‌زن، عرصه‌ای از تهدید را دفع و جبهه ا­ی از امید پیش روی ملت بگشاید.»

ادبیات جلیلی در نامه به قالیباف احتمال برنامه او برای نامزدی در انتخابات ۱۴۰۰ را تقویت کرد. از طرف دیگر سعید جلیلی از سال ۹۶ تاکنون مدام به سفر‌های استانی رفته است. البته بیشتر این سفر‌ها با اقبال مردمی مواجه نشده است.

حالا در حدود ده ماه مانده تا انتخابات ریاست جمهوری تحرکات گروه‌های سیاسی و نامزد‌های انتخاباتی روشن‌تر می‌شود. گمانه زنی‌ها از احتمال کاندیداتوری علی لاریجانی، ضرغامی، رضایی، قالیباف، احمدی نژاد، فتاح و ... حکایت دارد.

البته این تحرکات بیشتر فردی است و اکثر گروه‌های اصولگرا فعلا رویکرد دقیق خود را نشان نداده اند. فقط درباره جبهه پایداری حرف و حدیث زیاد است. چندی پیش گفته می‌شد که این گروه که به عنوان تندروترین گروه اصولگرا شهرت دارد به سمت پرویز فتاح رییس کنونی بنیاد مستضعفان تمایل پیداکرده است.

فتاح هم برای نامزدی چراغ سبز نشان می‌داد. اما گفت‌وگوی جنجالی فتاح موقعیت او را به شدت متزلزل کرده است. ادعا‌های فتاح با واکنش‌های تند در درون اصولگرایان روبه‌رو شد و نهایتا او را مجبور به عذرخواهی کرد.

پس از ماجرای فتاح حالا گفته می‌شود برخی از اعضای پایداری به سمت سعید جلیلی متمایل شده‌اند و در این رابطه حتی با آیت الله مصباح یزدی دیدار کرده اند. جبهه پایداری در انتخابات سال ۹۲ نیز جلیلی حمایت کرده بود و آیت‌الله مصباح نیز او را به عنوان اصلح معرفی کرد. اما در چند سال اخیر به نظر می‌رسید که پایداری دچار تحول شده و ممکن بود دیگر با جلیلی وارد بازی انتخاباتی نشود. اما پس از ماجرا فتاح به نظر می‌رسد این گروه سیاسی باز هم ناچار شده به سمت جلیلی برود. به نظر ناظران پایداری گوشه چشمی هم به احمدی‌نژاد دارد که البته شانس زیادی برای تائید صلاحیت در شورای نگهبان ندارد.

 

در همین رابطه چندی پیش رسانه‌ها به نقل از نقوی حسینی نماینده پیشین مجلس از تشکیل ستادهای انتخاباتی جلیلی خبردادند، اما نقوی حسینی این نقل قول را تکذیب کرد.

نامزدی جلیلی در انتخابات ریاست جمهوری و معرفی او از سوی جبهه پایداری می‌تواند برای اصولگرایان مخاطره آمیز باشد. برخی فعالان این جریان معتقدند که حضور جلیلی ممکن است آتش تفرقه را در این جریان شعله‌ور کند. 

 

حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصولگرا در باره احتمال نامزدی سعید جلیلی  به فرارو گفت: «عمدتا گمانه‌زنی‌ها قبل از انتخابات زیاد است و حالا هم افراد مختلفی خود را در موقعیت انتخاب شدن می‌بینند. متاسفانه در جریان اصولگرایی نزدیک به انتخابات همه احساس تکلیف می‌کنند نامزد شوند. تعدد نامزد‌ها باعث می‌شود که این جریان نتواند در انتخابات موفق شود.»

او افزود: «رقابت درونی در انتخابات ریاست جمهوری سمی مهلک برای اصولگرایان است و همیشه از این بابت ضربه می‌بینند. به نظر می‌رسد اگر گروه‌های اصولگرا نتوانند به ائتلاف واحدی برسند و بر روی کاندیداتوری یک فرد به توافق برسند قطعا نمی‌توانند حرف اول و آخر را در انتخابات بزنند و باید منتظر شکست این جریان در انتخابات باشیم. نکته دیگر این است که کسانی می‌توانند در انتخابات موفق باشند که وجیه‌المله باشند. با رای یک گروه و یک جناح خاص کسی رییس جمهور نمی‌شود. آقای جلیلی رای خاکستری را نمی‌تواند جذب کند. ایشان اگر رایی داشته باشند احتمالا همان رای جبهه پایداری باشد.»


این فعال سیاسی اصولگرا درباره اینکه انتخابات احتمالا تبدیل به رقابت درونی اصولگرایان می‌شود، گفت: «اگر اصلاح‌طلبان با انتخابات قهر کنند و نامزدی معرفی نکنند، می‌تواند باعث تبدیل انتخابات به رقابت درونی اصولگرایان شود. اما این در انتخابات مجلس امکانپذیر بود، ولی در انتخابات ریاست جمهوری امکانپذیر نیست، کشور به مشارکت حداکثری احتیاج دارد و رییس‌جمهور باید رای بالایی کسب کند. به همین دلیل به نظر می‌رسد همه جناح‌هایی که اعتقاد دارند رییس جمهور کارآمد انتخاب شود باید وارد رقابت انتخاباتی شوند و مشارکت حداکثری را به وجود آورند. رییس‌جمهور اقلیت کارآمدی لازم را نخواهد داشت.»

کنعانی مقدم در پاسخ به این سوال که آیا جلیلی می‌تواند باعث ایجاد شکاف جدی میان اصولگرایان شود؟، گفت: «باید دید که ایشان با چه کسانی رقابت خواهد کرد. اگر می‌خواهد تکروی کند و با اصولگرایانی همچون قالیباف، رضایی و یا لاریجانی و ... رقابت کند قطعا اولین مشکل جریان اصولگرایی آقای جلیلی خواهد بود. اما اگر او می‌خواهد با یک تفاهم کلی وارد عرصه شود، آن زمان  می‌تواند شانس پیروزی هم داشته باشد.»

او درباره تحرکات انتخاباتی اصولگرایان گفت: «از صبحانه‌های آقای ضرغامی تا جلسات متعدد جلیلی و جبهه پایداری، قالیباف، رضایی و دیگر آقایانی که نامشان کم و بیش مطرح است را باید در زمره تحرکات انتخاباتی به حساب آورد. البته به نظرم هیچ کدام از این تحرکات نمی‌تواند سرنوشت انتخابات آینده را تعیین کند.»