بورس در مرز فاز‌های «خرسی» و «گاوی»

فرارو- بورس تهران امروز به زحمت در شرایط صعود قرار گرفت. با این همه، مجموع ارزش معاملات بورس و فرابورس امروز از مرز ۳۰ هزار میلیارد تومان گذشت، رقمی که دست کم طی یک ماه اخیر بی سابقه محسوب می‌شود. در شرایط عادی، اوج گیری ارزش معاملات در حین رشد شاخص می‌تواند به منزله سیگنال صعود باشد، اما با توجه به شرایط خاص بازار، سخن گفتن از صعود قدرتمند چندان توام با اطمینان نخواهد بود. در مجموع، به نظر می‌رسد بورس تهران فاز «خرسی» را پشت سر گذاشته، اما ورود به فاز «گاوی» هم قطعیتی ندارد. (هنگامی‌که بازار رو به رشد باشد و قیمت سهام روندی صعودی دارد، می‌گویند «بازار گاوی» است؛ اما اگر قیمت سهام روندی نزولی داشته و رکود در اوضاع اقتصادی حاکم شده باشد، «بازار خرسی» مصداق می‌یابد.).

اما آیا بورس دوباره وارد فاز رونق خواهد شد؟
شاخص کل بورس تهران امروز حدود ۹ هزار و ۱۰۰ واحد، معادل ۰.۵۳ درصد رشد کرد و به این ترتیب، در محدود یک میلیون و ۷۶۲ هزار واحدی ایستاد. شاخص کل هم وزن، اما امروز معادل حدود ۰.۹۶ درصد منفی بود که نشان می‌دهد امروز شاخص با موتور لیدر‌ها رشد کرده و کلیت بازار در شرایط عرضه قرار داشته است.

نماد‌های تاثیرگذار بر روند رو به بالای شاخص در جریان معاملات امروز، نماد‌های «فارس»، «فولاد» و «فملی» بودند و در مقابل، نماد‌های «شستا»، «اخابر» و «همراه»، بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص بر جای گذاشتند. نماد‌های «خودرو»، «خگستر» و «وسینا» امروز بیشترین حجم عرضه را شاهد بودند. به این ترتیب، دو نماد پرطرفدار «خودرو» و «خگستر» که حدود یک ماه پیش خرید آن‌ها بدون ایستادن در صف مقدور نبود، حالا با فشار فروش مواجه اند. این در حالی است که سهام ایران خودرو طی اصلاح اخیر بازار دست کم حدود ۵۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است.

مجموع ارزش معاملات بورسی امروز به حدود ۲۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان و مجموع ارزش معاملات فرابورسی نیز به حدود ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسید. به این ترتیب، در جریان معاملات امروز در بورس تهران، حدود ۳۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان سهام دست به دست شد که در حدود یک ماه اخیر رقمی بی سابقه بوده است. افزایش مجموع ارزش معاملات در کنار رشد شاخص می‌تواند سیگنالی برای صعود باشد، اما با توجه به اینکه رشد شاخص امروز چندان قدرتمند نبود، هنوز نمی‌توان در این مورد با اطمینان سخن گفت.

آیا اصلاح ادامه پیدا می‌کند؟
عمده شواهد نشان می‌دهند که بورس تهران از «فاز خرسی» خارج شده و هر چند در اوج دوران اصلاح شاخص در مرداد ماه و ابتدای شهریور ماه، بورس تهران حدود ۲۶ درصد از ارزش خود را از دست داد و شاهد سنگین‌ترین نزول تاریخی خود بود، بازار حالا با یک کف حمایتی قدرتمند برخورد کرده است. به این ترتیب، به نظر می‌رسد اگر عاملی بیرونی (همچون عوامل سیاسی) وجود نداشته باشد، بازار سرمایه ایران در بدبینانه‌ترین سناریو، طی هفته‌های آتی شاهد روندی خنثی باشد.

برآورد‌ها نشان می‌دهند خالص خروج پول حقیقی از بازار سرمایه طی اصلاح اخیر، حدود ۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده که در واقع می‌تواند معادل خرید همین میزان سهام توسط حقوقی‌ها باشد. اما خروج پول از بازار سرمایه به طور کلی، در عمل باید منجر به افزایش قیمت‌ها در بازار‌های موازی (مسکن، طلا، ارز، سکه و خودرو) بشود و این در حالی است که رصد این بازار‌ها افزایش قیمت ناگهانی را نشان نمی‌دهد.

با توجه به سرکوب این بازارها، به نظر می‌رسد برآورد عمده معامله گران و سهامداران این است که بورس همچنان بهترین گزینه برای سرمایه گذاری و پوشش ریسک تورم در کشور است. این در حالی است که تداوم حمایت‌های دولتی و نهاد‌های حقوقی از بازار سرمایه، به منزله کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس تهران عمل می‌کند و حمایت اخیر حقوقی‌ها از بازار هم موید این نظر است.

از دیگر سو، حسن علایی، معاون سازمان خصوصی سازی نیز به تازگی اعداد و ارقامی اعلام کرده که حجم بهره برداری دولت از وضعیت خاص بازار سرمایه را هم نشان می‌دهد. به گفته این مقام مسئول، از ابتدای جاری تا اوایل مردادماه، بیش از ۱۱ هزار و ۸۹۰ میلیارد تومان سهام در بازار عرضه تدریجی شد که دلیل آن شرایط بازار و تصمیم دولت به عمق بخشی بازار بوده است.

این در حالی است که به گفته علایی، دولت بنا دارد عرضه سهام به شکل بلوکی را هم در دستور کار قرار دهد، اتفاقی که احتمالاً به معنی «جیب به جیب» کردن سهام بین دولت و نهاد‌های خصولتی است، اما در هر حال با کاهش کسری بودجه دولت، از پولی شدن کسری بودجه جلوگیری خواهد کرد. معنای این رخداد (فارغ از حجم و ابعاد احتمالی آن) برای معامله گران، تداوم رونق در بورس طی ماه‌های آتی است.