فرارو- صندوق ETF پالایشی یکم امروز به بازار آمده و می‌توان تا سقف پنج میلیون تومان در این صندوق سرمایه‌گذاری کرد. اگرچه این صندوق را به نام دارا دوم هم می‌شناسند اما آنطور که در اطلاعیه
سازمان خصوصی‌سازی آمده، نامش پالایشی یکم است و با نماد پالایش به بورس می‌آید. بعضا می‌گویند با توجه به اینکه قیمت در نظر گرفته شده برای آن پایین است و تخفیف ۲۰ درصدی دارد، می‌تواند بازدهی خوبی نصیب سرمایه‌گذار‌ها کند و بعضی دیگر می‌گویند با توجه به تجربه‌هایی که در مورد صندوق ETF دارا یکم کسب کردیم، سرمایه‌گذاری مستقیم در شرکت‌های پالایشگاهی گزینه بهتری به نظر می‌رسد.
جزییات صندوق سرمایه‌گذاری ETF پالایش یکم
دومین صندوق سرمایه‌گذاری ETF پالایشی یکم با نماد پالایش که بعضا آن را به نام دارا دوم صدا می‌زنند، از باقیمانده سهام دولت در چهار پالایشگاه اصفهان، تهران، بندرعباس و تبریز تشکیل شده و ارزش کلی آن رقمی حدود ۷۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و با تخفیف ۲۰ درصدی حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان در قالب صندوق ETF پالایش یکم فروخته می‌شود.
آنطور که در اطلاعیه سازمان خصوصی‌سازی درباره پذیره‌نویسی صندوق ETF پالایشی یکم آمده هر نفر می‌تواند تا سقف پنج میلیون تومان در صندوق ETF دارا یکم و پالایش یکم سرمایه‌گذاری کند. از آنجا که حدود سه میلیون نفر دارا یکم خریده بودند، اگر آن‌ها برای خرید واحد‌های صندوق ETF پالایش یکم هم دست به کار شوند، نهایتا می‌توانند تا ۹ هزار میلیارد تومان در پذیره‌نویسی صندوق پالایش یکم شرکت کنند و برای ۵۱ هزار میلیارد تومان باقیمانده تقریبا ۱۰ میلیون نفر دیگر لازم است. به عبارتی واحد‌های این صندوق را می‌تواند به ۱۳ میلیون نفر فروخت. از آنجا که چنین مشارکتی تقریبا بعید به نظر می‌رسد، احتمالا مثل دارا یکم بخشی از واحد‌های پالایش یکم هم بدون مشتری باقی خواهد ماند.
شیوه قیمت‌گذاری واحد‌های صندوق ETF پالایش یکم به این صورت است که قیمت پایانی سهام هر نماد در روز قبل از آغاز پذیره‌نویسی یعنی دیروز سه‌شنبه چهارم شهریور مبنا قرار داده می‌شود و شرکت ملی نفت سهام خود را با ۲۰ درصد تخفیف روی این قیمت‌ها به صندوق ETF پالایشی یکم واگذار می‌کند. دیروز قیمت پایانی شپنا سه هزار و ۵۰۴ تومان بود که با تخفیف ۲۰ درصدی، به قیمت دو هزار و ۸۰۳ تومان در قالب صندوق ETF واگذار می‌شود. در پایان معاملات دیروز قیمت پایانی شتران به سه هزار و ۴۷۵ تومان رسید و با تخفیف ۲۰ درصدی دو هزار و ۷۸۰ تومان قیمت‌گذاری می‌شود. شبندر دیروز چهار هزار و ۲۸ تومان قیمت خورد و قرار است با قیمت سه هزار و ۲۲۲ تومانی به صندوق ETF بیاید. نهایتا قیمت پایانی شبریز دیروز به چهار هزار و ۳۱۶ تومان رسید و این یعنی دولت قیمت فروش سهام این شرکت در صندوق ETF را سه هزار و ۴۵۳ تومان در نظر می‌گیرد. در پایان هر واحد صندوق سرمایه‌گذاری ETF پالایشی یکم ۱۰ هزار تومان است ۳۱ درصد آن شتران، ۳۱ درصد شپنا، ۲۴ درصد شبندر، ۸.۸ درصد شبریز و پنج درصد آن پول نقد برای بازارگردانی است. هر کدام از متقاضیان می‌تواند تا سقف پننج میلیون تومان یعنی ۵۰۰ واحد سرمایه‌گذاری این صندوق را بخرد.
راهنمای خرید صندوق پالایشی یکم
از امروز چهارشنبه پنجم شهریورماه به مدت دو هفته تا ۱۹ شهریور فرصت دارید تا در پذیره‌نویسی صندوق ETF پالایشی یکم شرکت کنید. هر واحد این صندوق ۱۰ هزار تومان است و هر کس می‌تواند تا سقف پنج میلیون تومان یعنی ۵۰۰ واحد سفارش خرید ثبت کند. آن‌هایی که قبلا دارا یکم خریده بودند، شرایط متفاوتی دارند. بر اساس اطلاعیه سازمان خصوصی‌سازی، جمع سرمایه‌گذاری در دارا یکم و پالایشی یکم پنج میلیون تومان اعلام شده و این یعنی اگر قبلا دو میلیون تومان دارا یکم خریده بودید، این بار تا سقف سه میلیون تومان یعنی ۳۰۰ واحد امکان خرید پالایشی یکم دارید. با توجه به اینکه در چنین شرایطی پالایشی یکم می‌تواند ۱۳ میلیون نفر مشتری داشته باشد، ممکن است در ادامه این تصمیم تغییر کند و خریدار‌های دارا یکم هم بتوانند تا سقف پنج میلیون پالایشی یکم بخرند.
اگر کد بورسی دارید، تنها می‌توانید از طریق کارگزاری‌ها برای شرکت در پذیره‌نویسی اقدام کنید. برای این کار باید نماد پالایش را در فهرست نماد‌های بازار جستجو کنید و برای خرید حداکثر ۵۰۰ واحد سفارش ثبت کنید. توجه داشته باشید که بعد از پایان معاملات ممکن است با پیام لغو سفارش مواجه شوید. این به معنای حذف سفارش خرید شما نیست و لازم نیست دوباره برای خرید اقدام کنید. در چنین حالتی پول اضافه از حساب شما کم می‌شود و بازگشت آن ممکن است چند روز طول بکشد. در پذیره‌نویسی دارا یکم آن‌هایی که کد بورسی داشتند، از بانک‌ها هم می‌توانستند برای خرید واحد‌ها استفاده کنند، اما در صندوق جدید، پذیره‌نویسی برای فعالان بورس، صرفا از طریق کارگزاری‌ها امکان‌پذیر است.
اگر کد بورسی ندارید، می‌توانید با کد ملی خود برای شرکت در پذیره‌نویسی اقدام کنید. برای این کار شبکه بانکی به کمکتان می‌آید و برای ثبت سفارش می‌توانید در کنار مراجعه حضوری به شعبه بانک، از سامانه‌های اینترنت‌بانک، موبایل بانک یا بعضی اپلیکیشن‌های کیف پول استفاده کنید. توجه داشته باشید که در چنین شرایطی سفارش شما در کارگزاری همان بانک ثبت می‌شود. مثلا اگر از بانک ملی برای شرکت در پذیره‌نویسی استفاده کنید، نهایتا واحد‌های شما در کارگزاری بانک ملی ثبت می‌شود. برای فروش واحد‌های حتما لازم است کد بورسی داشته باشید. برای همین بهتر است در فرصت باقیمانده تا زمان انجام معاملات کد بورسی بگیرید. برای اینکه دچار دردسر نشوید، بهتر است سراغ همان کارگزاری بانکی بروید که از آنجا برای پذیره‌نیوسی اقدام کرده‌اید، بروید. در چنین شرایطی زمانی که واحد‌های پالایشی یکم قابل معامله شود، مستقیما این واحد‌ها به ترکیب دارایی یا پرتفوی شما در کارگزاری بانک مورد نظر می‌آید و نیازی به تغییر کارگزاری ناظر نخواهید داشت. در طرف مقابل اگر در کارگزاری دیگری ثبت نام کنید، لازم است برای فروش واحد‌ها کارگزار ناظر خود را تغییر دهید که این مورد حداقل سه روز طول خواهد کشید.
درس‌هایی که از دارا یکم گرفتیم
مهمترین تجربه دارا یکم، صبر کردن تا روز آخر پذیره‌نویسی است. پذیره‌نویسی دارا یکم از ۱۴ اردیبهشت‌ماه شروع شد و تا ابتدای خردادماه ادامه داشت. در این دوره تغییراتی در قیمت‌گذاری واحد‌ها و شیوه پذیره‌نویسی اتفاق افتاد. برای همین بهتر است کمی صبور باشید و تا پایان دوره پذیره‌نویسی یعنی ۱۹ شهریورماه منتظر بمانید تا تغییرات پالایشی یکم مشخص شود. برای مثال در ابتدا قرار بود دارا یکم بعد از دو ماه قابل معامله شود، اما در هفته پایانی پذیره‌نویسی این مورد به یک ماه کاهش پیدا کرد.
احتمالا زمان آغاز معاملات واحد‌های صندوق سرمایه‌گذاری پالایشی یکم اواخر مهرماه خواهد بود؛ بنابراین باید توجه داشته باشید که تا آنموقع نمی‌توانید واحدهایتان را بفروشید. زمان آغاز معاملات دارا یکم، خیلی از سهامداران با مشکل اضافه کردن واحدهایشان به پرتفوی کارگزاری روبرو شدند. به خصوص آن‌هایی که از طریق بانک پذیره‌نویسی کرده بودند و باید منتظر تغییر کارگزار ناظر می‌ماندند. در ابتدای معاملات، قیمت واحد‌ها خیلی بالاتر از ارزش واقعی‌شان بود. طوری که آن زمان هر واحد دارا یکم حدود ۲۸ هزار تومان ارزش داشت، اما در بورس تا ۳۴ هزار تومان قیمت خورد. در ادامه قیمت واحد‌ها ریزش ناگهانی پیدا کرد و به ۲۵ هزار تومان رسید. این اتفاق ممکن است برای صندوق پالایشی یکم هم تکرار شود. چراکه این صندوق‌ها بازارگردان ندارند. به این معنا که هیچکس تضمین نمی‌کند شما بتوانید واحدهایتان را در قیمت مناسب و ارزش واقعی آن بفروشید. مثلا این روز‌ها ارزش NAV هر واحد دارا یکم ۲۶ هزار تومان است، اما در بورس با قیمت ۱۹ هزار تومان خرید و فروش می‌شود. واحد‌های صندوق ETF پالایشی یکم مثل بقیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل ابطال نیست و برای فروش آن صرفا باید روی قیمت معاملات بورس حساب باز کنید.
راهکار جایگزین برای سرمایه‌گذاری در پالایشگاه‌ها
موافقان شرکت در پذیره‌نویسی صندوق ETF پالایش یکم اعتقاد دارند تخفیف ۲۰ درصدی دولت روی قیمت پایانی سهام پالایشگاه‌ها که در ریزش هفته‌های اخیر بورس به حداقل ممکن رسیده، شرکت در این پذیره‌نویسی را جذاب کرده است. به خصوص که اخیرا هزینه مواد اولیه یا همان نفت خام برای پالایشگاه‌ها کاهش چشمگیری داشته و می‌تواند تاثیر مثبتی در سودآوری این شرکت‌ها داشته باشد. از طرف دیگر خبر‌هایی درباره برنامه افزایش سرمایه شرکت‌های پالایشگاهی به گوش می‌رسد که می‌تواند بازدهی مثبت شرکت‌های پالایشگاهی را تضمین کند.
در طرف مقابل مخالفان شرکت در پذیره‌نویسی صندوق ETF پالایشی یکم با در نظر گرفتن ارزشمند بودن سهام شرکت‌های پالایشگاهی، اعتقاد دارند سرمایه‌گذاری مستقیم در این شرکت‌ها یعنی خرید سهام شپنا، شتران، شنبدر و شبریز می‌تواند گزینه بهتری نسبت به خرید واحد‌های صندوق سرمایه‌گذاری پالایشی یکم باشد. چراکه در چنین حالتی می‌توانند هر زمانی که خواستند سهام خود را بفروشند و لازم نیست یک ماه منتظر آغاز معاملات واحد‌های صندوق ETF بمانند. از طرف دیگر در صورت سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام پالایشگاه‌ها دیگر نگران اختلاف قیمت معاملات و ارزش واقعی واحد‌های نخواهید بود. کسانی که به جای دارا یکم، سهام بانک‌ها و بیمه‌ها را خریده بودند، حالا حدود ۳۶ درصد بیشتر از خریداران واحد‌های صندوق دارا یکم سود کرده‌اند. چراکه قیمت واقعی سهام دولت در بانک‌ها و بیمه‌ها حدود ۲۶ هزار تومان است، اما واحد‌های صندوق دارا یکم با قیمت ۱۹ هزار تومان معامله می‌شود. چنین اختلافی ممکن است برای واحد‌های صندوق ETF پالایشی یکم هم اتفاق بیافتد و همین مورد خرید مستقیم سهام شپنا، شتران، شبندر و شبریز را جذاب‌تر می‌کند.