آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) که متولی جهانی مبارزه با دوپینگ در تمام رشته هاست از نوامبر سال ۲۰۱۷ میلادی تدوین نسخه چهارم از مجموعه قوانین جهانی برای کنترل این پدیده شوم را آغاز و در نشست‌های ویژه با حضور اعضای هیأت اجرایی خود دنبال کرد.
بعد از گذشت سه سال تدوین نسخه جدید وادا نهایی شده و قرار است از ابتدای ژانویه سال ۲۰۲۱ میلادی ملاک عمل قرار بگیرد.
فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) که برای کنترل دوپینگ ورزشکاران این رشته از قوانین خاص خود تبعیت می‌کند نیز بر اساس کد جدید وادا بازنگری لازم در مورد قوانین و مقررات خود را انجام داده و آن را برای ملاک عمل قرار دادن در سال آینده میلادی به آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ، کنفدراسیون‌های قاره‌ای و تمام کشور‌های عضو از جمله ایران اطلاع رسانی کرده است.
بدین ترتیب از ابتدای سال آینده قوانین جدید مبارزه با دوپینگ در فوتبال ملاک عمل قرار خواهد گرفت. تغییر بازه زمانیِ تعیین شده برای نمونه گیری داخل مسابقه از ورزشکار، کاهش محرومیت برای دو دسته از ورزشکاران یا در صورت استفاده از برخی مواد مخدر رایج درجامعه و … از جمله تغییرات اعمال شده در این قوانین است.
برخی از تغییرات اعمال شده مهم و قابل توجه در مجموعه مقررات مبارزه با دوپینگ فوتبال و دیگر رشته‌ها برای سال ۲۰۲۱ به این شرح است:
تغییر دوره نمونه گیری حین مسابقه
* بازه زمانی نمونه گیری حین مسابقه In - competition از ساعت ۲۳:۵۹ شب قبل از مسابقه آغاز می‌شود و تا پایان مسابقه ادامه خواهد داشت و شامل نمونه‌هایی که در جریان مسابقه هم گرفته می‌شود نیز خواهد بود. پیش از این، اما یک بازه زمانی ۱۲ ساعته برای نمونه گیری حین مسابقه تعیین شده بود.
کاهش محرومیت برای دو دسته از ورزشکاران
* تغییرات اعمال شده ورزشکاران سطح پایین را از دیگر ورزشکاران جدا کرده است. ورزشکاران سطح پایین شامل ورزشکاران Protected person (افراد حمایت شده) و Recreational (تفریحی) می‌شود که نسبت به ورزشکاران سطوح بالا فرصت کمتری برای آموزش دیدن دارند. افراد حمایت شده شامل ورزشکارانی می‌شوند که زیر سن قانونی هستند و تجربه زیادی از حضور در میادین بین المللی ندارند. تفریحی هم به ورزشکارانی اطلاق می‌شود که ۱- طی ۵ سال گذشته در مسابقات ملی و بین المللی شرکت نداشته اند ۲- در آینده برنامه شرکت در مسابقات بین المللی یا آزاد را نداشته باشد و ۳- عضو حوزه نمونه گیری RTP فدراسیون بین المللی یا نادر کشور نباشد.
هدف از نمونه گیری از ورزشکاران سطح پایین جنبه سلامت عمومی و بازتوانی -نه محروم کردن این افراد- است. ضمن اینکه محرومیت برای ورزشکاران تفریحی و ورزشکارانی که شغل تمام وقت‌شان ورزش نیست اقدامی خشن است. بر همین اساس در قوانین ۲۰۲۱ هیات داوری انعطاف پذیری بیشتری در قبال ورزشکاران گروه حمایت شده و تفریحی داشته طوریکه محرومیت ناشی از تخلفات دوپینگ برای آن‌ها کمتر از دیگر ورزشکاران خواهد بود.
تاکید بر آموزش مبارزه با دوپینگ
* اصل کنترل دوپینگ در ورزش جهان، آموزش‌های آن است. در قوانین ۲۰۲۱ مقوله آموزش مورد تاکید بیشتری قرار گرفته است. در این قوانین اهمیت آموزش‌های بیشتر در زمینه‌های مختلف شامل کنترل دوپینگ و سیاست‌های جهانی مبارزه با آن گنجانده شده است.
برخورد فردی و تیمی فیفا با فوتبالیست‌ها
* فدراسیون بین المللی فوتبال نمونه گیری از ورزشکاران این رشته در دو حوضچه متفاوت تعریف کرده ا ست که یکی از آن‌ها مربوط به ورزشکاران RTP می‌شود. این ورزشکارن در صورت تکمیل نکردن فرم مربوطه به اطلاع رسانی موقعیت زمانی و مکانی خود به صورت انفرادی مجازات می‌شوند. حوضچه دوم موردنظر فیفا مربوط به نمونه گیری پیش از مسابقات PCIP می‌شود، قوانین این بخش متوجه تیم‌هایی است که حضور در تورنمنت‌های فیفا را در برنامه دارند. این تیم‌ها باید اطلاعات محل اسکان مرتبط با فعالیت‌های تیمی خود در دوره معین پیش از مسابقات را ثبت کنند. کوتاهی در این زمینه باعث می‌شود که فیفا مطابق با قوانین کمیته انضباطی خود با آن‌ها برخورد کند.
ممنوعیت برخورد خشونت آمیز با افسران
* یکی دیگر از مواردی که فیفا در قوانین ۲۰۲۱ خود مورد تاکید قرار داده در رابطه با برخورد نامناسب با افسران کنترل دوپینگ است. در این بخش تاکید شده که رفتار‌های خشونت آمیز نسبت به افسران فیفا در زمان کنترل دوپینگ به عنوان تخلفی اضافه برای ورزشکاران، نیرو‌های پشتیبان وی و سایر افرادی که در طول بازرسی‌های مبارزه با دوپینگ فیفا همکاری دارند، در نظر گرفته می‌شود و توسط کمیته انضباطی فیفا مورد مجازات قرار می‌گیرد.
کاهش محرومیتِ استفاده از برخی مواد مخدر
* استفاده از مواد مخدر تأثیری بر عملکرد ورزشکاران و افزایش کارآیی آن‌ها ندارد با این حال همیشه مشاهده آثار استفاده از چنین موادی در نمونه گیری به عمل آمده از ورزشکاران باعث برخورد انضباطی با آن‌ها و محرومیت‌شان می‌شود. پیش از این دوره محرومیت تعیین شده برای مجازات استفاده از مواد مخدر مانند مواد نیروزا بود، اما در قوانین جدید دوره محرمیت این مواد کاهش پیدا کرده است. بر این اساس ورزشکارانی که به خاطر استفاده از «مواد مخدر رایج در جامعه» تست آن‌ها مثبت شده باشد با محرومیت سه ماهه مواجه می‌شوند. البته در صورتیکه ورزشکار خاطی بتواند ثابت کنده این ماده را خارج از ورزش استفاده کرده و به شرط شرکت در برنامه‌های بازتوانی ترک اعتیاد، دوره محرومیت به یک ماه تقلیل پیدا می‌کند.
نکته مهم دیگر در رابطه با این بخش از تغییرات اینکه منظور از مواد مخدر، آن دسته از مواد مخدری است که در جامع رایج می‌باشد مانند کوکائین، حشیش و ماری جوآنا؛ موادی مانند کوکائین جزو این دسته مواد به حساب نمی‌آیند. مواد مخدر رایج در جامعه در واقع مواد مخدر تفریحی و خیابانی هستند که مصرف شأن خارج از زمان مسابقه ممنوع نیست به شرطی که ثابت شود خارج از مسابقه در زمینه‌های اجتماعی بدون ارتباط با عملکرد ورزشی استفاده شده است. البته این مواد اگر هم در زمان مسابقه مصرف شوند عمدی تلقی نشده و عامل تشدید کننده‌ای به حساب نمی‌آیند.
حمایت از گزارشگران دوپینگ
قوانین ۲۰۲۱ مبارزه با دوپینگ از افرادی که تخلفات دوپینگ یا رفتار نا منطبق را گزارش می‌دهند حمایت می‌کند. در این زمینه همچنین تاکید شده هر گونه تهدید و ممانعت از فعالیت این افراد به عنوان تخلف دوپینگ تعریف شده و باعث محرومیت می‌شود.
حربه جدید فیفا با محروم کردن تیم‌ها
* فدراسیون بین المللی فوتبال در قوانین جدید مبارزه با دوپینگ خود به عملکرد ستاد ملی مبارزه با دوپینگ در کشور‌های عضو توجه زیادی دارد. در این قوانین تاکید شده اگر نادوی کشوری که عضو فیفا است، غیر منطبق با استاندارد وادا تشخیص داده شود، تیم‌های فوتبال آن کشور برای مدت معینی از شرکت در مسابقات محروم می‌شوندو
انطباق قوانین کنترل دوپینگ فیفا با وادا
* در بخش مدیریت نتایج و روند رسیدگی به تخلفات فوتبالیست‌ها، هماهنگی بیشتر بین دپارتمان آنتی دوپینگ و کمیته انضباطی فیفا با هدف اینکه با استاندارد‌های بین المللی وادا انطباق بیشتری ایجاد شود، مورد تاکید قرار گرفته است.
دفاع از حقوق ورزشکار
در قوانین جدید دفاع از حقوق ورزشکار گنجانده شده است بر این اساس ورزشکار یا سایر افرادی که تخلف دوپینگ برای‌شان ثبت می‌شود، باید این تضمین را داشته باشند که فرصت قضاوت عادلانه و منصفانه در مقابل یک هیات داوری بی طرف و مستقل را داشته باشند.
چگونگی اثبات تخلف همکاری ممنوعه
* طبق قوانین جدید اگر قرار بر اثبات تخلف همکاری ممنوعه باشد، ستاد ملی مبارزه با دوپینگ وظیفه دارد که اثبات کند ورزشکار از محرومیت پرسنل حامی اش (مربی) مطلع بوده است. پیش از این قانون به این شکل بود که ورزشکار باید ثابت می‌کرد که از محرومیت مربی خود بی اطلاع بوده است.