فرارو- شفافیت آرای نمایندگان طرحی که در مجلس دهم درنیمه راه متوقف ماند، اما مجلس یازدهم که با شعار شفافیت برسرکار آمده بود در روز سه شنبه ۱۳ خرداد ۹۹ به صورت رسمی بار دیگر چراغ این طرح را در مجلس روشن کرد و در صحن علنی مجلس اعلام وصول شد.
به گزارش فرارو، محمدجواد فتحی، نماینده تهران و عضو فراکسیون امید در هشتم آذر سال ۱۳۹۶ برای نخستین بار طرح شفافیت آرای نمایندگان را در مجلس دهم مطرح کرد. اما اعلام وصول این طرح به دلایلی نامشخص به تعویق افتاد.
بار دیگر در ۱۷ مرداد ۱۳۹۷ حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر، میمه و برخوار طرح شفافیت آراء نمایندگان مجلس را با ۲۹ امضا تهیه کرد و در توافق با فتحی طرح مشترک فتحی و حاجی دلیگانی در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۹۷ اعلام وصول شد.
در این دوره نمایندگان اصولگرا پیگیر شفافیت آرای نمایندگان مجلس بودند حتی احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس دهم و نماینده قم در مجلس شورای اسلامی می‌گفت: ما علاوه بر اینکه شفافیت آراء نمایندگان در مجلس را می‌خواهیم، خواهان شفافیت رأی وزرای هیئت دولت و شفافیت رأی اعضای شورای پول و اعتبار و شورای اقتصاد نیز هستیم.
اما مجلس دهم پایان یافت و این طرح سرانجامی نیافت.
حالا مجلس یازدهم که نمایندگانش با شعار شفافیت برسرکار آمده است در آزمونی سخت قرار گرفته است. در مجلس یازدهم خیلی زود طرح شفافیت آرای نمایندگان رو شد و کمیسیون آیین نامه مدتی است بررسی آن را آغاز کرده است. طرحی که به گفته کارشناسان مرکز پژوهش روز سه شنبه در کمیسیون مورد بررسی قرار خواهد گرفت و چنانچه که در خبرهاست جو کمیسیون نسبت به این طرح مثبت است.
اما با این حال عده‌ای هم هستند که با این طرح مخالفت می‌کنند و آن را برخلاف حریت نماینده می‌دانند. گاهی نیز در ظاهر حامی، اما در واقع با آن مخالف هستند. چنانچه به گفته شرق، نماینده مردم اصفهان گفته که در حقیقت شفافیت به این نیست که گفته شود فلان نماینده چگونه رأی داده؛ بلکه شفافیت به این است که همه ملت بدانند در برابر تورم، گرانی و... چه اقداماتی انجام داده‌ایم که در این راستا هم رسانه‌ها، نمایندگان و هیئت‌رئیسه باید به شکلی تخصصی و مداوم با افکار عمومی صحبت کنند.
شفافیت باید در همه حوزه‌ها باشد
محمد حسن آصفری، نماینده مردم اراک و کمیجان در مجلس نیز در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه صد در صد حامی شفافیت آرای نمایندگان است و فضای مجلس نیز نسبت به این طرح مثبت است ابراز امیدواری کرد این طرح در مجلس تصویب شود. او همچنین اظهار کرد: شفافیت بسیار موثر باشد، اما شفافیت فقط برای نمایندگان مجلس نیست و باید در همه حوزه‌ها وجود داشته باشد شفافیت در دولت و قوه قضائیه و شفافیت در همه مجموعه‌ها مورد نیاز است. این نیست که شفافیت فقط متعلق به نمایندگان مجلس باشد.
او افزود: طرحی که مجلس ارائه داده است درباره این است که آرای نمایندگان درهمه حوزه‌ها مشخص باشد اموال و دارایی‌ها وسهام آن‌ها در شرکت‌ها وموضع آن‌ها در همه حوزه‌ها از جمله طرح‌های تحقیق و تفحص باید شفاف باشد. اما این شفافیت به مجلس فقط بر نمی‌گردد بلکه به دولت و همه ارکان نظام برمی‌گردد به غیر از مسایلی که افشای آن‌ها می‌تواند به اطلاعات طبقه بندی شده و امنیتی کشور تاثیر داشته باشد. در کل مردم نباید نامحرم باشند و در همه مسایل باید به صورت شفاف حضور داشته باشند و نسبت به موضوعاتی که مسئولین دنبال می‌کنند اطلاع داشته باشند مردم نباید نامحرم باشند. شفافیت جز در موضوعاتی که افشای آن می‌تواند به منافع ملی و کلان ملی کشور صدمه بزند مشکلی نخواهد داشت؛ بنابراین شفافیت در همه حوزه‌ها باید باشد و حتی قوه قضائیه و مجریه شفاف باشند.
آصفری هر چند طرح مزبور را تنها مربوط به مجلس می‌داند، اما بر شفافیت در همه حوزه‌ها از جمله قوه مجریه و قضائیه و همه ارکان نظام تأکید دارد.
برخی به اسم شفافیت مردم را فریب می‌دهند
ولی سلمان اسحاقی نماینده قائنات نیز در این باره در گفتگو با فرارو با اشاره به جو مثبت مجلس درباره این طرح، گفت: طرح شفافیت آرا به نمایندگان و به مجلس اقتدار می‌دهد و می‌تواند مجلس را به معنای واقعی در راس امور قرار دهد.
وی افزود: خواسته‌ای که من دارم این است که برای رای دادن به طرح شفافیت آرای نمایندگان نیز شفافیت داشته باشیم. نگران کننده است که ندانیم نمایندگان چه رایی به این طرح خواهند داد. امروز نماینده‌ای می‌گوید من موافق سفت و سخت شفافیت آرا هستم، اما همین که چگونه پای این طرح خواهد بود مهم است؛ بنابراین باید بستری را فراهم کرد که نمایندگان در این خصوص شفافیت داشته باشند. البته این به مردم حوزه انتخابیه شخص نماینده برمی‌گردد. اینکه مردم حوزه انتخابیه شخص نماینده را مجاب کند به صورت متقن و مستند رایش را شفاف کند.
او در ادامه اظهار کرد: من نماینده‌ای را دیدم که با مداد به اعتبارنامه آقای تاجگردون رای منفی داده بود، اما بعد آن را پاک کرد و با خودکار رای مثبت داد. این فریب مردم است شفافیت نیست؛ این مهم است. این کار زشت و ناپسندی است. باید برای مردم شفاف باشد که این نماینده به صورت متقن ومستند به این طرح شفافیت آرا رای داده است یا خیر.
وی افزود: هر چند جو مجلس همراه شفافیت آراست، اما نکاتی مطرح است یکی همان مسئله فریب مردم و دستکاری در رای. یعنی شفافیت آرا را با فریب دارد انجام می‌دهد این یعنی مردم را فریب دادن و ناشایست است و خیانت در حق مردم است. یکی هم نماینده‌ای که اتفاقا حامی شفافیت آراست در موضوعی می‌گفت من دلیلی نمی‌بینم در این موضوع شفافیت نشان بدهم. عده‌ای هم هستند که می‌خواهند با سوء استفاده از شفافیت آرا، فضا را غبارآلود کنند تا این طرح رای نیاورد؛ بنابراین شفافیت آرا در صورت انجام شدن باید یک قانون باشد. قانونی که در دسترس مردم باشد. اگر تبدیل به قانون نشود و عده‌ای از نمایندگان خودشان بخواهند آن را انجام بدهند خودش تبدیل به رانت می‌شود و زمینه فساد را فراهم می‌کند. اگر شفافیت آرا برای تمام نمایندگان تبدیل به قانون بشود همه می‌توانند از منافع ملی کشور بهره ببرند. اما اگر قانون نباشد آن زمان من بخواهم شفافیت آرا داشته باشم و دیگری نخواهد این تبدیل به رانت می‌شود. نماینده‌ای که در پی منافع شخصی خود باشد در پی کسی خواهد رفت که طرفدار شفافیت آرا نباشد.
اسحاقی در جواب کسانی که می‌گویند شفافیت آرا موجب فشار مردم حوزه انتخابیه به نماینده خواهد شد، بیان کرد: مجلسِ ملی است مجلسِ شورای اسلامی است، مجلسِ حوزه انتخابیه نیست. مردم ما به این درجه رسیدند مردم ما مردم فهیم و با شعوری هستند من مخالف این هستم که مردم حوزه انتخابیه موافق منافع ملی نیستند. اگر منافع ملی تامین شود همه بهره‌مند می‌شویم. اگر مردم حوزه انتخابیه‌ای به نماینده خود بگوید به خاطر ما این رای را نده مردم حوزه انتخابیه دیگر دفعه بعد همین را می‌گوید آن‌ها ذی نفع می‌شوند واین‌ها متضرر می‌شوند. اگر طرحی برای آب آشامیدنی وضع باید شود اگر ملی در نظر گرفته شود تمام حوزه‌ها ذی نفع خواهند بود یا در طرح مالیات بر خانه‌های خالی هیچ حوزه‌ای نیست که بگوید اگر این طرح رای نیاورد ما ذی نفع می‌شویم.
با تمام این تفاصیل باید منتظر بود و دید مجلسی که با شعار شفافیت آمده است می‌تواند این شعار را تحقق بخشد و چراغ شفافیت را در پارلمان روشن نگه دارد یا شفافیت باز هم در نیمه راه متوقف خواهد ماند.