فرارو- مصطفی کاظمی در اولین سفر خارجی خود به ایران و عربستان سفر خواهد کرد. این سفر از منظر تنظیم روابط بغداد با تهران و ریاض و همچنین احتمال انتقال پیام میان ایران و عربستان حائز اهمیت است.
به گزارش فرارو، چندین رسانه منطقه‌ای از سفر قریب الوقوع کاظمی به ایران و عربستان خبر دادند. خبرگزاری عراقی میدل ایست نیوز، طی گزارشی به نقل از منابع آگاه اعلام کرد که سه شنبه هفته آینده (۲۱ ژوئیه) کاظمی عازم تهران خواهد شد. علاوه بر این، شبکه خبری الحدث عربستان نیز مدعی شد که روز دوشنبه هفته آینده، کاظمی به ریاض سفر خواهد کرد. قحطان الجنابی، سفیر عراق در عربستان، طی گفتگویی با روزنامه الشرق الاوسط، اعلام کرد که کاظمی به زودی به عربستان سفر خواهد کرد، اما تاریخ دقیق سفر را مشخص نکرد.
این سفر‌ها نخستین تور خارجی کاظمی بعد از تشکیل دولت عراق در ماه مه گذشته است و به وضوح تلاش کاظمی برای برقراری توازن در روابط عراق با ایران و عربستان را نشان می‌دهند. برقراری توازن در مناسبات خارجی عراق، خصوصا با ایران و عربستان، همواره یکی از چالش‌های مهم نخست وزیران عراق بوده است.
حدود سه ماه پیش، وقتی کاظمی به عنوان گزینه نخست وزیری مطرح شد، وی برنامه دولت خود را به پارلمان ارائه کرد که اندکی بعد توسط پارلمان تصویب شد. در این برنامه تصریح شده است که روابط خارجی عراق بر سه اصل استوار است: حفظ حاکمیت عراق، برقراری توازن در روابط خارجی عراق و همکاری با کشور‌های منطقه‌ای و بین المللی در زمینه‌های گوناگون.
کاظمی در برنامه دولت خود گفته است که بدون اتکا به اصل توازن در روابط خارجی عراق، نمی‌توان حاکمیت ملی این کشور را تضمین کرد. از دیدگاه کاظمی، توازن عراق نیز به معنای بی طرفی آن در صف‌بندی‌ها و منازعات منطقه‌ای و همچنین استقبال از گشایش در روابط عراق با کشور‌های دوست و برادر در جهان عرب و کشور‌های همجوار اسلامی است.
اما برقراری توازن در روابط خارجی عراق کار آسانی نیست. خصوصا که کاظمی به عنوان یک نخست وزیر بی طرف تلقی نمی‌شود. او با استقبال گرم آمریکا و عربستان و برخی نیرو‌های سیاسی عراق به قدرت رسید. از سوی دیگر، برخی گروه‌های سیاسی عراق که به ایران نزدیک هستند با اکراه از او حمایت کردند. البته برخی گروه ها، مانند گردان‌های حزب الله، هیچ گاه از کاظمی حمایت نکردند و حتی او را به دست داشتن در ترور ابو مهدی المهندس، نایب رئیس سابق حشد الشعبی، و سردار قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس، متهم کردند. اخیرا، کاظمی ضمن متهم کردن برخی عناصر حزب الله به شلیک راکت به سفارت آمریکا در بغداد، دستور بازداشت تعدادی از آن‌ها را صادر کرد. امری که تنش‌ها میان کاظمی و حزب الله را تا آستانه درگیری نظامی در بغداد پیش برد.
از این رو، بعید است که کاظمی بتواند روابط متوازنی میان ایران و عربستان ایجاد کند. او احتمالا در سفر‌های خود به تهران و ریاض سعی خواهد کرد که به دو طرف اطیمنان دهد که منافع‌شان را تهدید نخواهد کرد و روابط حسنه‌ای با آن‌ها خواهد داشت.
مصطفی کاظمی با چالش های اقتصادی زیادی مواجه است.
چشم انداز وساطت کاظمی میان ایران و عربستان
اما سفر کاظمی از منظر دیگری نیز حائز اهمیت است. به گفته رسانه‌های عراقی، محمدجواد ظریف روز یک شنبه آینده، یعنی یک روز قبل از شروع سفر‌های کاظمی به عربستان و ایران، به بغداد سفر خواهد کرد. بنابراین، این احتمال وجود دارد که کاظمی پیام‌هایی میان ایران و عربستان رد و بدل کند.
کاظمی، روابط خوبی با عربستان دارد و می‌تواند از این روابط برای کاهش تنش‌ها میان تهران و ریاض استفاده کند. البته موفقیت کاظمی در خصوص نیز هنوز محل شک و تردید است. اولا به این خاطر که اولویت فعلی دولت کاظمی، حل بحران مزمن اقتصادی عراق است. او به کمک‌های مالی عربستان چشم دوخته است. اندکی بعد از به دست گرفتن زمام امور دولت، کاظمی وزیر دارایی عراق، علی علاوی، را روانه عربستان کرد. همان زمان، دفتر رسانه‌ای نخست وزیر طی بیانیه‌ای اعلام کرد که علاوی به عنوان فرستاده کاظمی با هدف بررسی اوضاع اقتصادی و تشویق سرمایه گذاری به عربستان رفت.
بیشتر بخوانید:
علاوی گفته بود که سفرش به عربستان سه محور اصلی دارد: دریافت کمک فوری نقدی از عربستان، ترغیب شرکت‌های خصوصی عربستان به سرمایه گذاری در بخش‌های انرژی و کشاورزی عراق و فعال سازی بخش تجاری میان دو کشور. همچنین، علاوی خواستار متصل کردن شبکه برق عراق به شبکه برق عربستان و کویت شد. عراق با کمبود برق مواجه است و اخیرا دوباره اعتراضات در این خصوص از سرگرفته شده است.
ثانیا کاظمی اگر چه یک مذاکره کننده ماهر به شمار می‌رود، اما فاقد استقلال و بی طرفی لازم برای شروع وساطت میان ایران و عربستان است. تحرکات او علیه برخی گروه‌های عراقی نزدیک به ایران نشان می‌دهد که او ممکن است در جلب اعتماد ایران ناکام بماند. جدای از اینها، سعودی‌ها هیچ تمایلی برای بهبود روابط با ایران از خود نشان نداده اند. بنابراین، کاظمی احتمالا این مسئله را نادیده بگیرد و تلاش خود را بر حل و فصل بحران اقتصادی عراق متمرکز کند.