طاعون خیارکی که موجب همه‌گیری مرگ سیاه در قرون وسطی شد، دراثر باکتری یرسینیا پستیس به‌وجود می‌آید و به‌واسطه‌ی کک‌هایی منتقل می‌شود که به‌دست جوندگان آلوده شده‌اند.
تاریخ انتشار: ۱۱:۲۵ - ۱۷ تير ۱۳۹۹
پس از آنکه یک مورد ابتلا به بیماری طاعون خیارکی در منطقه‌ی خودمختار مغولستان داخلی در شمال چین شناسایی شد، مقام‌های بهداشت این کشور اقدامات پیشگیرانه وضع کردند.
به‌گفته‌ی مقام‌های بهداشت چین، ابتلای یکی از شهروندان این کشور به طاعون خیارکی در منطقه‌ی مغولستان داخلی تأیید شده است. این خبر نشان می‌دهد که چگونه حتی در میانه‌ی مبارزه‌ی جهان با دنیاگیری ناشی از یک ویروس جدید، تهدید‌های قدیمی همچنان پابرجا هستند.
کمیسیون بهداشت شهر بایانور گفت طاعون خیارکی روز یکشنبه در گله‌داری از اهالی این شهر تشخیص داده شد. این فرد در وضعیت پایدار قرار دارد و در بیمارستان تحت درمان است. این کمیسیون همچنین با صدور هشدار سطح سه که سومین درجه از سامانه‌ی هشدار چهارسطحی است. به مردم درباره‌ی شکار، خوردن یا حملونقل حیوانات بالقوه آلوده به‌خصوص مارموت اخطار داد و از آن‌ها خواست تا هر مورد مرگ یا بیماری در جوندگان را گزارش کنند. دولت محلی همچنین می‌گوید اقداماتی را درزمینه‌ی پیشگیری از طاعون وضع کرده است که تا انتهای سال برقرار خواهند بود.
در ماه نوامبر، مقام‌های پکن اعلام کردند نوع دیگری از طاعون را به‌نام طاعون ذات‌الریه در دو نفر از اهالی مغولستان داخلی تشخیص داده‌اند. طاعون ذات‌الریه تنها شکلی از این بیماری است که می‌تواند ازطریق قطره‌های کوچک تنفسی از انسان به انسان منتقل شود. اگر این طاعون درمان نشود، همواره کشنده خواهد بود؛ درحالی‌که به‌گفته‌ی سازمان بهداشت جهانی، طاعون خیارکی در تقریبا ۳۰ تا ۶۰ درصد از موارد درمان‌نشده مرگبار است. اگر آنتی‌بیوتیک زودهنگام تهیه شود، می‌توان بیماری را درمان کرد.
کشور همسایه‌ی مغولستان نیز روز دوشنبه اعلام کرد به‌دنبال گزارش دو مورد ابتلا به طاعون خیارکی در هفته‌ی گذشته که به مصرف گوشت مارموت مرتبط بودند، محدودیت‌ها را در استان خاود برداشته است. مقام‌های بهداشت این کشور می‌گویند وضعیت بیماران بهبود یافته است.
در اغلب بخش‌های جهان، شمار محدودی از موارد ابتلا به طاعون یافت می‌شود. به‌نقل از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، در ایالات متحده به‌طور متوسط هرساله تقریبا هفت مورد معمولا مبتلا به نوع خیارکی شناسایی می‌شوند که اغلبشان در نواحی روستایی ایالت‌های غربی ساکن هستند. درنتیجه، بعید است که این تعداد اندک به وقوع همه‌گیری‌های گسترده منجر شوند. دکتر شانتی کاپاگودا، متخصص بیماری‌های عفونی در مرکز پزشکی دانشگاه استنفورد می‌گوید:
برخلاف قرن ۱۴، ما اکنون درباره‌ی نحوه‌ی انتقال این بیماری شناخت داریم. ما می‌دانیم چگونه از آن پیشگیری کنیم و همچنین با آنتی‌بیوتیک‌های مؤثر قادر به درمان بیماران عفونی هستیم.
طاعون خیارکی چیست؟
طاعون خیارکی که موجب همه‌گیری مرگ سیاه در قرون وسطی شد، دراثر باکتری یرسینیا پستیس به‌وجود می‌آید و به‌واسطه‌ی کک‌هایی منتقل می‌شود که به‌دست جوندگان آلوده شده‌اند. در مغولستان داخلی، حیوان میزبان اغلب نوعی پستاندار جونده به مارموت است که در نواحی روستایی زندگی می‌کند.
تصویر باکتری باسیل یرسینبا پستیس، عامل انتقال طاعون
حقایقی درباره‌ی طاعون
بیماری طاعون به ۵ گونه‌ی «خیارکی»، «عفونتی خون»، «ریوی»، «حلقی» و «مننژ» تقسیم می‌شود. طاعون خیارکی متداول‌ترین حالت طاعون است که طی نیش کک یا گازگرفتگی توسط موش آلوده به باکتری «باسیل» به وجود می‌آید. این باکتری گرم منفی، در لوله گوارشی کک‌ها دیده می‌شود و باعث بسته شدن آن می‌شود؛ بنابراین کک مجبور می‌شود تا برای رفع گرسنگی خود بیشتر نیش بزند. آنگاه باکتری‌ها از طریق نیش وارد بدن جانور دیگر شده و به این ترتیب باعث شیوع بیماری می‌شوند.
کک‌ها معمولاً به جوندگان، به خصوص موش‌ها حمله می‌کنند، ولی درصورتی که تعداد این جانوران به علت ابتلا به طاعون کم شود، موجود دیگری از جمله انسان را میزبان قرار می‌دهند. نقش موش‌ها در شیوع همه‌گیری‌های بزرگ طاعون در طول تاریخ بسیار مهم بوده است. دورهٔ نهفتگی بیماری طاعون خیارکی بین دو تا شش روز طول می‌کشد. سپس علایم اولیه، یعنی لرز و تب بالا، سرگیجه، درد شدید عضلات و مفاصل، کوفتگی و سر درد ظاهر می‌شوند. پس از ۲۴ ساعت، خیارک‌هایی بر روی بدن بیمار به‌وجود می‌آیند. خیارک‌ها غدد لنفاوی هستند که متورم شده‌اند.
این خیارک‌ها معمولاً در اطراف ناحیهٔ نیش کک ظاهر می‌شوند و به تدریج بزرگ می‌شوند و بسیار دردناک و حساس هستند. از علایم دیگر بیماری طاعون، کم‌شدن آب بدن و عطش دائمی بیمار است. درصورتی که بیمار به موقع تحت علاج قرار نگیرد، علایم هشدار دهنده‌ای همچون افزایش تعداد ضربان‌های قلب، آشفتگی و هذیان ظاهر می‌شوند. در این صورت بیمار پس از ۳۶ ساعت می‌میرد.