فرارو- برگزاری اولین جلسه دادگاه اکبر طبری از مقامات پیشین قوه قضائیه و دیگر متهمان پرونده فساد در دستگاه قضایی موجی از واکنش را در بر داشته است. از روز گذشته رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی به بررسی این اتفاق پرداخته‌اند و توجه ویژه‌ای به آن نشان داده‌اند.
به گزارش فرارو امروز روزنامه‌ها از زوایای مختلف به تحلیل این دادگاه پرداخته‌اند. نکته مشترک در اغلب روزنامه‌های اصلاح@طلب و اصولگرا این است که آنها از اقدام قوه قضائیه تقدیر و آن را روبه جلو ارزیابی کرده‌اند.
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد روز یکشنبه را "روز بزرگ عدلیه" خوانده و در گزارشی نوشت "امید است همان‌طورکه تاکنون شفافیت یکی از اصول رسیدگی به این پرونده بوده، با ادامه این شفافیت با ادامه برگزاری علنی جلسات دادگاه، گامی دیگر در راستای عدالت و جلب اعتماد عمومی برداشته شود."
بیشتر بخوانید:
آسیب شناسی حقوقی
نعمت احمدی حقوقدان و وکیل دادگستری در اعتماد یادداشتی منتشر کرده و آسیب شناسی از اشکالات ساختاری و حقوقی در قوه قضائیه داشته اشت. او با بیان این که "شخصا به پست و سمت آقای اکبر طبری کاری ندارم و همین‌طور به جایگاه او که - اتاق کارش نزدیک دفتر رییس قوه قضاییه بود کاری ندارم-" تاکید کرده است: «بستری که این امکان را برای افرادی مانند طبری فراهم می‌آورد، مهم است. او به واسطه‌های نزدیکی به رییس قوه قضاییه توانست - به پرونده‌هایی که برای خود و اطرافیانش آب و نان آنچنانی داشت ورود کند و موضوع مهم همین جاست که – باید این بستر را واکاوی کرد و آن را از بین برد.»
او در بخش دیگری از یادداشت خود از وضعیت قوانین کنونی کشور انتقاد کرد. احمدی نوشت: «کار مهم و اصلی آقای طبری سود بردن از قوانین موجود و بسته شدن راه احقاق حق در پرونده‌ها و پناه بردن افراد به امثال طبر‌ی‌ها است.»
این وکیل دادگستری همچنین از ضعف نظارتی در قوه قضائیه را نیز موثر دانست و افزود: «دو ماده قانونی هست که ابزار دست امثال طبری است و با تکیه بر این مواد قانونی، توانستند دستور رسیدگی مجدد را از دیوان عالی کشور یا ریاست محترم قوه قضاییه بگیرند، طبیعی است کسی که رای قطعی محکومیت از محاکم را در دست دارد اگر کسی به او مراجعه کرد و گفت که می‌تواند رای قطعی و نهایی را دوباره به نفع او به جریان بیندازد و تضمین بدهد که رای جدید به نفع او صادر خواهد شد، درست مخالف آرای موجود، کمتر کسی است که در مقابل چنین وسوسه‌ای تسلیم نشود.»
احمدی نوشت: "شگفت كه در دوران رياست آملی لاريجانی، از او نپرسيدند ثروت نجومی‌اش را از كجا آورده است و به عنوان مثال همين پنت‌هاوس صدها ميلياردی را چگونه با حقوق كارمندی خريده است؟ آيا رييس او و بازرسان و همكاران او حتی يك بار هم به او شك نكردند؟"
او این پرونده را "آزمون قوه قضائیه" دانست.
تیتر روزنامه اعتماد
یک گام به جلو
روزنامه دولتی شهروند هم به طور ویژه به دادگاه طبری پرداخته و چند تحلیل در این باره منتشر کرده است. شهروند تعبیر "جراحی کانون فساد" را برای دادگاه طبری برگزیده است.
عباس عبدی کارشناس مسائل سیاسی و اجتماعی در این روزنامه، دادگاه روز یکشنبه را "یک اتفاق مهم و گامی رو به جلو در مبارزه با فساد" دانست که "کاش هیچ‌گاه شاهد چنین وضعیتی نمی‌بودیم."
عبدی در این یادداشت نوشت که "انتظار ما این است که فقط به مجازات مجرمان بسنده نشود؛ زیرا هدف تولید مجرم و مجازات تعدادی از آنان نیست بلکه هدف اصلی ریشه‌یابی برای جلوگیری از تکرار این جرایم و اتفاقات است."
او در ادامه به چند نکته اشاره کرد. این فعال سیاسی اصلاح طلب معتقد است که جدای از جرم مرتکب شده توسط متهمان "دستگاه قضائی یا دولت در این موارد باید از نقض اعتبار خود به وسیله متهم نیز دفاع و با تشدید مجازات جایگاه و منزلت دستگاه متبوعش را نزد مردم احیا کند. "
به این ترتیب از زاویه دید عبدی نباید این متهمان مشمول تخفیف در مجازات شوند.
او توصیه کرده اگر قضاتی در دادگاه محکوم شوند، در احکامی که آنها پیشتر صادر کرده‌اند بازنگری صورت گیرد "تا مردم اطمینان پیدا کنند که آیا احکام مربوط نیز فاسد بوده است یا خیر؟ " عبدی به طور ویژه به پرونده روزنامه نگارانی اشاره کرده که توسط متهمان دادگاه محکوم شده‌اند.
عباس عبدی در توصیه سوم خود نوشته است: "اگر در مدیریت قبلی قوه قضائیه طرح مسائل مربوط به این قوه خط قرمز نبود به نحوی که هیچ روزنامه‌نگار و روزنامه‌ای جرأت نمی‌کرد به آن نزدیک شود، به‌طور قطع چنین جرم سنگینی در آنجا رخ نمی‌داد؛ بنابراین برای جلوگیری از تکرار این مفاسد، باید و لابد که آزادی رسانه‌ها تأمین شود و خطوط قرمز برای ورود روزنامه‌نگاران محو شود. این به نفع همه دستگاه‌ها از جمله دستگاه قضایی است، در غیر این صورت این دادگاه فقط آغاز دادگاه‌های بعدی خواهد بود و نه پایان آنها.»
فرد محوری و محدودیت رسانه‌ها
روزنامه ایران و سازندگی هم به طور ویژه دادگاه اکبر طبری را پوشش دادند. روزنامه سازندگی تمام صفحه اول خود را با تیتر بزرگ "باند طبری" به جزییات جلسه دادگاه اختصاص داد.
روزنامه ابتکار هم در سرمقاله خود ریشه یابی کرد که سیستم "فرد محور" این وضعیت را ایجاد کرده است. ابتکار نوشت: «سیستم دارای یک حفره مهم است و آن فردمحوری به جای سیستم‌محوری است.»
او افزود: "در این سیستم فرد محور است که مهم‌ترین ابزار شفافیت و مبارزه با فساد، یعنی رسانه‌ها را محدود می‌کند و تنها زمانی که رسانه به گذشته پیش از آن فرد بپردازد، حق بیان دارد. در شرایط غیرپاسخگو است که سیستم‌ها نمی‌توانند از افراد و جریان غالب و بر سر کار عبور کرده و به یک نظم غیرقابل تغییر تبدیل شود. با تغییر هر دولت، هر مسئول و هر جریان سیاسی‌ای ممکن است بخشی از تخلفات آن علنی شده و یا با آن برخورد شود."
فساد سیستماتیک نیست!
روزنامه‌های اصولگرا هم نگاه خود را به ماجرا داشته‌اند.
کیهان دادگاه مفاسد قوه قضائیه را "پالایش از درون" تفسیر کرد. روزنامه جوان وابسته با سپاه پاسداران هم با تیتر "رشوه خوار قضایی زیر تبر قضا" به موضوع پرداخته است. جوان در گزارش خود سعی کرده نشان دهد که فساد در قوه قضائیه سیتمی نیست، برخلاف برداشت روزنامه ابتکار.
جوان نوشته است "یک رئیس جدید قوه قضائیه یعنی حجت‌الاسلام رئیسی در اولین اقدام خود دستور بازداشت کسی را بدهد که از درون قوه حمایت هم می‌شد، می‌تواند دلیلی بر غیرسیستماتیک بودن فساد در کشور باشد. فساد سیستماتیک یعنی اینکه کسی نتواند علیه آن ورود کند و به نوعی قاضی و مفسد و ناظر و مجری چنان در هم تنیده و با پشتوانه هم فساد می‌کنند که نمی‌توان از «بیرون» به آن فشار آورد، زیرا اصولاً بیرونی وجود ندارد. "
این روزنامه معتقد است این دادگاه برای کشور "آبروساز" است. جوان نوشت: «طبری و نوع فسادی که او مرتکب شده، نشانی از نوعی بی‌خیالی و خوش‌خیالی نسبت به انجام جرم است که چه بسا در بسیاری از مدیران دولتی و قضایی و نمایندگان مجلس، این بی خیالی ریشه دوانده باشد. اکنون باید دانست که «دادگاه مدیران فاسد» یک دادگاه آبروساز برای نظام جمهوری اسلامی است نه واقعه‌ای آبروبر، زیرا هیچ یک از صفحات تاریخ تمدن‌ها خالی از بروز فساد حاکمان نیست.»
روزنامه صبح نو نزدیک به محمد باقر قالیباف تیتر "عبرت تاریخ «طبری» " و روزنامه رسالت هم "تبرئه عدلیه از طبری" را برگزید.
کلا روزنامه‌های اصولگرا این زاویه را تقویت کردند که با محاکمه طبری و همدستانش دستگاه قضایی بیمه شده و فساد از آن پاک شده است، اما در دیگر روزنامه‌ها نگرانی از فساد‌های آینده همچنان وجود دارد.
روزنامه رسالت نوشت: "با برگزاری این دادگاه روند مبارزه با مفاسد اقتصادی در کشور وارد مرحله‌ای تازه و اساسی‌تر شد تا روند برخورد با مفسدان اقتصادی به بدنه قوه قضائیه رسیده و نشان دهد که این قوه با هیچ‌کس و هیچ مقامی قصد مماشات ندارد و با متخلف در هر سطح و رده‌ای برخورد می‌کند."
دفاعیات طبری پخش شود و آملی لاریجانی توضیح دهد
جدای از روزنامه ها شبکه های اجتماعی هم مملو از اظهار نظر درباره دادگاه اکبر طبری و همدستانش است. بسیاری از روزنامه نگران به بیان خاطرات خود از برخوردهای قضات متهم در دادگاه پرداختند. خاطراتی که عموما خوشایند نبوده است.
اغلب کاربران برگزاری این دادگاه را مثبت ارزیابی کردند، اما طبیعتا عده ای هم با دید انتقادی به آن نگاه کردند. در این بین یکی از جالب توجه ترین اظهار نظرها متعلق به عبدالله گنجی مدیرمسئول روزنامه جوان بود. او در چند توئیت به موضوع پرداخت.
گنجی نوشت: " پیرامون دادگاه طبری در فضای مجازی هوشیاری زیادی لازم است. از آلبانی-ریاض متناسب با ذائقه بچه حزب الهی‌ها محتوا تولید می‌کنند و ماها لذت می‌بریم و ارسال می‌کنیم. جهت عمده بی‌ارزش کردن دادگاه که چرا آملی لاریجانی محاکمه نمی‌شود؟ بی ارزش کردن کار رئیسی که چرا خودت 20سال بودی و اقدامی نکردی."
او در توئیت دیگری تاکید کرد: «در خصوص دادگاه طبری دو کار لازم و مهم است:1-هنگام دفاعیات، پاسخ وی به محورهایی که نماینده داستان خواند و از سیما پخش شد حتما پخش شود تا جرم و پاسخ با هم دیده شود. 2- اگر طرف محکومیت قطعی یافت توقع است آیت الله آملی در باره دفاعیه قبلی دفتر مجمع تشخیص توضیح دهد وتعارض را روشن کند.»