شکایت بازیکنان و مربیان خارجی از باشگاه‌های ایرانی که زمانی برای آن‌ها توپ می‌زدند، مسأله جدیدی نیست؛ هر ساله شاهد آن هستیم که چند بازیکن یا مربی خارجی بعد از دریافت نکردن مطالبات خود به فیفا می‌روند، پرونده شکایت خود را مفتوح می‌کنند و بعد از چند ماه یا پول‌شان را با سود چند برابری دریافت می‌کنند یا تیم‌های کشور ما را با محرومیت‌های سنگین مواجه می‌کنند. از آنجا که مشکلات اقتصادی متعددی در بین باشگاه‌های لیگ برتری ایران رواج یافته، حالا این شکایت‌ها به اوج رسیده و درحال حاضر بیشتر از ٣٠ پرونده شکایت در کمیته تعیین وضع فدراسیون جهانی از باشگاه‌های ایرانی موجود است؛ پرونده‌هایی که اکثرشان به صدور حکم نزدیک است و می‌تواند فوتبال ایران را با یک فاجعه بی‌سابقه مواجه کند.
استقلال با ١٣ پرونده رکورددار
استقلال درحال حاضر بدهکار‌ترین باشگاه فوتبال ایران به خارجی‌های سابق و کنونی‌اش است. از جمع بازیکنان و مربیان خارجی‌ای که در گذشته برای آبی‌ها توپ می‌زدند، تقریبا اکثرشان مطالبات خود را دریافت نکردند و به همین علت به فیفا شکایت کردند. سنگین‌ترین پرونده استقلال در کمیته تعیین وضع فیفا وینفرد شفر است که به تنهایی باشگاه را به پرداخت ۵۵٠هزار دلار محکوم کرده؛ علاوه بر او ساشا شفر پسر مربی آلمانی نیز شکایت کرده است و دو دستیار شفر یعنی فورکل و ساناک هم در فدراسیون جهانی استقلال را محکوم کرده‌اند. علاوه‌بر این چهار مربی بازیکنان خارجی سابق هم شکایت‌هایی را علیه استقلال مطرح کرده و به نتیجه رسیده‌اند. سرور جپاروف هافبک بازنشسته ازبکستانی، گادوین منشا که هم‌اکنون در گل‌گهر سیرجان بازی می‌کند، ایسما مهاجم آفریقایی، بویان بازیکن مقدونیه‌ای و بودوروف که جمعا دو بازی امسال برای آبی‌ها انجام داد و به کشورش رفت هم ازجمله شاکیان استقلال هستند.
نکته قابل توجه این است که آندره‌آ استراماچونی بعد از آنکه تلاش مسئولان باشگاه برای بازگشتش به ایران به نتیجه نرسید هم شکایت کرده؛ او همراه با دو دستیار خود که به ایران آورده بود، در فیفا شکایت خود را مطرح کردند و خواهان دریافت غرامت شدند. علاوه بر این‌ها لئوناردو پادوانی، مدافع برزیلی که در جریان یکی از بازی‌های استقلال دچار ضایعه نخاعی شد و دیگر نتوانست فوتبال بازی کند هم مطالباتش را نگرفته و به دنبال دریافت غرامت با شکایت است. به عبارت بهتر استقلالی‌ها ١٣پرونده شکایت از خارجی‌های گذشته خود در فیفا باز دارند که باید به آن‌ها رسیدگی و بدهی‌هایشان را پرداخت کنند.
پرسپولیس؛ ١١ شکایت با مبالغ سنگین
سرخ‌پوشان تهرانی نیز از پرونده‌های شکایت پرتعداد خارجی در امان نیستند. علاوه بر برانکو ایوانکوویچ که همچنان به دنبال دریافت پولش است، سه دستیار او نیز در فیفا ارایه اعتراض کردند و خواهان مطالبات خود هستند. از جمع بازیکنان خارجی سابق پرسپولیس هم بودیمیر، گابریل و نیلسون جزو شاکیان هستند که مسئولان رسیدگی به پرونده‌های حقوقی باید از آن‌ها در فیفا دفاع کنند. آخرین شکایتی که از پرسپولیس به فیفا انجام شده نیز مربوط به گابریل کالدرون و دو دستیارش است. سرمربی آرژانتینی که در نیم فصل اول امسال هدایت پرسپولیس را برعهده داشت، بعد از جدایی از جمع سرخ‌ها به فیفا رفته و پرونده شکایتش را باز کرده است و احتمالا طی هفته‌های آینده این تیم را محکوم خواهد کرد. پرسپولیس درحال حاضر ١١ پرونده خطرناک در فدراسیون جهانی مفتوح دارد.
تراکتور؛ پرونده‌های اندک با مبالغ سنگین
روزی که مالک متمول تراکتور قصد کرد خارجی‌های گرانقیمت را به ایران بیاورد، قطعا به این روز‌ها فکر نمی‌کرد. آن‌ها حالا در چهار پرونده فیفایی محکوم شده‌اند و باید مستندات خود را ارایه کنند. کوین کنستانت، هافبک گینه‌ای که به دلیل مشکل قلبی یک بازی هم برای تراکتور انجام نداد، مهم‌ترین پرونده را مطرح کرده و توانسته تراکتور را به پرداخت ٨٠٠هزار دلار محکوم کند. آنتونی استوکس و لی اروین دو مهاجم بریتانیایی و پرحاشیه هم شکایت‌های سنگینی را در فیفا مطرح کردند و آخرین مورد شکایت از تراکتور هم به کوین فورچونه بازیکنی برمی‌گردد که نیم‌فصل ناگهان از ایران رفت و تصمیم گرفت برای دریافت مطالباتش به فیفا نامه بنویسد.
سایر باشگاه‌ها؛ مبالغ پایین با اقدامات عجیب
خارجی‌های دیگری نیز بودند که برای مدت کوتاهی پیراهن تیم‌های ایرانی را بر تن کردند و حالا به واسطه دریافت نکردن مطالبات خود به فیفا شکایت کردند. بازیکنانی که اکثرا ناشناخته بودند و با قیمت‌های دلاری نازل در باشگاه‌های نه‌چندان اسم‌ورسم‌دار ایرانی طی سال‌های گذشته توپ زدند و حالا مجبور به شکایت شده‌اند. این شکایت‌ها اغلب ارزشی پایین‌تر از ١٠٠هزار دلار دارد، اما باشگاه‌های ایران در پرداخت همین مبالغ هم ناتوان بوده‌اند.
فدراسیون فوتبال و دردسر مربیان سابق تیم‌ملی
فدراسیون فوتبال هم از غائله شکایت خارجی‌های سابق در امان نمانده است. علاوه بر کارلوس کی‌روش که توانسته علیه فدراسیون فوتبال در فیفا به علت پرداخت نشدن پاداش‌های خود حکم بگیرد، ماجرای شکایت مارک ویلموتس هم دردسر بعدی است. سرمربی پیشین تیم‌ملی طلب غرامتی ۶میلیون یورویی از فدراسیون کرده و علاوه بر این مربی بلژیکی دو دستیارش در تیم‌ملی نیز شکایت خود را به فدراسیون جهانی برده‌اند.
وکلایی که دردسرساز شدند
یکی دیگر از اتفاقاتی که در پرونده شکایت خارجی‌ها رخ داده مربوط به وکلای خارجی باشگاه‌های ایرانی است. معمولا باشگاه‌ها در سال‌های گذشته برای دفاع از پرونده‌های فیفایی خود وکلای خارجی استخدام می‌کردند و حق‌الزحمه‌ای به ارزش حدودی ٢٠ تا ۴٠هزار دلار برای آن‌ها در نظر می‌گرفتند، اما اکثر این‌ها پرونده‌ها را واگذار کردند و باشگاه‌ها نیز از روی عصبانیت یا ناتوانی مالی نتوانستند پول وکلایشان را پرداخت کنند. حالا کار به جایی رسیده که همین وکیل‌های غیرایرانی نیز با شکایت به فیفا توانسته‌اند باشگاه‌هایی نظیر استقلال، تراکتور، پرسپولیس و … را محکوم کنند و بر تعداد پرونده‌های شکایت بیفزایند.
محمودزاده و توضیح درباره احتمال ممنوعیت جذب خارجی
با یک حساب و کتاب سرانگشتی می‌توان متوجه شد که همین حالا حدود ۵٠ شکایت خارجی‌های سابق از فوتبال ایران در کمیته تعیین وضع فیفا وجود دارد؛ پرونده‌هایی که می‌تواند محکومیت‌های سنگینی مانند کسر امتیاز یا بسته شدن پنجره نقل و انتقالاتی را به همراه داشته باشد. اما سوال کلیدی این است که چرا فدراسیون فوتبال اقدامی برای کاهش این پرونده‌های شکایت از فوتبال ایران نمی‌کند؟ مسأله‌ای که البته فریبرز محمودزاده، رئیس کمیته نقل و انتقالات سازمان لیگ می‌گوید بار‌ها درباره‌اش بحث شده و حتی به نتایجی نیز رسیده است. محمودزاده در این‌باره بیان کرد: «واقعیت این است با پیگیری‌های آقای نبی دبیرکل و حمایت‌های سرپرست فدراسیون آقای بهاروند قرار بر این شد که یک کارگروه برای نظارت بر عملکرد باشگاه‌ها در جذب بازیکن و مربی خارجی ایجاد شود و از پنجره بعدی نقل و انتقالات در بحث جذب خارجی محدودیت‌هایی ایجاد خواهد شد.»
«آیا این اقدام بستن دست باشگاه‌ها برای جذب بازیکن خارجی نیست؟» محمودزاده پاسخ این پرسش را این‌گونه داد: «دخالت نه، نظارت است. اما واقعیت این است که با توجه به شکایت‌های قبلی حالا باید سازوکاری را بچینیم و به باشگاه‌ها درباره قرارداد‌هایی که می‌بندند، مشاوره بدهیم.» از محمودزاده پرسیدیم آیا احتمال ممنوعیت جذب بازیکن و مربی خارجی وجود دارد؟ او گفت: «هنوز به این نتیجه نرسیدیم و نمی‌توان حرفی در این‌باره زد. به‌هرحال بعضی باشگاه‌ها هم خوش‌حساب بودند و به نظرم باید سازوکار این موضوع را بچینیم.»