فرارو- بیش از سه هفته است که از اعمال قرنطینه سراسری در کشور آفریقای جنوبی می‌گذرد و قرار است این قرنطینه تا پایان ماه آپریل ادامه یابد. اما اعمال قرنطینه در کشوری که بنا به گزارش بانک جهانی، با بیشترین تضاد طبقاتی جهان مواجه است، چه معنایی می‌تواند داشته باشد. خبرگزاری NPR آمریکا، طی گزارشی تصویری به بررسی این موضوع پرداخته است.
به گزارش فرارو، جمعیت زیادی در خیابان‌های شهر ماسیفامله له Masiphumelele در آفریقای جنوبی در حرکتند و کودکان در میان این امواج جمعیت در حال بازی هستند. در خارج از یک مغازه با قفسه‌های رنگی، مردانی جوان در حال بازی دومینو هستند و کمی آن طرف‌تر چند دختر در پیاده رو، در حال بافتن مو‌های دوست خود هستند. در اینجا هیچ اثری از ماسک صورت و مایع ضدعفونی کننده دست نیست. در حقیقت این وضعیت، هیچ نشانه‌ای از کشوری که چهارمین هفته قرنطینه سراسری خود را پشت سر می‌گذارد، ندارد. با این حال، اگر فقط چند مایل به سمت منطقه همجوار بروید، خود را در یک شهر ارواح پیدا خواهید کرد، جایی که صدای پرندگان در خیابان‌های خالی طنین انداز می‌شود.
۲۶ سال پس از پایان آپارتاید (تبعیض نژادی) در آفریقای جنوبی، این کشور طبق آمار‌های بانک جهانی هنوز نابرابرترین کشور روی زمین است. در کیپ تاون، دومین شهر بزرگ این کشور، مناطق حومه‌ای زیبا، درست در کنار مناطق فقیر نشین قرار دارند و رانندگی از یک محله به محله دیگر می‌تواند یک تجربه ناخوشایند باشد. اما از وقتی که این کشور در اواخر ماه مارس وارد قرنطینه شد، تضاد اجتماعی آن بیشتر از هر زمان دیگری نمود پیدا کرده است.
در کایلیشتا، یکی از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر‌های حومه‌ای کیپ تاون با صد‌ها هزار نفر جمعیت، ساکنین می‌گویند که رعایت کردن توصیه‌ها و هشدار‌های بهداشتی دولت، عملاً برای آن‌ها غیرممکن است. «زوکویسا گژو»، زن ۴۷ ساله و مادر دو فرزند که برای یک موسسه خیریه محلی کار می‌کند، می‌گوید: «کارکنان بهداشت می‌گویند که باید دستان خود را بشویم، اما با چه؟ دولت باید صابون برای ما بیاورد».
زوکویسا گژو
در حالی که زوکویسا صحبت می‌کند، تعداد زیادی از افراد دیده می‌شود که این کوچه‌های خاکی با خانه‌های حلبی را بالا و پایین می‌روند. او می‌گوید: «آن‌ها به ما می‌گویند که در خانه بمانیم، اما ما از سرویس‌های بهداشتی و شیر‌های آب مشترک استفاده می‌کنیم. مغازه‌ها هم از اینجا فاصله زیادی دارند. ما تمام تلاش خود را خواهیم کرد، اما ویروس به سرعت در حال گسترش است».
در این نزدیکی، گروهی در حدود ده‌ها کارگر خدماتی، مشغول کار در یکی از خیابان‌ها هستند. تیم آن‌ها وظیفه تمیز کردن بیش از ۲۰۰ توالت در منطقه را دارد که هر کدام از آن‌ها روزانه تقریباً توسط ۳۰ یا ۴۰ نفر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما این تیم می‌گوید که محصولات تمیز کننده‌ای ندارد. یکی از این افراد، «ناکسولو» ۳۶ ساله که در یک اتاق با ۵ نفر دیگر زندگی می‌کند، می‌گوید: «ما هیچ ماده شیمیایی یا ضد عفونی کننده‌ای نداریم. ما حتی ماسک صورت نداریم و تنها چیزی که داریم دستکش‌های کوتاه است».
کارگران خدمات
چند مایل آن طرف‌تر و در قسمت دیگری از شهر، بیش از ۳۰۰ نفر در بیرون از یک سوپرمارکت صف کشیده اند که تا یک پارکینگ خالی در آن نزدیکی ادامه دارد. یخچال‌ها لوکس به نظر می‌رسند و کمتر کسی توان خرید عمده را دارد، بنابراین مراجعه به مغازه‌ها زیاد است. از طرف دیگر فروشگاه‌ها به علت محدودیت‌های فاصله اجتماعی، فقط تعداد کمی از افراد را به طور همزمان به داخل فروشگاه راه می‌دهند و همین امر موجب شلوغی بیشتر می‌شود.
یک از مردانی که در صف انتظار ایستاده است می‌گوید: «گاهی اوقات یک ساعت و نیم، گاهی دو ساعت و گاهی حتی طولانی‌تر از این زمان باید در صف بایستیم». او در پاسخ به این سوال که آیا نگران ابتلا به ویروس در این محیط شلوغ نیست، گفت؛ البته که نگران است، اما گزینه‌های زیادی برای انتخاب وجود ندارد». او می‌گوید: «حداقل صف در فضای خارج از فروشگاه است و شاید باد بیماری را دور کند».
آفریقای جنوبی تاکنون حدود ۳۳۰۰ مورد ابتلا به COVID-۱۹ را ثبت کرده است. با این حال در بسیاری از شهر‌های این کشور، ترس از تمام شدن پول بیشتر از ترس ناشی از خطر ویروس است. با شروع اپیدمی کروناویروس، تعداد کمی از ساکنان کایلیشتا قادر به پس انداز بودند و بقیه به طور فزاینده‌ای نگران چگونگی ادامه تغذیه خانواده‌های خود در صورت ادامه قرنطینه هستند. هفته گذشته در شهر میچل، به دنبال انتشار اخبار دروغی مبنی توزیع مواد غذایی رایگان، آشوب‌هایی صورت گرفت و تعدادی مغازه و کامیون مواد غذایی غارت شد.
زوکویسا در پاسخ به این سوال که به نظر او در صورت ادامه قرنطینه چه اتفاقی ممکن است رخ بدهد، گفت: «کاملاً واضح است، مردم خواهند مرد. ما به دلیل گرسنگی خواهیم مرد». بسیاری از افرادی که به سرپا نگه داشتن بیمارستان‌ها و یا تأمین مواد غذایی در شهر کمک می‌کنند، در شهر ساکن نیستند. درست است که آن‌ها از دستورالعمل‌های دولت مبنی بر ماندن در خانه معاف هستند، اما تعداد کمی از آن‌ها ماشین دارند و برای رسیدن به محل کار خود، باید خطر ابتلا به ویروس را در یکی از معدود اتوبوس‌هایی که هنوز فعال است، بپذیرند. «آنا سیمپسون» که در یک آشپزخانه بیمارستانی در مرکز شهر کار می‌کند، در حالی که منتظر اتوبوس بود تا او را به خانه خود ببرد تا به جامعه‌ای بنام شهر گمشده بازگردد، می‌گوید: «اگر من بیمار شوم چه کاری می‌توانم انجام دهم؟» و می‌افزاید: «من خوش شانس هستم که هنوز کار دارم».
آنا سیمپسون
در امتداد سواحل مناطق حومه‌ای موزینبرگ، کالک بی و فیش هوک، قرنطینه بسیار متفاوت است. خیابان‌ها عملاً خالی از ترافیک است. یک سکوت آرامش بخش در محیط جاری است و به نظر می‌رسد صدای باد و امواج، این فضای آرامش بخش را تقویت می‌کند. در یک جاده‌ای که معمولاً شلوغ بود، دسته‌ای از مرغ‌های شاخ دار، بدون ترس از ترافیک ماشین ها، به سمت نامعلومی در امتداد جاده در حرکت هستند.
اگر چه قرنطینه به طریقی بر همه ساکنان شهر هم تأثیر گذاشته، اما در اینجا مشکلات حاد کمتر است. حفظ مسافت اجتماعی در هنگام داشتن وسیله نقلیه برای افراد بسیار ساده است و می‌تواند یخچال و فریزر را با مواد غذایی پر کنند تا تعداد دفعات خروج از خانه را محدود کنند. از دست دادن کار برای بسیاری از افراد نگران کننده است، اما هیچ کس در اینجا صحبت از کمبود مواد غذایی نمی‌کند.
«مارک گوییسر»، روزنامه نگار برجسته آفریقای جنوبی که می‌گوید «ما در اینجا، در دو جهان زندگی می‌کنیم»، درباره «ناهماهنگی باورنکردنی» بین تجربه قرنطینه در حومه و شهرها، می‌نویسد: «وقتی به این فکر می‌کنم که سرپناهی دارم و حتی می‌توانم در خانه ام لذتی بدست آورم، احساس می‌کنم که در شرایط آرامش بسیار خشک و سردی هستم».
مارک گوییسر
گوییسر در یک خانه دو طبقه با طرح باز در خلیج کالک زندگی می‌کند، با یک بالکن بزرگ که به قسمت گسترده‌ای از خلیج فالس بی و کوه‌های کوگلبرگ، مشرف است. وی هفت سال گذشته را روی آخرین کتاب خود در مورد جنبش حقوق دگرباشان جنسی، گذرانده که قرار است به زودی در جهانی با دغدغه‌های متفاوت منتشر شود. با این حال او کاملاً آگاه است که نگرانی هایش با نگرانی بسیاری از مردم آفریقای جنوبی، یکی نیست.
از زمان اعمال قرنطینه یعنی نزدیک به سه هفته پیش، گوییسر تنها خانه خود را برای خرید مواد غذایی و به عنوان راننده داوطلب یک بیمارستان محلی ترک کرده و دارو‌ها را به ساکنان یک شهر مجاور تحویل داده است.
در حومه شهر، مانند سایر نقاط جهان، بسیاری از افراد از قرنطینه به عنوان فرصتی برای آشنایی با چیز‌هایی که قبلاً برای آن‌ها وقت نداشتند، استفاده می‌کنند. گوییسر کلاس‌های یوگای آنلاین را می‌گذراند. دیگران تمایل به فعالیت در باغ‌های خود دارند و برخی دیگر سرگرمی‌های جدید همچون تماشای سریال‌های Netflix را امتحان می‌کنند. برخی دیگر نیز با فیلم‌های تمرین آنلاین، به ورزش در جلوی حیاط خانه‌های خود می‌پردازند.
در طول تاریخ آفریقای جنوبی رابطه بین بیماری‌های همه گیری و تقسیمات اجتماعی پیچیده بوده است. در شیوع فعلی، تفکیک جغرافیای در شهر ممکن است گسترش این بیماری را در موج اول - مواردی که توسط مسافران بین المللی نسبتاً ثروتمند به کشور آورده شده است - به داخل شهرها کاهش دهد. با این حال، اگر و هنگامی که کروناویروس شروع به تکثیر می‌کند، شرایط در شهرها تغییر کرده و اوضاع بدتر می‌شود. در نتیجه، دانشمندان آفریقای جنوبی پیش بینی می‌کنند که مسیر شیوع این ویروس این کشور از یک منحنی مضاعف غیرمعمول پیروی می‌کند که منعکس کننده جمعیت تقسیم شده این کشور است.
به گفته «هوارد فیلیپس»، مورخ برجسته اپیدمی در آفریقای جنوبی، شیوع بیماری نه تنها خطوط گسل در جامعه را برجسته می‌کند، بلکه می‌توانند در ایجاد آن شکاف‌ها نیز نقش داشته باشند. فیلیپس خاطرنشان می‌کند که نخستین اخراج‌های اجباری سیاهان آفریقایی از کیپ تاون و ژوهانسبورگ در پاسخ به طاعون‌ها در اوایل قرن بیستم، هنگامی رخ داد که نخبگان سفید پوست محله‌های سیاهپوست در شهرها را خطری برای سلامتی تشخیص دادند. وی با اشاره به شهرک گسترده‌ای در حاشیه ژوهانسبورگ توضیح می‌دهد: «منشأ شکل گیری این شهرک (سووتو) مستقیماً به طاعون پنومونی ۱۹۰۴ باز می‌گردد. پس از همه گیری به هندی‌ها اجازه بازگشت دوباره دادند، اما آفریقایی‌ها این اجازه را نیافتند»؛ و هنگامی که آنفولانزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ به این کشور حمله کرد، برخی از شهرک‌های اقماری که در زمان شیوع اولیه این بیماری ایجاد شده بودند، به مراکز جمعیتی تبدیل شدند.
فیلیپس، که تحقیقاتش بررسی چگونگی تأثیر بیماری‌های همه گیری بر واکنش‌های دولت‌ها است، در پدیده فعلی وضعیت مشابهی را با همه گیری‌های قبلی می‌بیند. پناهندگان به زور از ساختمان‌های مرکز شهر که در آنجا پناه گرفته بودند، خارج شده اند. دولت گفته است از داده‌های تلفن برای ردیابی مبتلایان کروناویروس استفاده می‌کند، اگرچه اصرار دارد که این عمل بعد از همه گیری متوقف خواهد شد. خانواده‌هایی را که سال هاست در شهرک‌های غیررسمی ایجاد شده در زمین‌های شهری، بیرون کرده اند. این اقدام منجر به بروز قیام از سوی خانواده‌هایی شد که اکنون خود را بدون پناهگاه در میان یک بیماری همه گیر می‌بینند.
این اقدام، هزاران نفر از بی خانمان‌های شهر را به محوطه‌های حصاربندی شده‌ای که توسط نگهبانان امنیتی در جنوب شهر ایجاد شده اند، منتقل کرده است. اقدامی که دولت آن را به عنوان راهکاری برای کنترل شیوع ویروس توصیف می‌کند.
جورج بارینا دوس سانتوس
در میان آن‌ها «جورج بارینا دوس سانتوس» است که قبل از اینکه توسط دولت به اردوگاه مستقر در میادین ورزشی خالی در حومه استرندفونتین در جنوب کیپ تاون آورده شود، در خیابان‌های مجاور منطقه مجلل گرین پوینت زندگی کرده بود. دوس سانتوس با اشاره به چادر سفید بزرگی که در پشت سر او قرار دارد، جایی که زن و مرد بر روی تشک‌های نازک، کنار هم و روی زمین می‌خوابند، می‌گوید: «فقط ببینید که چطور می‌خوابیم. آن‌ها فقط یک پتو به ما دادند. ما در خیابان‌ها بیشتر از این‌ها را داشتیم».
دوس سانتوس می‌گوید احساس می‌کند در دام افتاده است. او نمی‌داند که چگونه صد‌ها نفر در یک فضای تنگ و کوچک می‌توانند مسافت اجتماعی را رعایت کنند. همچنین این موضوع او را نگران کرده است که قبل از اعزام به اردوگاه، هیچکدام از افرادی که با او به آنجا آمده بودند، مورد آزمایش قرار نگرفتند. موسسات خیریه پزشکان بدون مرز قبلاً خواستار توقف برپایی چنین اردوگاه‌هایی شده اند. دوس سانتوس می‌گوید از زمانی که به این ارودگاه آمده چندین، اعتراض و شروش و حتی تجاوز به عنف صورت گرفته است. او می‌گوید این درگیری‌ها در اینجا امری عادی است.
دوس سانتوس می‌گوید: «آن‌ها ما را به اینجا آوردند و به ما گفتند که این مکان امن است، اما به نظر می‌رسد که برنامه‌ای ندارند». مقامات شهری خاطرنشان می‌کنند که این اردوگاه با عجله ساخته شده است و می‌گویند که با برپایی چادر‌های بیشتر، مشکل ازدحام جمعیت را برطرف می‌کند. آن‌ها می‌گویند این یک برنامه در حال انجام است.
رئیس جمهور آفریقای جنوبی، روز دوشنبه گفت که این قرنطینه «یک شکاف بسیار غم انگیز در جامعه ما را نشان می‌دهد که چگونه فقر، نابرابری و بیکاری، یکپارچگی جامعه ما را از هم پاشیده است».
دوره قرنطینه فعلی در تاریخ اول ماه مه به پایان می‌رسد و دولت را در معرض اتخاد یک تصمیم غیرممکن قرار می‌دهد: آیا برای مهار شیوع کروناویروس باید قرنطینه را ادامه داد در حالی که میلیون‌ها فقیر در آفریقای جنوبی، به طور فزاینده‌ای از ادامه این وضعیت ناامید شده اند.