سناریوی «ایده‌آل» چه می‌گوید؟
مطابق سناریوی «ایده‌آل» این شبیه‌سازی، اگر مردم به اجبار حکومت و یا به اختیار و تحت تاثیر رشد نرخ مرگ و میر ناشی از بیماری سطح ارتباطات روزانه خود را تا ۸۰ درصد کاهش دهند و اصول بهداشتی را رعایت کنند، ضریب سرایت ویروس کرونا ۶۵ درصد افت می‌کند.
در این صورت شمار افراد مبتلا به بیماری ویروس کرونا در فاصله یک ماه تا ۴۰ روز پس از آغاز شیوع آن به حداکثر خود یعنی ۱۶۰ هزار نفر خواهد رسید که تنها ۱۲۰ هزار تن از آنها دارای علائم مشهود بیماری کووید-۱۹ خواهند بود. در این حالت پس از ۳ ماه، شمار مبتلایان دارای علائم مشخص بیماری به صفر نزدیک می‌شود و پس از چهار ماه تقریبا ریشه کن خواهد شد. در این سناریو برآورد شده که در مجموع طی ۴ ماه، نزدیک به ۱۲ هزار نفر جان خود را از دست خواهند داد.
سناریو دوم و سوم چه برآوردی دارد؟
اما اگر مطابق سناریوی دوم، مردم با وجود رعایت اصول بهداشت فردی، سطح ارتباطات خود را تنها ۵۰ درصد حالت معمول کاهش دهند، آن گاه با گذشت حدود ۶۰ روز از آغاز ورود ویروس کرونا به ایران، شمار مبتلایان (با یا بدون علائم مشهود بیماری) به اوج خود یعنی ۳۰۰ هزار نفر می‌رسد. در این سناریو طول دوره شیوع بالای ویروس (با وجود کاهش سرعت آن) می‌تواند به ۴ ماه افزایش یابد و شمار بیماران دارای علائم بارز بیماری ۵ ماه پس از ورود ویروس به ایران به سمت صفر حرکت خواهد کرد ولی عمر حضور بیماری در ایران حداقل به یکسال می‌رسد. در قالب این سناریو در مجموع طی نزدیک به یکسال حدود ۱۱۰ هزار نفر جان خود را از دست خواهند داد.
مدل پیش‌بینی ارائه شده توسط آقای مشایخی همچنین نشان می‌دهد که اگر مردم ایران سطح ارتباطات خود را ۵۰ درصد کاهش دهند و در عین حال ۶۰ درصد آنها اصول بهداشتی را رعایت نکنند، در این صورت شیوع بیماری پس از ۱۲۰ روز به اوج خود می‌رسد و در این زمان احتمال دارد شمار مبتلایان به ۴ میلیون نفر برسد که حدود نیمی از آنها دارای علائم مشهود بیماری باشند. همچنین دوره شیوع بالای بیماری با وجود کاهش سرعت گسترش آن، می‌تواند ۶ ماه ادامه پیدا کند. در این صورت بیم آن می‌رود که در مجموع طی بیش از ۸ ماه نزدیک به ۳.۵ میلیون نفر به دلیل ابتلا به بیماری کووید-۱۹ جان خود را از دست بدهند.
در پایان این گزارش تاکید شده که کشور با یک چالش بزرگ مواجه شده و بدون «مدیریت مقتدر»، «اعمال محدودیت‌های گسترده در ارتباطات و تعاملات مردم» و «رعایت بهداشت»، « لطمه‌های جانی، اقتصادی و اجتماعی فاجعه‌باری» در ایران رخ خواهد داد.
مدل مورد استفاده آقای مشایخی برای شبیه‌سازی شیوع ویروس کرونا در ایران بر پایه این فرضیه بنا شده که تنها ۶۰ درصد از جمعیت ۸۰ میلیونی ایران مستعد ابتلا به ویروس کرونا هستند. همچنین در این مدل، احتمال انتقال ویروس در ملاقات بین فرد مبتلا و بیمار ۵ درصد در نظر گرفته شده و تعداد متوسط ملاقات روزانه افراد ۱۵ نفر فرض شده است. در همین حال، احتمال مرگ ناشی از ابتلا به بیماری کووید-۱۹، ۲.۴ درصد و نرخ موارد حاد ابتلا ۲۰ درصد تصور شده است.
علینقی مشایخی موسس و استاد تمام دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف است. او دانش‌آموخته دوره دکترای مدیریت دانشگاه اِم‌آی‌تی(MIT) و عضو و رئیس سابق انجمن بین‌المللی دینامیک‌های سیستم است که مقر آن در آمریکا قرار دارد. آقای مشایخی سال‌هاست در زمینه تفکر سیستمی و دینامیک‌های سیستم به تحقیق مشغول است.
منبع: یورونیوز