فرارو- کرونا ویروس جدید همانند پازلی است با قطعات گم شده؛ پیدا شدن این قطعات و کنار هم قرار گرفتن منطقی آن ها شاید سال ها بطول انجامد، اما قله ای است که در نهایت توسط دانشمندان و محققان فتح خواهد شد.
دانش امروزی ما در رابطه با کرونا ویروس جدید در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. هر روز مقالات بسیاری در رابطه با این ویروس در ژورنال های معتبر دنیا به چاپ می رسد و ابعاد جدیدی از پاتوژنز و بیماری زایی این ویروس ناشناخته را برای همگان مشخص می کند. شاید بسیاری از سوالات ما در رابطه با این ویروس در سال-های بعد به جواب های واضح و مشخصی منتهی شود، اما در حال حاضر بسیاری از اطلاعات متخصصان با مشاهده ی کیس های مختلف بیماران به جمع بندی رسیده است.
سوال های زیادی در رابطه با این ویروس امروزه در بین افراد مطرح می شود؛ چرا بروز علائم در برخی افراد شدید‌تر و برای برخی دیگر خفیف‌تر است؟ آیا این ویروس علاقه ی بیشتری به بیماری زایی در مردان دارد؟ با گرم تر شدن هوا شاهد کاهش مبتلایان به کووید ۱۹ خواهیم بود و آیا بهبود یافتگان از بیماری باز هم ناقل بیماری محسوب می شوند؟
همه این ها سوالاتی هستند که سعی شده است با جمع آوری اطلاعات از منابع علمی پاسخ مناسبی برای آن-ها ذکر شود که در ادامه آن ها را بررسی خواهیم کرد:
چرا کرونا ویروس جدید برخی افراد را دچار بیماری سخت تر می کند؟
همانند بسیاری از بیماری های تنفسی دیگر، بیماری زایی کووید ۱۹ نیز طیف بسیار گسترده ای را در بین مبتلایان شامل می شود. خوش بختانه در بخش گسترده ای از این طیف بیماران علائم خفیفی از بیماری را بروز می نمایند.
علائم خفیف می تواند به یک سرما خوردگی نچندان قوی شباهت داشته باشد یا پنومونی های خفیف ریوی. اما شرایط برای تمامی افراد به همین شکل طی نمی شود. حدود ۱۴ درصد افراد تظاهرات شدیدی از بیماری را بروز می دهند که تنگی نفس های شدید نیز در همین دسته قرار می گیرد.
برای ۵ درصد از بیماران شرایط از این هم وخیم تر می شود و با شوک سپتیک (طوفان سایتوکاینی و عفونت-های منتشر در خون)، نارسایی تنفسی پیش رونده و نارسایی سیستمیک ارگان های مختلف بدن مواجه می-شوند. در بیشتر موارد، مرگ و میر ثبت شده ناشی از این ویروس نیز در همین دسته قرار می گیرد.
اما راز این تفاوت در ابتلا چیست؟
دانشمندان بسیاری در حال تحقیق و بررسی تفاوت های ناشی از ابتلا به ویروس کرونای جدید در بین افراد مختلف هستند. پاسخ هنوز مشخص نیست. اما ژنتیک همیشه حرفی برای گفتن دارد! شاید تفاوت در خفیف یا شدید بودن بیماری به ژنتیک افراد و مستعد بودن آن ها برای برانگیختن پاسخ های شدید علیه ویروس است.
بیماران و افراد مسن بیشترین گروه های در معرض خطر هستند.
آخرین داده های ناشی از تجزیه و تحلیل در حدود ۴۵۰۰۰ مورد تایید شده در چین نشان می دهد که افرادی که به فرم های شدیدتری از بیماری COVID-۱۹ دچار می شوند، افراد مسن هستند و یا دارای بیماری های زمینه ای می باشند. این در حالی است که میزان مرگ و میر در مبتلایان سالم کمتر از یک درصد گزارش می-شود.
اعداد زیر میزان مرگ و میر در بین افراد با شرایط یا بیماری های مختلف را نشان می دهد:
• ۱۱ درصد در بیماران قلبی عروقی
• ۸ درصد در بیماران دیابتیک
• ۶ درصد در بیماران مبتلا به مشکلات مزمن تنفسی، پرفشاری یا سرطان
• ۱۵ درصد در افراد بالای ۸۰ سال
یکی از دلایل این امر می تواند تحلیل رفتن سیستم ایمنی با افزایش سن و بیماری های مزمن باشد. سیستم ایمنی در این افراد نمی تواند یک پاسخ هماهنگ و مناسب برای از بین بردن میکروارگانیسم ایجاد کند؛ و بجای آن یک پاسخ افسار گسیخته و نابجا تولید می شود. فراخوانی عمده ی سلول های ایمنی و در نهایت مرگ ناشی از پاسخ های شدید.
اما همانطور که گفته شد، این ویروس مرموز تاکنون جان بسیاری از افراد که نه سن و سال بالایی داشته اند و نه دچار بیماری های زمینه ای بوده اند را نیز گرفته است. پاسخ را باید در فاکتور‌های ژنتیکی و محیطی در ابتلای افراد دانست.
در مطالعاتی که تاکنون بر روی سویه های مختلف موشی انجام شده است، نشان داده اند که بیماری زایی کرونا ویروس جدید در سویه های مختلف ژنتیکی نیز متفاوت است.
اما فاکتور‌های محیطی همانند مصرف سیگار و قرارگیری در معرض هوای آلوده به ویروس نیز می تواند احتمال ابتلا را افزایش دهد.
مردان ممکن است بیشتر از خانم ها به کرونا ویروس جدید مبتلا شوند؟
یک یافته در داده های جدید منتشر شده در هفته گذشته این است که اگرچه تعداد مشابهی از زنان و مردان با SARS-CoV-۲ بستری شده اند، اما میزان مرگ ناشی از این ویروس در بین مردان بیشتر بوده است.
میزان مرگ و میر در مردان ۲.۳ درصد و در بین خانم ها ۱.۷ درصد گزارش شده است.
اما دلیل این تفاوت در ابتلا چیست؟
یکی از فرضیاتی که در این زمینه مطرح است، گیرنده ای است که ویروس با استفاده از آن به سلول میزبان وارد می شود، گیرنده ای بنام ACE-۲. ژن این گیرنده بر روی کروموزوم X. قرار گرفته است و در صورت تغییر یا جهش مردان در ابتلا به بیماری مستعدتر هستند؛ چراکه بانوان دارای دو نسخه از این کروموزوم هستند و درصورت اختلال در ژنتیک این کروموزوم، توسط کروموزوم X. دیگر، جبران می شود.
اما فرضیه ی دیگر بیان می دارد بدلیل اینکه مردان قشر بیشتری از افراد سیگاری را شامل می شوند، ریه ی آن-ها نیز نسبت به خانم ها مکان مناسب تری برای گسترش این ویروس خواهد بود.
تمامی این موارد فرضیه هایی هستند که برای اثباتشان نیاز به آزمایشات و تحقیقات فراوان است. اما پی ریزی تمام تحقیقات پیچیده نیز از فرضیه های ساده آغاز می شود.
آیا روند ابتلا به بیماری با افزایش دما، کاهش می یابد؟
هنوز سخن از واژه ی "ریشه کنی" برای این ویروس بسیار زود است. چیزی که امید داریم، کاهش روند ابتلا در یک شیب ملایم است. درصد مرگ و میر ناشی از کووید ۱۹ بسیار پایین و در حدود ۲ درصد است، اما تعداد مبتلایان و گستردگی شیوع آن زنگ خطر را به صدا در آورده است. در بسیاری از منابع گفته شده است که با افزایش دما باید شاهد کاهش روند ابتلای افراد به این ویروس باشیم، اما تعداد مبتلایان و مرگ و میر گزارش شده در استان های گرم کشور چین نیز خبر‌های خوشی ندارد.
طبق مطالعات، ویروس کرونای جدید در درمای ۴ درجه پایدار است و در ۶۰ درجه زیر صفر می تواند تا چندین سال زنده بماند. افزایش دما فقط می تواند مقاومت ویروس را کاهش دهد، اما هیچ گونه تاثیری بر میزان بیماری زایی آن نخواهد داشت.
آیا ممکن است بیماران بهبود یافته از کرونا همچنان ناقل بیماری باشند؟
سوال دیگری که ذهن بسیاری از متخصصان را به خود مشغول کرده است و نتایج آن در مجله ی معتبر Jama به چاپ رسیده است مشخص می کند که درصدی از بیماران بهبود یافته از کرونا احتمال دارد ناقل بیماری باشند.
در این مطالعه چهار بیمار که از پرسنل بیمارستان بوده اند با RT-PCR تست شدند تا درمان آن ها و توانایی برگشت آن ها به سر کار مشخص شود.
چهار معیار برای ترخیص از بیمارستان برای این افراد در نظر گرفته شده است:
۱. دمای نرمال بدن برای بیش از ۳ روز
۲. برطرف شدن علائم تنفسی
۳. بهبود قابل توجه ضایعات در CT اسکن ریه
۴. نتایج منفی متوالی تست RT-PCR با فاصله حداقل یک روز
تست RT-PCR به فاصله ۵ و ۱۳ روز بعد از ترخیص مجدد انجام شد که همگی مثبت بودند. تمام بیماران سه تست مثبت در طول ۴ الی ۵ روز بعد داشتند. تست‌ها با یک کیت از شرکت دیگر هم تکرار شد که مثبت بود. در این بین بیماران بدون علامت بودند و شرح حالی از تماس جدید هم نداشتند.
این مطالعه پیشنهاد کرده است که معیار‌های فعلی برای ترخیص بیماران باید مجدد ارزیابی شود.