روسیه در سیاستهای منطقه ای خود بر آن است تا با توجه به حضور آمریکا در عراق و افغانستان لااقل رابطه حسنه خود را با ایران حفظ نماید. اما بدلیل فشارهای غرب مسکو قصد دارد ارسال سامانه موشکی"اس-300" به تهران را مشمول مرور زمان کند. این در حالی است که ایران اعلام کرده تاخیر دوباره روسها را نمی پذیرد و اگر مسکو وفای به عهد نکند خود سیستمی شبیه S300 را خواهد ساخت.
بر کسی پوشیده نیست که رسیدن به صلح جهانی جزء والاترین آرزوهای بشری است که برقراری آن مستلزم تعامل مثبت وهمه جانبه کشورهای دنیا با یکدیگر است. اما باید در این میان به نکته ای مهم اشاره کرد و آن این است که تعامل مثبت وهمه جانبه کشورها با یکدیگردر شرایطی میسر خواهد بود که برخی از کشورها در نظام بین الملل ادعای سلطه و استیلای قدرت بردیگر کشورها را نداشته باشند، یا به عبارت دیگرهمه کشورها در جامعه جهانی با هم برابر باشند و به حقوق حقه یکدیگرنیز زیر چتر صلح جهانی احترام بگذارند.
اما در فضایی که تعداد انگشت شماری از کشورها داعیه سروری بر سایر دول جهان را در سر خود می پرورانند و درصددند که از کشورهای دیگر در جهت منافع خود استفاده ابزاری نمایند، ضروری می نماید که کشورهای دیگر هم برای داشتن استقلال، خود را قوی نمایند که یکی از ابزارهای قدرت داشتن تجهیزات وتسلیحات "نظامی-دفاعی" است.
در این راستا جمهوری اسلامی ایران نیز بعنوان یکی از کشورهای مستقل و با نفوذ منطقه خاورمیانه که همواره در معرض تهدیدات گوناگون دشمن قرار داشته و دارد، نیاز به تجهیز خود به امکانات و تسلیحات دفاعی از جمله سامانه موشکی "اس-300" دارد. براین اساس تهران برای تجهیز خود به سامانه دفاعی موشکی "اس-300" در ماه دسامبرسال 2005 اقدام به عقد قرارداد با روسها کرد، اما جالب اینجاست که زمان واگذاری این سامانه مشخص نشده بود.
لازم به یادآوری است که سامانه موشکی "اس-300" سامانه ای صرفا دفاعی است نه تهاجمی، یعنی با موشک "اس-300" فقط می توان هواپیماهای مهاجم دشمن و نه کشورهای دیگر را مورد هدف قرار داد.
در حقیقت سامانه موشکی "اس-300" ویژه دفاع از موسسات صنعتی، نهادهای دولتی، پایگاه های نظامی و مقرهای فرماندهی در برابر حملات هوایی و فضایی دشمن هستند. این سامانه قادر به نابودسازی اهداف بالستیک بوده و از قابلیت واردسازی ضربه به اهداف زمینی نیز برخوردار است. تازه ترین مدل سامانه "اس-300" می تواند هواپیماهای دشمن را در فاصله 150 کیلومتری و ارتفاع 27 کیلومتری نابود کند.
سه سال بعد از عقد قرارداد ایران با طرف روسی، یعنی در دی ماه سال 1386 وزیر دفاع وقت (مصطفی محمدنجار)در حاشیه مراسم بهره برداری از دو طرح دفاعی اعلام کرده بود که سامانه موشکی "اس-300" طبق قراردادی که در گذشته با روسیه منعقد شده به ایران تحویل داده خواهد شد که بعد از مدتی هم این موضوع در سکوت رسانه ای فرو رفت.
البته سال گذشته اسماعیل کوثری نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس نیز خبر آغاز عرضه قطعات سامانه موشکی "اس-300" روسیه را به ایران داد اما باز هم این مسئله در هاله ای از ابهام باقی ماند.
اکنون که 5 سال از انعقاد قرارداد ایران با روسیه مبنی بر دراختیار گرفتن سامانه موشکی "اس-300" می گذرد اما هنوز بنظر می رسد که خبری از تحویل این سامانه دفاعی موشکی از طرف روسی به ایران نباشد. این کشور تاکنون بنا به دلایلی که اخیراً آن را مشکلات فنی و تکنیکی عنوان کرده از تحویل این سامانه موشکی به ایران خودداری کرده است.
به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران روسیه درپی این است که با توجه به اینکه ایالات متحده هم اکنون عراق وافغانستان را در خاورمیانه دراختیار دارد، این کشورنیز حداقل رابطه حسنه خود را با جمهوری اسلامی ایران حفظ نماید تا بنوعی توازن قدرت به حدی برقرار باشد، اما از سویی دیگرنیز بدلیل فشار غرب مبنی بر تحریم ایران، مسکو قصد دارد که دادن سامانه موشکی "اس-300" را به ایران دچار مشمول مرور زمان کند تا از این طریق ضمن بازی کردن با زمان از این موضوع در رایزنی ها وچانه زنی های دیپلماتیک خود بهره گیری نماید.
اما سئوال اساسی که در اینجا مطرح می شود این است که روسها تا چه هنگام سیاست "مرور زمان" را برای تحویل سامانه موشکی "اس-300" به تهران در دستور کار خود قرار خواهند داد ؟!
در این رابطه حجت الاسلام حسین سبحانی نیا نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس شورای اسلامی خواستار آن شده بود که وزارت دفاع و مراجع ذیربط برای در اختیار گرفتن سامانه موشکی "اس-300" از طرف روسی که مدتها از موعد آن می گذرد سقف زمانی تعیین کنند.
وی افزوده بود: امیدواریم همانطورکه مقامات روسی گفته اند واقعا دلیل تاخیر تحویل سامانه موشکی "اس-300" به ایران مشکل فنی باشد نه مسائل دیگر.
علاء الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم در اظهار نظر دیگری با بیان اینکه ما ملتی نیستیم که اگر روسیه به تعهداتش عمل نکند ، نتوانیم این توانایی را به دست آوریم، گفته بود: مصالح و منافع روسیه می طلبد که به تعهداتش در رابطه با تحویل "اس-300" به ایران عمل کند.
بروجردی با اشاره به توانمندی های موشکی ایران افزوده بود: با توانمندی که داریم اگر روس ها به ما "اس-300" را ندهند خودمان به آن دست پیدا خواهیم کرد.
در این راستا محمد کرمی راد یکی دیگر از اعضای هیئت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با تاکید براینکه اگر روسیه طبق تعهد خود سامانه موشکی "اس-300" را در اختیار ما نگذارد، دانشمندان ایرانی این سامانه را در آینده ای نه چندان دور خواهند ساخت، گفته بود که روسیه بدلیل داشتن رفتارهای سیاسی ناپایدار گاهی اوقات تحت تاثیر استکبار جهانی و لابی صهیونیست قرار می گیرد، که تاخیر در تحویل سامانه موشکی "اس-300" به ما نیز در همین چارچوب است.
مهدی سنایی رئیس گروه دوستی پارلمانی "ایران-روسیه" نیز با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران جز تکیه برحقوق خود مدعی چیز دیگری نیست، معتقد است که درحال حاضر روسها برای تحویل سامانه موشکی "اس-300" به ایران برسر دو راهی قرار گرفته اند.
نماینده مردم نهاوند در مجلس افزوده بود: روسیه تلاش می کند که هم بر اعتبار همکاری با کشورهای منطقه آسیب وارد نکنند و بنوعی به حیثیت خود در روابط با این کشورها لطمه نزند و هم اینکه اولویتهای خود را که آمریکا واروپا در عرصه سیاست خارجی آنها هست را حفظ کند تا از این طریق نقش خود را در امنیت جهانی احراز نماید.
این عضو کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس با بیان اینکه روابط روسیه با ایران از سه سطح "دوجانبه، منطقه ای و بین المللی" برخوردار است، گفته بود: اما واقعیت آن است که همه سطوح این روابط بشدت تحت تاثیرفضای نظام بین الملل است، براین اساس همکارهای ایران و روسیه تحت تاثیر طرفهای بین المللی است اما دوکشور باید تلاش کنند تا این تاثیرپذیری کاهش پیدا کند.
مدیر موسسه ایراس، با تاکید براینکه روسیه باید براساس قرارداد سامانه موشکی "اس-300" را در اختیار ایران بگذارد، ادامه داده بود: با این حال جمهوری اسلامی ایران می تواند جایگزین دیگری را در عرصه بین المللی برای گرفتن این سامانه موشکی انتخاب نماید و یا اینکه همانند گذشته با تکیه بر دانش بومی خود ابزار دفاعی را تهیه نماید.
دبیرکل فراکسیون اقتدار ملی مجلس، روابط ایران وروسیه را روابطی مهم ارزیابی و تصریح کرده بود: انتظار می رود که در این برهه حساس هر دو کشور تلاش خود را برای حفظ وگسترش این روابط انجام دهند.
در مجموع باید گفت با توجه به اینکه در شرایط کنونی در اختیار گرفتن سامانه موشکی "اس-300" یکی ازاولویتهای افزایش قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران به حساب می آید، پس به نظر می رسد که مراجع ذیربط بایستی هرچه زودتراقدامی درجهت تسریع تحویل سامانه موشکی "اس-300" را نسبت به طرف روسی انجام دهند، تا در اختیار گرفتن این سامانه موشکی همانند تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر از سوی روسها مشمول مرور زمان نشود.