فرارو- روغن سوزی یکی از عیوب رایج میان پیشرانه‌های احتراق داخلی است که در صورت عدم رفع به موقع می‌تواند زمینه‌ساز بروز عیوب بغرنج‌تر و در نهایت از کار افتادن موتور خودرو شود. لطفا در ادامه با ما همراه شوید تا ضمن ارائه تعریف واضحی از نقص روغن سوزی موتور اتومبیل، علل بروز و نیز راه‌های برطرف ساختن این عیب را به اطلاع شما مخاطبان گرامی برسانیم.
روغن سوزی چیست؟
هر پیشرانه احتراقی برای تداوم فرایند سرویس‌دهی نیاز دارد تا همواره مقدار معینی از دو گونه مایع را درون خود حفظ کند. مایع خنک‌کننده یا همان آب رادیاتور یکی از این دو مایع اساسی بوده که حضور آن به جهت پیشگیری از افزایش غیرمعمول دمای پیشرانه و آسیب رسیدن به بخش‌های مهم نظیر: رینگ، پیستون، یاتاقان‌ها و میل لنگ کاملا ضروری خواهد بود. دومین مایع حیاتی حاضر در پیشرانه‌های احتراق داخلی نیز روانکار یا روغن موتور نام دارد.
اصطکاک نابجا همواره از مهمترین و اساسی‌ترین عوامل مخرب دستگاه‌های مکانیکی به شمار رفته است و در صورتی که به موقع و به میزان مناسب دفع نشود، وسایل مکانیکی نظیر پیشرانه‌های احتراقی در اسرع وقت آسیب دیده و از رده خارج خواهند شد.
مهندسین به منظور رفع سوء‌اثر نیروی اصطکاک مزاحم در پیشرانه خودروها، از فرآورده‌های نفتی-روغنی بهره گرفته‌اند. بر این اساس مایع روانکار به وسیله فشار ناشی از اویل پمپ از درون ظرف روغن (کارتر روغن) به سمت منافذ و مجاری بخش‌هایی از موتور همچون: یاتاقان‌ها، شاتون‌ها و میل لنگ که نیاز به روانکاری دائم دارند، ارسال می‌شود.
در این حالت لایه نازکی از مایع روان‌کننده بین دو سطح فلزی قرار می‌گیرد و تماس میان دو بخش را با یکدیگر قطع کرده و یا به حداقل ممکن می‌رساند. در نتیجه نیروی اصطکاک مزاحم از بین رفته و دیگر نمی‌تواند موجب خوردگی و صدمه دیدن قطعات متحرک پیشرانه شود.
حال اگر به هر دلیل سطح روغن پیشرانه بیش از حد کاهش یابد و یا مایع روانکار از کیفیت و پاکیزگی کافی برخوردار نباشد، این امکان وجود دارد که مجددا میزان اصطکاک بین سطوح حساس پیشرانه مانند: میل لنگ و یاتاقان‌ها افزایش یابد و در نهایت به خرابی موتور خودرو منجر شود.
روغن سوزی یکی از دلایل کاهش سطح روغن موتور و یا کثیفی آن به شمار می‌رود. محفظه‌های سیلندر محل سوزانده شدن مخلوط سوخت و هوا هستند و مطلقا نباید مایع خنک کننده یا روغن به درون این محفظه‌ها راه یابد. اگر روغن به هر دلیلی به درون محفظه احتراق سیلندر رسوخ کرده و همراه با مخلوط سوخت و هوا شروع به سوختن کند، باید گفت که پیشرانه به عیب روغن سوزی مبتلا شده است.
دلایل روغن سوزی کدامند؟
همانطور که بیان شد اگر به هر علت روغن به محفظه احتراق نفوذ کند و همزمان با مرحله انفجار آنجا بماند و بسوزد، باید گفت که موتور دچار روغن سوزی شده است. از جمله مهمترین علل بروز این عیب می‌توان به ساییدگی بیش از حد سطح دیواره سیلندر، خوردگی رینگ و پیستون‌های سیلندر، دفرمه شدن محفظه سیلندر، خرابی واشر سر سیلندر و ایراد در لاستیک ساق سوپاپ (کاسه نمد گیت سوپاپ) اشاره کرد.
بارزترین علائم روغن سوزی خودرو کدامند؟
واضح‌ترین و ساده‌ترین راه تشخیص روغن سوزی، مشاهده خروج دود آبی رنگ از انتهای لوله اگزوز خودروست. در صورتی که دود آبی رنگ حین روشن بودن پیشرانه از لوله اگزوز به بیرون منتشر شود، این این امر نشانه‌ای آشکار بر سوختن روغن درون پیشرانه اتومبیل خواهد بود. استشمام بوی روغن سوخته درون کابین، مشاهده روغن در سر شمع‌ها و وجود دوده چرب درون لوله اگزوز، از دیگر علائم روغن سوزی موتور به حساب می‌آیند.
راه‌های رفع روغن سوزی چیست؟
همین ابتدای کار بایست به اطلاع شما مخاطبان گرامی برسانیم که برای حل و فصل عیب روغن سوزی حتما لازم است اتومبیل به تعمیرگاه ارجاع داده شود. مباحثی که در مورد برخی مکمل‌ها و افزودنی‌ها در این باره مطرح است، به هیچ وجه قابل استناد نبوده و مورد تایید نیست.
به هر روی، اگر خروج دود آبی رنگ از اگزوز صرفا در زمان سرد بودن موتور و اوایل شروع به کار آن مشاهده شود و پس از رسیدن دمای پیشرانه به حالت معمول برطرف گردد، به احتمال بسیار زیاد روغن سوزی از ناحیه لاستیک ساق سوپاپ‌ها (کاسه نمد گیت سوپاپ) رخ داده است. در این حالت می‌توان با دمونتاژ سرسیلندر و تعویض کاسه نمد‌ها این مشکل را با صرف هزینه نسبتا کمتر برطرف ساخت.
در حالت دوم اگر انتشار دود آبی رنگ به صورت دائمی باشد، بنابراین بروز عیب در رینگ و پیستون‌ها بسیار محتمل خواهد بود. در چنین شرایطی بایست مجموعه رینگ و پیستون‌ها از روی موتور پیاده شده و با قطعات جدید جایگزین شوند. در نهایت اگر دیواره سیلندر دچار آسیب جدی شده باشد، لازم است موتور به طور کامل از روی اتاق پیاده شده و پس از دمونتاژ و شستشوی کامل قطعات، بلوک سیلندر جهت رفع عیب به کارگاه تراشکاری ارسال شود. در این حالت هزینه تعمیرات بسیار بیشتر از موارد قبل خواهد بود.
در پایان توصیه می‌شود جهت جلوگیری از بروز نقص روغن سوزی در پیشرانه خودرو، روغن موتور در فواصل زمانی استاندارد و یا حتی پیش از اتمام دوره‌های استاندارد تعویض شود تا همواره روغن تمیز و با کیفیت درون موتور خودرو وجود داشته باشد. در این حالت احتمال بروز عیب روغن سوزی در موتور خودرو به حداقل خواهد رسید.