فرارو- سقوط هواپیمای اوکراینی و جانباختن تمامی سرنشینان آن باعث شد تا بخشی از اهالی فرهنگ و هنر به این ماجرا واکنش نشان دهند و از حضور در جشنواره فجر انصراف دهند. در این میان برخی نیز معتقد بودند که باید در جشنواره فجر حضور پیدا کرد. اما حالا پس از گذشت چند روز از شروع این حرکت اعتراضی، فضایی دو قطبی میان جامعه فرهنگ وهنر حاکم شده است.
به گزارش فرارو، ماجرا از آنجا آغاز شد که "مسعود کیمیایی" با وجود اینکه فیلم جدیدش "خوش شد" به بخش رقابتی جشنواره فیلم فجر راه یافته بود، اما پس از اعلام نتیجه درباره علت سقوط هواپیما، با انتشار ویدیوئی کوتاه از حضور در این جشنواره انصراف داد.
پس از او، سعید آقاخانی، میترا ابراهیمی، کارگردان مستند "کامی"، پیمان معادی بازیگر فیلم "درخت گردو"، پگاه آهنگرانی، سارا بهرامی، مریم بوبانی، پرستو گلستانی، حسن معجونی، امیر مهدی ژوله، مهدی کوشکی، سمانه زندی‌نژاد، آتیلا پسیانی، عبدالرضا کاهانی و حسام خلوصی نیز اعلام کردند که در جشنواره فجر حاضر نخواهند شد.
پس از اهالی سینما، این بار نوبت به ابراهیم حقیقی، دبیر کل جشنواره هنر‌های تجسمی رسید تا عدم حضورش را اعلام کند. پس از اعلام انصراف حقیقی دبیرکل جشنواره هنر‌های تجسمی، دبیران و داوران بخش‌های مختلف این دوره از جشنواره شامل بخش عکس، نقاشی، گرافیک، سفال، مجسمه سازی و تصویرگری از ادامه حضور در این جشنواره انصراف دادند. ولی هنوز مشخص نیست اداره کل هنر‌های تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این استعفا را خواهد پذیرفت یا خیر.
اهالی موسیقی نیز ادامه دهنده این حرکت بودند. کیوان ساکت، نوازنده و آهنگساز، اولین نفری بود که در میان اهالی موسیقی اعلام کرد که در این جشنواره حاضر نخواهد شد. پس از او، علی قمصری، آهنگساز و نوازنده و هانا کامکار، خواننده و نوازنده نیز عدم حضورشان در جشنواره موسیقی فجر را رسانه‌ای کردند.
کیوان ساکت گفته است که" امسال در هیچ یک از جشنواره‌های هنری فجر حضور نخواهد داشت. "
کیوان ساکت موسیقی دان، در صفحه شخصی‌اش نوشت: «من به نشانه همدلی با مردم داغدار و ستم‌دیده سرزمین‌ام، امسال در هیچ یک از جشنواره‌های هنری فجر نخواهم داشت. نه به عنوان هنرمندِ شرکت‌کننده، نه در مقامِ داور یا کارشناس مدعو و نه در نقش مخاطب و بیننده هیچ یک از آثار.»
البته شهرام ناظری، علیرضا عصار وعلیرضا قربانی نیز اعلام کردند که کنسرت‌های دی ماه خود را لغو کرده اند. اما نگفته اند که در این جشنواره حضور خواهند داشت یا نه.
شماری از گروه‌های تئاتر از جمله: گروه اجرای نمایش مکبث، گروه نمایش "در اتاق باد می‌وزد"، گروه نمایش "بیوه سیاه بیوه سفید"، گروه نمایش "آواز قو" و گروه نمایش "بچه"هم اعلام کردند که از شرکت در جشنواره تئاتر فجر انصراف داده‌اند.
رضا رینه‌ای، دبیر بخش خوشنویسی جشنواره فجر نیز با اعلام "همدلی با مردم ایران" از حضور در این جشنواره انصراف داد.
در این میان، بیش از ۴۰ کارتونیست و طنزپرداز نیز با انتشار بیانیه‌ای از حضور در جشنواره فجر انصراف دادند. در بخشی از این بیانیه آمده است: " حال که در همراهی با آسیب‌دیدگان و داغداران حوادث اخیر، دبیر و داوران بخش‌های مختلف جشنواره فجر، از حضور در این رویداد، کناره گرفته‌اند، به نظر می‌رسد کمترین اعتراض، عدم حضور در این جشنواره است. بر این اساس، ما جمعی از هنرمندان ایران ضمن اعتراض به رخداد‌های اخیر، عدم حضور خود را در جشنواره فجر اعلام می‌کنیم. "
موافقان حضور در جشنواره فجر؛ از کیهان کلهر و جنجال شهاب حسینی تا تایید نوید محمد زاده
برخلاف دیگر اهالی فرهنگ وهنر، اما برخی نیز معتقدند که عدم حضور در جشنواره فجر ایده مناسبی نیست. کیهان کلهر اولین نفری بود که با لغو کنسرت و انصراف از جشنواره فجر مخالفت کرد. او دراین باره در اینستاگرامش نوشت: " اولا، حدود چهار دهه طول کشیده که جامعه موسیقی کار کرده زحمت کشیده و مبارزه کرده و به اینجا رسیده تا اجازه داشته باشد برای شما کار کند و من اینجا باشم و با شما صحبت کنم. در خیلی از شهر‌های ما خودمان اجازه نداریم همین کنسرت را برگزار کنیم. "
پس از کیهان کلهر، نوبت به شهاب حسینی رسید. اما او این بار با ادبیاتی تند به مخالفان حضور در جشنواره فجر تاخت و جنجال آفرین شد.
شهاب حسینی در اینستاگرامش نوشت: " اولا این حرکت دامن زدن به افتراق جامعه شکن خودی و نا خودی است؛ و این در حالی است که جامعه و مردم بیش از هر زمان دیگری به همبستگی و دلداری یکدیگر نیازمندند. این رفتار حتی در میان هنرمندان و طرفداران و مخاطبینش نیز شکاف عمیق و شاید جبران ناپذیری ایجاد کند که به صلاح هیچکس نیست؛ و این تصور که کسانی که ترجیح به انصراف نمی‌دهند همدرد و شریک حال مردم و جامعه نیستند، و موضعی مغایر با مردم دارند، سخت اشتباه است. "
او ادامه داد: " این بنده کوچک بدینوسیله این حرکت را تایید نمی‌کنم و آن را گامی در جهت همدردی تلقی نمی‌نمایم. هنر و فرهنگ حق مردم هر سرزمین است و در هر محفلی و تحت هر عنوانی که مجال بروز و ظهور پیدا کند، تاثیر گذار جامعه خویش خواهد بود.ای کاش نیت هامان هم خالص باشد، و بنا به صلاح شخصی خود فی‌المثل ترس از برخورد تحقیرآمیز مخاطب با فیلم‌مان به سیاق و روال ادوار گذشته، پشت احساسات پاک مردم قایم نشویم. "
بیشتر بخوانید:
پس از این اظهارات، نوید محمدزاده نیز با انتشار تصویر شهاب حسینی در استوری اینستاگرامش تلویحاً از او حمایت و حرفهای حسینی را تایید کرد. اما واکنش‌ها به اظهارات شهاب حسینی همچنان ادامه دارد.
برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی شهاب حسینی را دو چهره خوانده اند و گفته اند که "او هم می‌خواهد هنرمند محبوب مردم باشد و هم هنرمند محبوب مسئولان. "
برخی از کاربران نیز در پست های شهاب حسینی نوشته اند که "او نان به نرخ روز می‌خورد. "
اما در این میان برخی رسانه‌های اصولگرا نیز به حمایت از شهاب حسینی پرداخته اند. روزنامه جوان در شماره روز شنبه ۲۸ دیماه، با تیتر "شهاب حسینی در کنار فجر ایستاد" از اظهارات او تمجید کرده است.
پس از انتقادات گسترده به اظهارات شهاب حسینی، او در نامه دومش که در اینستاگرامش منتشره کرده، خطاب به منتقدان نوشته است: " جامعه ام بدند تا آخر عمر و به هیچ بهایی دست از عقیده قلبی ام نخواهم کشید؛ بنابراین انتصاب هرکسی که از اعتقادش سخن می‌گوید، به نهاد قدرت صرفا به خاطر تشابه گفتار اعتقادی در ظاهر، قضاوتی است که طبعا از کم آگاهی نشات می گیرد. "
او ادامه داد: " چطور می‌توانیم دست از انصراف برداریم، در حالی که کار‌هایی در کارنامه خود داریم، که بودجه آن از نهاد‌های قدرت تامین شده است؟ اگر ریاکاری نیست، پس چیست؟ "
واکنش‌ها به حضور و عدم حضور هنرمندان در جشنواره فجر
انصراف و مخالفت با عدم حضور هنرمندان در جشنواره فجر واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشته است. احمد زیدآبادی، روزنامه نگار وفعال سیاسی، در کانال تلگرامی اش در این باره نوشت: " آنطور که من متوجه شده‌ام، اگر سلبریتی‌ها حرفی مطابق مزاج و میل و طبع این جماعت بزنند، افرادی بزرگ، با استعداد، حرفهای، صادق، نجیب، مردمی و ... معرفی می‌شوند. "
او ادامه داد: " اما اگر خدای ناکرده کلامی خلاف علایق و امیال آن جماعت به زبان آورند، به موجوداتی پخمه و خنگ و بی‌استعداد و ناقابل و جیره‌خوار و ... تنزل رتبه داده می‌شوند که همۀ شهرت و محبوبیت و رزق و روزی و دار و ندار و حتی موجودیت‌شان مرهون صدا و سیما و دستگاه‌ها و نهاد‌هایی از این قبیل است! "
پایگاه خبری جوان آنلاین نیز با تیتر "انصراف دو تابعیتی‌ها از فجر" به انصراف دهندگان تاخته و از موافقان حضور در جشنواره فجر حمایت کرده است.
روزنامه کیهان نیز به این موضوع واکنش تندی نشان داده و نوشته است: " جریان تحریم صداوسیما و جشنواره‌های فجر، یک برنامه تبلیغاتی مردم فریبانه و سیاسی است که توسط به اصطلاح هنرمندانی در حال اجراست که طی سال‌های اخیر بیشترین بهره را از امکانات و بودجه‌های حاکمیت برده‌اند. "
البته خطاب روزنامه کیهان بیشتر به محسن تنابنده و احمد مهران فر است که پیش از این اعلام کرده بودند که "به دلیل اهانت به سینماگران در یکی از برنامه‌های سیما بعد از «پایتخت ۶» دیگر با تلویزیون کار نخواهد کرد. "
حسن عباسی، فعال تندروی اصولگرا نیز به مسعود کیمیایی حمله کرد و مدعی شد که این فیلمساز برای حمایت شدن توسط او در زمان ریاست شمقدری بر سازمان سینمایی -هنگامی که عباسی عضو هیات داوران جشنواره بوده- به دفتر او مراجعه کرده و ضمن تقاضای حمایت از عباسی، از او پرسیده که آیا می‌شود مقدمات بازگشتن بهروز وثوقی را فراهم کرد؟
نصراله پژمان‌فر، نماینده عضو جبهه پایداری و سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس در واکنشی عجیب به انصراف هنرمندان از جشنواره فجر، گفته است که" هفته آینده طرحی را به مجلس می‌بریم که در آن طرح برای هنرمندانی که قرار است با مردم نباشند و از فعالیت‌های هنری انصراف می‌دهند، محرومیت از فعالیت‌های هنری در جمهوری اسلامی ایجاد شود. "
البته حمید فرخ نژاد بازیگر سینما و تلویزیون نیز به اظهارات پژمان فر واکنش نشان داد و در اینستاگرامش نوشت: " علیرغم نداشتن اثر در جشنواره فیلم فجر، در جهت حمایت از همکارانم و مردم معترض این جشنواره را تحریم می‌نمایم، باشد که یاد بگیرید با اصحاب هنر با زبان زور و تهدید صحبت ننماید. "
با این وجود موج واکنش‌ها به انصراف دهندگان و موافقان حضور در جشنواره فجر همچنان ادامه دارد. باید نشست و دید که جشنواره فجر با وجود انصرف گسترده هنرمندان برگزار خواهد شد یا تنها برخی از بخش‌ها موفق به برگزاری جشنواره می‌شوند.