فرارو- شاید خبر نداشته باشید، اما همین الان یک حراجی بزرگ ملکی با ارقام میلیاردی در جریان است که هدف آن را فروش اموال مازاد بانک‌ها می‌دانند. این املاک مازاد بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار قرار بود ظرف دو سال به فروش برسد، اما حکم قانونی کار در اردیبهشت سال ۱۳۹۴ تصویب شد تا کلیه بانک‌های دولتی و خصوصی از همان تاریخ مکلف به واگذاری اموال مازاد خود ظرف سه سال شوند. تا همین امسال هشت هزار میلیارد تومان از املاک و سهام مازاد بانک‌های دولتی و خصوصی، به فروش رفته بود و در یک سال اخیر نیز ۱۱ هزار میلیارد تومان از اموال به فروش رسیده بااین حال آماری دقیق و شفاف از اموال مازاد بانکی وجود ندارد و بخشی دیگری از اموال بانکی هنوز ارزش‌گذاری نشده‌اند. وزارت اقتصاد و دارایی تمام اطلاعات املاک مازاد بانکی را در یک سامانه برای دسترس عموم قرار داده تا فعالان اقتصادی و علاقمندان برای خرید این املاک مازاد اقدام کنند. دسترسی به این سامانه در نشانی
fam-bank.com امکان‌پذیر است. جایی که می‌توان اطلاعات مربوط به هر کدام از املاک مازاد بانک‌ها را مشاهده کرد. یکی دیگر از انگیزه‌های شرکت در این حراجی می‌تواند نحوه تسویه و پرداخت باشد؛ بانک‌ها طبق مصوبه هیات دولت مجبور هستند ۲۰ درصد پیش پرداخت بگیرند و اموال را سه ساله واگذار کنند. در روز‌های آینده شاید این امکان به‌وجود بیاید که از خریداران، پیش‌پرداخت کمتری دریافت شود یا حتی مشتری بتواند از دم قسط تسویه کند.
چرا حراجی املاک مازاد بانک‌ها مهم است؟شرکت فروش اموال مازاد بانک‌ها در سامانه قام اطلاعات مربوط به اموال ۱۸ بانک خصوصی و دولتی را منتشر کرده که در بین آن‌ها می‌توان بیش از هشت هزار ملک را به صورت مزایده خریداری کرد؛ از خانه حیاط‌دار گرفته تا مزرعه پرورش ماهی. بررسی‌ها نشان می‌دهد دست‌کم خانه‌های مسکونی که در سامانه فام به مزایده گذاشته شده، کمتر از نصف قیمت منطقه ارزش‌گذاری شده‌اند. یکی از نمونه‌های عجیبی که به چشممان خورد، مربوط به یک آپارتمان مسکونی ۳۳۰ متری در پاسداران است که قیمت کارشناسی آن تنها ۳۵۰ میلیون تومان است. به عبارتی این ملک با قیمتی حدود یک میلیون تومان به ازای هر مترمربع فروخته می‌شود.
سامانه فروش اموال مازاد بانک‌ها حدود هزار و ۲۸۰ مورد آپارتمان مسکونی در سراسر کشور را برای واگذاری به مزایده گذاشته است. از این تعداد حدود ۱۷۰ مورد آپارتمان مسکونی در تهران به مزایده گذاشته شده که اغلب نصف قیمت محله قیمت‌گذاری شده‌اند. یک نمونه آن واحد ۱۲۶ متری در قیطریه تهران است که مبلغ کارشناسی برای آن ۸۷۰ میلیون تومان اعلام شده. به عبارتی در این سامانه قیمت هر متر مربع این واحد مسکونی شش میلیون و ۹۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده و این در حالی است که قیمت مسکن در قیطریه بعضا به متری ۳۰ میلیون تومان می‌رسد که پنج برابر قیمت کارشناسی شده است. یک واحد مسکونی در پاسداران، نارنجستان هشتم با قیمت ۳۵۰ میلیون تومان به مزایده گذاشته شده است. این ملک ۳۳۵ متر مربع زیربنا دارد و با این حساب قیمت هر مترمربع آن حدود یک میلیون تومان در نظر گرفته شده است. میانگین قیمت مسکن در محدوده پاسداران رقمی حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان به ازای هر متر مربع است.
مزایده آپارتمان مسکونی بانک‌ها محدود به استان تهران نیست و در دیگر شهر‌ها هم می‌توان واحد مسکونی با قیمت کمتر از عرف بازار را پیدا کرد. برای مثال یک واحد مسکونی ۱۱۳ متری در بلوار صدرا شیراز با قیمت کارشناسی ۳۷۰ میلیون تومان به مزایده گذاشته شده که قیمت هر مترمربع آن می‌شود رقمی حدود سه میلیون و ۲۷۰ هزار تومان. یک واحد مسکونی ۱۱۷ متری در مشهد نمونه دیگری از اموال مازاد بانک‌ها است که با قیمت کارشناسی ۵۹۰ میلیون تومان به مزایده گذاشته شده است. این واحد مسکونی در خیابان بیستون ۳ واقع شده و قیمت هر مترمربع آن رقمی حدود پنج میلیون تومان است.
بانک‌ها حتی خانه حیاط‌دار هم دارند. بیش از ۹۰ مورد خانه حیاط‌دار بانک‌ها در سامانه فروش اموال مازاد به مزایده گذاشته شده است. برای مثال یک ساختمان حیاط‌دار در خیابان استاد نجات‌اللهی تهران با زمین ۱۶۰ متری و زیربنای ۵۵۰ متری به مزایده گذاشته شده است. قیمت کارشناسی این ملک مسکونی سه میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان اعلام شده که می‌شود متری شش میلیون و ۹۰۰ هزار تومان! باید توجه داشته باشید که میانگین قیمت مسکن در محله استاد نجات اللهی رقمی حدود ۱۵ میلیون تومان به ازای هر متر مربع است و بعضا به متری ۲۰ میلیون تومان می‌رسد.
یک خانه حیاط‌دار در اصفهان با زمین ۴۸۰ متری و زیربنای ۲۵۰ متری تنها با قیمت ۹۵ میلیون تومان به مزایده گذاشته شده است. البته در توضیحات این مورد آمده که ملک متصرف دارد و تخلیه آن بر عهده برنده مزایده است. با در نظر گرفته قیمت کل ۹۵ میلیون تومان، می‌توان گفت: هر مترمربع زمین این ملک ۱۹۷ هزار تومان و هر متر مربع زیربنای آن ۳۸۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
۵۲۰ میلیون تومان مبلغی است که برای یک خانه حیاط‌دار در شهر ساری خیابان مدرس در نظر گرفته شده است. این ملک ۵۸۰ متر زمین دارد و زیربنای مسکونی آن ۱۸۰ مترمربع است. با این حساب قیمت زمین این ملک متری ۹۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
کاسبی در مغازه بانک‌ها
بانک‌ها مغازه‌ها و شعبه‌های اضافی‌شان را در سامانه فروش اموال مازاد بانک‌ها به حراج گذاشته شده‌اند. در بین املاک تجاری گزینه‌های مناسب زیادی برای خرید پیدا می‌شود. ۵۴۰ شعبه بانک در سراسر کشور برای واگذاری به مزایده گذاشته شده است که ۸۰ مورد آن به استان تهران اختصاص دارد. در بین آن‌ها می‌توان به یک شعبه بانک در خیابان انقلاب، خیابان نامجو تهران اشاره کرد که ۵۰ مترمربع همکف تجاری است و ۷۰ متر زیر زمین و یک نیم طبقه ۸۳ متری دارد. قیمت کارشناسی برای این شعبه بانک هفت میلیارد تومان اعلام شده که هر مترمربع آن می‌شود متری ۲۳ میلیون تومان. یک مورد دیگر در شهر اصفهان به یک شعبه بانک در خیابان شمس‌آبادی اختصاص دارد. این ملک تجاری زمین ۴۸۷ متری و زیربنای ۴۹۸ متری دارد. مبلغ کارشناسی برای فروش این شعبه بانک، هشت میلیارد و ۴۸۰ میلیون تومان اعلام شده و با این حساب هر مترمربع آن ۱۷ میلیون تومان است.
علاوه بر شعبه بانک، حدود ۳۵۰ مورد مغازه در سراسر کشور به مزایده گذاشته شده است. برای نمونه یکی از مغازه‌های تجاری امام‌زاده عبداله همدان که ۵۳ مترمربع زیربنا دارد، ۸۰۷ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. با این حساب قیمت هر مترمربع این مغازه ۱۵ میلیون تومان درمی‌آید.
یک مغازه ۲۵ متری در پاساژ پیروز، واقع در خیابان پامنار تهران با قیمت کارشناسی ۸۱۲ میلیون تومان به مزایده گذاشته شده است. جستجو در بین ۴۰ مغازه‌ای که در تهران از بین اموال مازاد بانک‌ها برای فروش گذاشته شده است، نشان می‌دهد یکی از این موارد به ملک تجاری ۵۷۰ متری در خیابان آصف واقع در منطقه ۱ تهران است. مبلغ کارشناسی در نظر گرفته شده برای این ملک ۳۴ میلیارد تومان است و با این حساب هر مترمربع زیربنای تجاری حدود ۶۰ میلیون تومان در نظر گرفته است. باید توجه داشته باشید که املاک مسکونی در این منطقه با چنین قیمتی فروخته می‌شوند.
علاوه بر مغازه، چند مورد کارگاه هم در بین اموال مازاد بانک‌ها که به مزایده گذاشته شده‌اند، به چشم می‌خورد. از نمونه آن‌ها می‌توان به یک واحد کارگاهی در خیابان کارگر جنوبی تهران اشاره کرد. این کارگاه در یک زمین دو هزار و ۲۰۰ متری با زیربنای هزار و ۵۷۰ مترمربع ساخته شده و به صورت شش دانگ به فروش می‌رسد. مبلغ کارشناسی برای این کارگاه تجاری چهار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
حراجی کارخانه‌ها در شهرک‌های صنعتی
ملک مسکونی و تجاری تنها بخشی از اموال مازاد بانک‌ها را تشکیل می‌دهد. در سامانه فام بعضا کارخانه‌هایی به چشم می‌خورند که برای فروش به مزایده گذاشته شده‌اند. تعداد آن‌ها در سراسر کشور به ۳۶۰ مورد می‌رسد. یک نمونه از املاک صنعتی که در این سامانه به چشم می‌خورد، در سوادکوه مازندران واقع شده. ۱۵ هزار و ۵۰۰ متر زمین و شش هزار و ۱۷۰ متر زیربنای صنعتی به صورت شش دانگ به مزایده گذاشته شده است. مبلغ کارشناسی برای این مزایده شش میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان است.
تهران، شهرک صنعتی عباس آباد یکی دیگر از واحد‌های صنعتی برای فروش به مزایده گذاشته شده است. این واحد صنعتی دو هزار و ۷۰۰ متر زمین دارد و مبلغ پیشنهادی کارشناس در سامانه فام سه میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان اعلام شده است.
چند نمونه از باغ و مزرعه که به حراج گذاشته شده‌اند
۲۴۰ مورد زمین زراعی در سراسر کشور، توسط شرکت فروش اموال مازاد بانک‌ها به مزایده گذاشته شده است. برای نمونه می‌توان به یک زمین زراعی ۲۷ هکتاری در ورامین اشاره کرد که با قیمت کارشناسی دو میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان فروخته می‌شود. با این حساب قیمت هر مترمربع این زمین زراعی در جوادآباد ورامین حدود یک میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
تاکستان قزوین، یک مورد دیگر از زمین‌های زراعی است که به صورت شش دانگ برای فروش به مزایده گذاشته شده است. این زمین ۲۳ هکتار مساحت دارد و قیمت کارشناسی اعلام شده برای آن یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است. ۸۰ مورد باغ در کنار زمین‌های زراعی به فروش گذاشته شده‌اند. یکی از این موارد که در سامانه فام قابل مشاهده است، مربوط به یک باغ سه هکتاری در رامسر، کتالم است که قیمت کارشناسی برای آن حدود ۱۹۴ میلیون تومان اعلام شده است. شش دانگ یک باغ در شهرستان قائم شهر مازندران با مساحت چهار هزار و ۳۳۰ متری و مبلغ کارشناسی ۳۶۰ میلیون تومان برای فروش به مزایده گذاشته شده است.
بانک‌ها علاوه بر باغ و زمین زراعی، مزرعه پرورش ماهی هم دارند. یک مزرعه پرورش ماهی در چابهار سیستان و بلوچستان با قیمت پنج میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان به فروش گذاشته شده است. شاید رقم بالایی به نظر برسد، اما باید بدانید که این واحد، هزار و ۲۵۰ مترمربع زمین و ۹۹۰ متر مربع زیربنا دارد که با این حساب قیمت هر مترمربع زیربنای این واحد پرورش ماهی با قیمت پنج میلیون تومان به فروش گذاشته شده است. این واحد در نزدیکی بازار چابهار قرار دارد.
هتل ۱۵۰ میلیاردی در کیش جزو اموال مازاد بانک‌ها
سامانه فروش اموال مازاد بانک‌ها، ۲۳ مورد هتل و مرکز گردشگری را در سراسر کشور به مزایده گذاشته است. یکی از جذاب‌ترین موارد آن مربوط به یک زمین با کاربری هتل در خیابان امام رضا، نبش امام رضا ۴۲ است که مساحت آن به هزار و ۱۳۰ مترمربع می‌رسد. این واحد از اموال استیجاری موقوفه آستان قدس رضوی است که دارای موافقت اصولی برای ساخت ۲۶ طبقه هتل است. مبلغ کارشناسی برای این مورد ۷۰ میلیارد تومان اعلام شده است که شاید رقم بالایی به نظر برسد، اما با توجه به موقعیت و وسعت زمین، احتمالا بیشتر از این‌ها ارزش داشته باشد. علاوه بر این، ۱۵۰ میلیارد تومان مبلغ کارشناسی اعلام شده برای یک هتل در جزیره کیش است. این هتل ۹ هزار و ۵۰۰ مترمربع زمین و ۹ هزار و ۷۰۰ مترمربع زیربنا دارد و در بلوار دریا واقع شده است.