فرارو- روز دوشنبه دوم دسامبر (۱۱ آذر) یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان، در سفری که هدف اصلی آن کمک به حل بحران یمن عنوان شده، با همتای ایرانی خود در تهران دیدار و گفتگو کرد. برخی رسانه‌ها از احتمال وساطت عمان میان ایران و آمریکا نیز سخن گفتند. اما ظاهرا عمان در این مسئله دیگر نقش چندانی ندارد و وساطت آن از سطح بین المللی به سطح منطقه‌ای تنزل یافته است.
به گزارش فرارو، بیانیه‌های وزارت امور خارجه ایران و هچنین اظهارات بن علوی در سفر دو روزه خود به تهران، نشان می‌دهد که دو مسئله جنگ یمن و ابتکار صلح هرمز محور‌های اصلی گفتگو‌های دیپلمات ارشد عمان در تهران بوده‌اند.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در دیدار روز دوشنبه خود با بن علوی، ضمن تاکید بر لزوم کاهش تنش‌ها در منطقه بویژه در یمن، گفت: «جمهوری اسلامی ایران از هر حرکت و ابتکاری که با حسن نیت در راستای کاهش تنش‌ها در منطقه انجام پذیرد استقبال و به آن کمک خواهد کرد.» رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، همچنین اراده ایران برای گفتگو با همه کشور‌های منطقه را جدی خواند و افزود: «پویش صلح هرمز در همین راستا ارائه شد.»
رئیس جمهور حسن روحانی نیز در دیدار روز سه شنبه خود با بن علوی، درباره جنگ یمن و صلح هرمز تبادل نظر کرد. روحانی بحران یمن را یکی از معضلات مهم منطقه دانست و گفت: «همه باید تلاش کنیم تا جنگ در یمن هر چه سریع‌تر به پایان رسیده و ثبات و امنیت در این کشور در سایه مذاکرات صلح یمنی – یمنی ایجاد شود.» علاوه بر این، روحانی ضمن تاکید بر لزوم نقش آفرینی فعال کشور‌های منطقه در تامین امنیت منطقه و با اشاره به طرح صلح هرمز تصریح کرد: «باید با گسترش همکاری‌ها، امنیت منطقه بویژه در خلیج فارس و تنگه هرمز را برقرار کرده و به بیگانگان اجازه دخالت ندهیم.»
دیدار روحانی و بن علوی در تهران
آیا عمان دیگر میان ایران و آمریکا وساطت نمی‌کند؟
وساطت عمان میان ایران و عربستان برای پایان دادن به جنگ یمن از این جهت حائز اهمیت است که عمان، به وساطت میان ایران و آمریکا معروف است. از این رو، این سوال مطرح شده که آیا مسقط وساطت میان تهران و واشنگتن را رها کرده است یا اینکه هنوز در این زمینه نقش ایفا می‌کند.
شواهد و قراین نشان می‌دهد که عمانی‌ها، در حال حاضر بر موضوع یمن تمرکز کرده و شرایط فعلی منطقه را برای پایان دادن به جنگ یمن مناسب می‌بینند. بن علوی در دیدار با روحانی گفته است: «خوشبختانه امروز نشانه‌های امیدوارکننده‌ای برای حل بحران یمن پدیدار شده و مطمئناً ایران با توجه به جایگاه و مسئولیت حساس خود در منطقه از هیچ تلاشی در این راستا دریغ نخواهد کرد.»
سعودی‌ها برای پایان دادن به جنگ یمن آمادگی خود را نشان داده‌اند. حدود دو هفته پیش، خالد بن سلمان، پسر پادشاه عربستان و معاون وزیر دفاع این کشور، در سفری ناگهانی به مسقط رفت. گمان می‌رود که در این سفر، مسئله خاتمه دادن به جنگ یمن بررسی شده است.
اما علاوه بر یمن، در جریان سفر بن علوی به تهران، این گمانه مطرح شد که عمان ممکن است بین ایران و آمریکا هم وساطت کند خصوصا که وزیر خارجه عمان حدود یک هفته پیش به واشنگتن سفر کرده بود. ولی هیچ شاهدی که این گمانه را تقویت کند، وجود ندارد. ظاهرا بن علوی در سفر اخیر خود به ایران صحبتی درباره تنش‌های ایران و آمریکا نکرده است. در هیچکدام از بیانیه‌های رسمی ایران درباره سفر بن علوی، اظهانظری درباره وساطت عمان میان طرفین دیده نمی‌شود.
بخوانید:
کناره گیری عمان از وساطت میان ایران و آمریکا در پرونده هسته‌ای در شرایطی اتفاق می‌افتد که نشانه‌هایی از احتمال احیای وساطت ژاپن میان ایران و آمریکا دیده می‌شود. در همین رابطه، خبرگزاری ژاپنی کیودو، روز سه شنبه به نقل از «یک منبع نزدیک به روابط دوجانبه» تهران و توکیو، مدعی شد که ایران نظر ژاپن را درباره سفر روحانی به این کشور جویا شده است. به گفته همین خبرگزاری، ایران امیدوار است که این سفر در یک تاریخ زودهنگام اتفاق بیافتد. ژاپن نیز این امر را به دقت بررسی می‌کند.
درخواست سفر روحانی به ژاپن از این منظر قابل توجه است که این کشور در ماه‌های اخیر به عنوان واسطه میان ایران و آمریکا ظاهر شده است. در ژوئن (خرداد) گذشته، شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن، طی سفری به تهران، تلاش کرده بود نقش واسطه میان ایران و آمریکا را بازی کند. اما با پاسخ منفی ایران مواجه شد.
آبه، قبل از سفر به ایران با شخص رئیس جمهور آمریکا دیدار‌ها و گفتگو‌های مفصلی انجام داد و حتی پیامی از جانب دونالد ترامپ به رهبری انقلاب به تهران آورد. اما رهبری انقلاب از پذیرش نامه رئیس جمهور آمریکا خودداری کرد. در نتیجه، میانجیگری ژاپن به جایی نرسید. اما حالا ممکن است با سفر روحانی به ژاپن این وساطت بار دیگر احیا شود. چنین اتفاقی، می‌تواند نشانه‌ای از خروج عمان از گردونه میانجیگری میان ایران و آمریکا باشد. به نظر می‌رسد که عمان تمایلی به پیگیری اولویت‌های اصلی ایران ندارد. بحران یمن، در حال حاضر مهمترین اولویت دستگاه دیپلماسی ایران نیست. بلکه، طرح صلح هرمز یکی از اولویت‌های مهم ایران است که بن علوی به شکل گسترده‌ای به آن نپرداخت.