فرارو- شاید کمتر کسی به خاصیت تصویه کنندگی گیاهان خانگی دقت کرده باشد. اغلب ما از گیاهان برای زیبایی و تزئین خانه استفاده می‌کنیم. وجود گلدان‌های گل و گیاه در خانه باعث ایجاد نشاط و سرزندگی ساکنان آن می‌شود. اما وجود این گیاهان غیر از اینکه باعث زیبایی محیط می‌شود، فواید دیگری نیز به همراه دارد. تصویه هوای خانه از آلاینده‌های مختلف هوا و رفع آلودگی از جمله آن فواید است.
اینکه با بستن در و پنجره‌ها مانع ورود آلودگی هوا به داخل خانه می‌شویم و تصور پاک بودن هوای درون خانه نه تنها تصوری اشتباه است، بلکه آلودگی هوای خانه تا ۵ برابر بیشتر از آلودگی هوای محیط بیرون است! این آلودگی‌ها باعث ابتلا به بیماری‌های مختلف تنفسی از جمله آسم می‌شوند و حتی ممکن است باعث عدم تمرکز و اختلاف در خواب شوند.
برای رفع این مشکل راه حل‌های مختلفی پیشنهاد شده است. بهترین راهکار برای از بین بردن تمام آلاینده‌ها، استفاده از دستگاه تصویه هوا در خانه است. این دستگاه با فیلتر‌های قدرتمندی که دارند، آلودگی هوا را از بین می‌برند و هوای خانه را کاملا پاک نگه می‌دارند. اما در کنار دستگاه‌های تصویه هوا، می‌توان از گیاهان خانگی نیز برای مقابله با آلودگی هوا استفاده کرد.
در سال ۱۹۸۹ میلادی، اداره کل ملی هوانوردی و فضا (ناسا)، با همکاری پژوهشگران سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا ((ALCA، مطالعه‌ای با موضوع هوای پاک انجام گرفت. نتایج منتشر شده، لیستی از گیاهان موثر در تصویه هوای داخلی را ارائه داد. در این گزارش پیشنهاد شد که حداقل یک گیاه در هر صد فوت مربع در خانه یا محل کار خود داشته باشید.
این تحقیق توسط دکتر B.C.WOLVERTON انجام شد و نشان داد که برخی گیاهان در فیلتر کردن گاز‌هایی مانند: بنزن، آمونیاک و فرمالدئید از هوا موثرهستند. آن‌ها دریافتند گیاهان گرمسیری خاصی، که معولا با عنوان گیاهان خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند، در از بین بردن فرمالدئید، تری گلروتان، بنزن و سایر آلاینده‌ها از هوا و جایگزین کردن آن‌ها با اکسیژن قابل تنفس، کاملا موثرهستند.
در مورد آلاینده‌های داخلی بیشتر بدانیم!
تریکلراتیلن: این ترکیب که به TCE معروف است، یک ترکیب شیمیایی به فرمول C۲HCI۳ است که عموما به عنوان یک حلال صنعتی کاربرد دارد. این ماده در ظاهر یک مایع بی رنگ، غیرقابل اشتعال و معطر است. TCE نسبتا غیر فرار است و در هوای گرم هم به حالت مایع باقی می‌ماند.
تریکلر اتیلن کاربر‌های زیادی، چون: به عنوان حلال خانگی و حلال خشکشویی تجارتی، استخراج سازنده‌ها از ماد غذایی، استخراج کافئین از قهوه وعامل بیهوش کننده دارد و در چاپگر‌های جوهر، رنگ، لاک، چسب و پاک کننده‌های رنگ یافت می‌شود. عوارض مرتبط با قرار گرفتن در معرض کوتاه مدت این آلاینده عبارتند از: سرگیجه، سردرد، حالت تهوع و به دنبال آن خواب آلودگی و اغما.
فرمالدئید: گازی با بوی تند است. این ترکیب ساده‌ترین عضو گروه آلدئید‌ها بوده و فرمول شیمیایی آن HCHO است. فرمالدئید اولین بار توسط دانشمند روسی به نام الکساندر باتلر کشف شد. این گاز به آسانی از احتراق ناقص ترکیبات حاوی کربن ایجاد می‌شود. در دود حاصل از آتش سوزی جنگل‌ها، حجم زیادی فرمالئید وارد جو می‌شود. همچنین دود حاصل از اگزوز خودرو‌ها و دود سیگار هم دارای مقداری فرمالدئید است. این گاز در کیسه‌های کاغذی، دستمال کاغذی، روکش تخته سه لا و پارچه‌های مصنوعی نیز یافت می‌شود. علائم مرتبط با قرار گرفتن در معرض کوتاه مدت عبارتند از: سوزش بینی، دهان و گلو و در موارد شدید، تورم حنجره و ریه ها.
بنزن: مایعی است بی رنگ، خوشبو و فرار که با شعله زرد رنگ همراه با دوده می‌سوزد. بنزن در تولید صنعتی گروهی از مواد، مانند پلی استایرن، لاستیک مصنوعی و نایلون استفاده می‌شود. همچنین در تولید رزین، روان کننده‌ها، مواد شوینده و مواد مخدر کاربرد دارد و در دود تنباکو، چسب و موم مبلمان یافت می‌شود. عوارض ناشی از قرار گرفتن کوتاه مدت در برابر بنزن عبارتند از: سوزش چشم، خواب آلودگی، سرگیجه، سردرد، افزایش ضربان قلب و در برخی موارد منجر به بیهوشی می‌شود.
زایلن: با فرمول C۶H۴ (CH۳) ۲ مایعی بی رنگ، فرار، قابل اشتعال و خوش بو است. زایلن به دی متیل بنزن نیز معروف است. این ماده یکی از ۳۰ ترکیب شیمیایی است که به صورت انبوه تولید می‌شود و در صنایع تولید لاستیک، رنگ، چسب، جلادهنده، روان کننده و جوهر، آبکاری، چرم، کاغذ، مواد شوینده و پاک کننده و انواع سوخت‌ها از ترکیبات زایلن استفاده می‌شود. علائم مرتبط با قرار گرفتن در معرض کوتاه مدت، عبارتند از: سوزش گلو، سرگیجه، سردرد، مشکلات قلبی، آسیب کبدی و کلیوی و کما.
آمونیاک: در پاک کننده‌های پنجره، واکس کف، نمک بو و کود یافت می‌شود. علائم مرتبط با قرار گرفتن در معرض کوتاه مدت عبارتند از: سوزش چشم، سرفه و گلودرد.
نیتروژن دی اکسید (NO۲): این گاز در دمای معمولی زرد و در دما‌های بالاتر به رنگ قهوه‌ای سرخ فام است و بویی بسیار تند و زننده دارد. نیتروژن دی اکسید مضر، با انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از وسایل نقلیه و کارخانه‌ها، ایجاد می‌شود. در مناطقی که ازدحام وسایل نقلیه و ترافیک است، این گاز غلظت بیشتری دارد. دی اکسید نیتروژن یک ماده تحریک کننده دستگاه تنفس است و سیستم قلبی و عروقی و تنفسی را به شدت تخریب میکند.
دی اکسید گوگرد (SO۲): این گاز با سوختن مواد در صنایع کارخانه‌ها تشکیل می‌شود. تنفس این گاز به تحریک پوشش ریه‌ها، گلو و بینی و در حالت شدیدتر، باعث ابتلا فرد به بیماری‌های تنفسی و سایر مشکلات قلبی-عروقی می‌شود.
ذرات معلق جو: ماده ذرات معلق یا SPM، به ذرات معلق جامد و مایع موجود در هوا اشاره دارد که اندازه آن‌ها بسیار کوچک است. این مواد نیز تاثیراتی بر سیستم مجاری تنفسی و قلبی ایجاد می‌کنند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اینگونه مواد، باعث بیماری آسم و عملکرد ضعیف سیستم قلبی-عروقی می‌شود.
گیاهان تصویه کننده هوا از نظر ناسا
در اینجا ۱۰ گیاه گلخانه از نمونه‌های گیاهان معرفی شده ناسا به منظور تصویه هوای محیط معرفی می‌شوند که، مناسب برای اقلیم، ارزان قیمت، در دسترس و بسیار مقاوم هستند.
پیچک انگلیسی (پاپیتال)
این گیاه با نام عشقه نیز معروف است. خاستگاه آن جزایر قناری میباشد.
پاپیتال از گیاهان همیشه سبز بوده و به سرعت رشد میکند. گونه‌های مختلفی از این گیاه وجود دارد، از جمله گونه ابلق، سبز و مینیاتوری.
سانسوریا
یکی از گیاهان بومی آفریقا، ماداگاسکار و جنوب آسیا میباشد. این گیاه با بیش از ۷۰ گونه، دارای رنگ‌ها و ابعاد متنوعی است.
سانسوریا گیاهی مقاوم است که عمر طولانی دارد. این گیاه سمومی مانند فرمالئید، زایلن و تولوئن را از محیط می‌گیرد.
بنجامین
نام علمی این
گیاه بنجامین فیکوس است و با نام‌های انجیر مجنون یا گریه انجیر نیز معروف است. بنجامین استوایی، بومی جنوب شرق آسیا میباشد. گیاه بنجامین تکثیر آسانی دارد و از گیاهان مقاوم محسوب می‌شود. برای جلوگیری از ریزش برگ‌های این گیاه آن را جابه جا نکنید. از انواع بنجامین، ابلق، سیلور، بلک و سبز است.
عنکبوتی یا گندمی
گیاهی بسیار زیبا، ارزان و سریع الرشد، از خانواده گندمیان است.
گیاه عنکبوتی برای افراد مبتدی و ناآشنا به نگهداری گیاه آپارتمانی بسیار مناسب است. خاستگاه گندمی جنوب آفریقا میباشد. گندمی بیش از ۲۱۵ گونه دارد.
آگلونما
با نام‌های همیشه سبز چینی و نخشید نیز شناخته می‌شود. گیاهی بسیار مقاوم، از جنگل‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری جنوب شرقی آسیا است. به گفته ناسا، آگلونما یکی از بهترین و قدرتمندترین گیاهان برای تصویه هوای آلوده داخل منزل از سم‌هایی مانند: بنزن و فرمالدئید میباشد.
پتوس
گیاهی رونده، مقاوم و موثر در تصویه هوا میباشد. این گیاه بومی جزایر سلیمان است. پتوس مناسب برای محیط‌های اداری و حتی اتاق خواب است؛ چرا که با دفع سموم زایلن، بنزن، فرمالئید و تولوئن و تولید اکسیژن محیط را پاک و باعث خواب راحت می‌شود. این گیاه به نگهداری زیاد نیاز ندارد و تکثیرش بسیار آسان است.
اسپاتی فیلوم یا چمچمه‌ای
گیاه اسپاتی فیلوم از خانواده گل شیپوریان است و زیستگاه آن آمریکای جنوبی میباشد. این گیاه با نام‌های برگ قاشقی، چمچمه‌ای و زنبق صلح نیز شناخته می‌شود. اسپاتی فیلوم به نور علاقه دارد و به سرما حساس است. نور مستقیم باعث سوختن برگ‌هایش می‌شود.
گل داوودی
در دنیا حدود ۲۰۰ گونه گیاه داوودی وجود دارد. این گیاه دارای برگ‌های سبز تیره و گل‌هایی با واریته‌های رنگی مختلف است. نور مناسب یکی از شرط‌های نگهداری داوودی است. این گیاه با اولین سرمای پاییز به گل می‌نشیند. تکثیر آن بسیار آسان است و از گیاهان بسیار مقاوم و ارزان قیمت به شمار می‌آید.
سرخس برگ شمشیری
این گیاه بومی نواحی استوایی است و به رطوبت و نور علاقه دارد. سرخس‌ها دارای بیش از ۳۰ گونه مختلف هستند. تکثیر آن‌ها معمولا از طریق تقسیم بوته انجام می‌شود. برای رشد سرخس از خاک جنگلی یا خاک برگ استفاده کنید. روی برگ‌ها آب نپاشید.
نخل پروانه‌ای
اریکا پالم یا نخل پروانه، گیاهی آپارتمانی از خانواده اریکاسه- نخل است. این گیاه بومی مناطق جنوب شرق آسیا میباشد. اریکا از جمله گیاهانی است که برخی آلودگی‌های هوا، از جمله: گزیلن و تولوئن را تصویه میکند. نگهداری این گیاه آسان است و جز گیاهان مقاوم به شمار می‌رود.
تمامی گیاهان نامبرده، از جمله گیاهان موثر در پاکسازی هوای محیط هستند و نگهداری، تکثیر و تهیه آن‌ها بسیار آسان است. قبل از خرید گل و گیاهان آپارتمانی به این گزینه توجه کنید که با تهیه این نمونه گیاهان، محیطی بسیار دلپذیرتر و پاکیزه خواهید داشت.