عباس عبدی، رییس انجمن روزنامه‌نگاران استان تهران روز چهارشنبه در نشستی با عنوان «شورش حاشیه بر متن» در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، ناآرامی‌های اخیر را متفاوت از ناآرامی‌های سال ۸۸ و ۹۶ عنوان کرد و گفت: این ناآرامی‌ها حاکی از تحول کیفی در جامعه ایران است.
به گزارش ایرنا، وی با بیان این موضوع که دیگر آرایش نیرو‌های اجتماعی را نباید مثل گذشته تحلیل کرد، افزود: بنزین تنها بهانه بود و ناآرامی‌های بعد از آن، ناشی از یک تصمیم اشتباه نبود بلکه ناشی از یک اشتباه ساختاری بود.
این تحلیلگر، کیفیت و عمق و گستردگی ناآرامی‌های اخیر را متفاوت از دوره‌های قبل عنوان کرد و گفت: رهبری وسط میدان آمد و بحران را جمع کرد و اگر وی به میدان نیامده بود هیچ چیزی دست هیچ کسی نمی‌ماند.
عبدی با بیان اینکه موفقیت اصلاح قیمت در دهه‌های گذشته بدلیل اتحاد در ساخت قدرت و حمایت کل سیستم از آن بود گفت: مدیران دولت روحانی هم می‌فهمند، اما نمی‌توانند تصمیم بگیرند و حتی به عرصه عمومی بیاورند، بنابراین طرح نیمه شب اجرا می‌شود و در همان دقایق اول مورد هجمه قرار می‌گیرد.
این روزنامه نگار تاکید کرد: ۹۵ درصد ساختار موافق انجام طرح اصلاح بنزین نبود و رقابت‌های درون ساختار قدرت باعث ابتذال این طرح شد.
عبدی خاطرنشان کرد: سیاست در ایران ملی نیست و به همین خاطر، کسی مترو می‌سازد و دیگری مونوریل می‌سازد تا با آن مخالفت کند یا یک دولت، مسکن مهر می‌سازد و دیگری آنرا رد می‌کند.
وی وجود تناقض و تعارض در ساختار قدرت در ایران را یادآور شد و گفت: تصمیم درست را کارشناس می‌گیرد و کار سیاستمدار تجمیع نیرو است.
این تحلیلگر مسایل اجتماعی به منافع بنزین ارزان برای برخی افراد و قاچاق آن اشاره کرد و گفت: اصلاح قیمت انرژی دو شرط دارد که یکی آن است که منافع آن به جیب مردم برود و دیگر اینکه در شرایط اقتصادی خوب انجام شود که این شرایط الان مهیا نبود، اما دولت چاره‌ای هم نداشت و مجبور به اجرای آن بود.
وی به شروع پروژه تخریب دولت در فضای مجازی، تنها دقایقی بعد از اجرای طرح هدفمندی اشاره کرد و گفت: به دلیل رقابت‌های مخرب در ساخت قدرت، بلافاصله بعد از شروع طرح، در فضای مجازی، دولت مورد موشک باران رسانه‌ای قرار گرفت و دقیقا به همین علت، از آوردن آن به عرصه عمومی پرهیز داشت.
عبدی، دلیل مطرح شدن طرح اصلاح قیمت بنزین در نشست سران قوا را سنگین بودن طرح عنوان کرد و گفت: وقتی صحبت از شکاف در ساختار قدرت می‌کنیم مفهوم آن این است که طرحی را که خود مجلس مصوب کرده را روز بعد از اجرا توسط دولت به چالش می‌کشد و خواهان توقف فوری آن می‌شود.
وی، طرح اصلاح قیمت بنزین را تنها طرحی ندانست که دولت برای اجرای آن با مشکل مواجه بود و خاطرنشان کرد: در سیاست خارجی هم همین است یعنی تنش‌ها در ساخت قدرت، مانع از آن است که دولت بتواند تصمیم قاطع در این حوزه بگیرد.
این کارشناس مسائل اجتماعی افزود: یکی دیگر از تناقض‌ها شعار مبارزه با فقر است که از یک طرف این شعار در تریبون‌ها اعلام می‌شود و از طرف دیگر ماشین‌های لوکس خارجی در خیابان‌ها رژه می‌روند و برج‌های جدید سر به فلک می‌کشند.
عبدی، موضوع بستن چاه‌های نفت را از دیگر تناقضات عنوان کرد و گفت: از طرفی شعار دادیم که درب چاه‌های نفت را باید بست و از طرف دیگر هر روز وابسته‌تر شدیم و اقتصادی داریم که در مقابل تحریم نفتی نمی‌تواند مقاومت کند.
این روزنامه نگار درباره چرایی درست اجرا نشدن اصلاح قیمت بنزین توسط دولتمردان کنونی تاکید کرد: این دولتمردان فهم درستی از مسائل دارند، اما به خاطر شکاف در ساخت قدرت، نمی‌توانند تصمیم درست بگیرند و درست آنرا اجرا کنند.
وی با طرح این سئوال که چرا جامعه در قبال اغتشاشگران سکوت کرد نیز خاطرنشان کرد: بنیان اصلی سکوت مردم، فقدان امید فردی و اجتماعی است چرا که بر اساس نظرسنجی‌ها، امید به آینده کاهش یافته است.
مسوول انجمن روزنامه‌نگاران استان تهران، اعلام کشف فساد توسط قوه قضائیه را باعث گسترش بدبینی آحاد مردم به دولت و حاکمیت ارزیابی کرد و گفت: وقتی صحبت از کشف فساد می‌شود ذهنیت مردم به همه چیز بد می‌شود و در نتیجه هر اتفاق حتی مثبتی را بد قلمداد و به آن واکنش منفی نشان می‌دهند.
عبدی درباره رویکرد جامعه شناختی به موضوع ناآرامی‌های بعد از اصلاح قیمت بنزین نیز اشاره کرد و گفت: به اعتقاد من این ناآرامی‌ها شورش بود، چون هیجانی بود و در دهه‌های اخیر ما شاهد تشکیل دو حاشیه در متن سیاست ایران بوده ایم که اکنون در تقابل با متن هستند.
وی، معترضان در اغتشاش‌های سال ۸۸ و ۹۸ را متمایز از یکدیگر دانست و گفت: معترضان ۸۸، اعتراضشان سیاسی بود و چیز‌هایی بیشتر از داشته هایشان می‌خواستند، اما معترضان سال ۹۸، چیزی ندارند و نگران هم نیستند که چیزی از دست بدهند.
عبدی، شکاف‌های بوجود آمده بین مردم کلان شهر‌ها و حاشیه‌های شهر‌ها را یادآور شد و گفت: تهران سالانه کمتر از صد هزار نفر رشد دارد، اما شهر‌های اطراف تهران تا ۲۰۰ درصد در یک دهه گذشته افزایش جمعیت داشته اند و این یعنی بنیان‌های اجتماعی ثباتی ندارد.
این روزنامه نگار به پایین بودن رشد اقتصادی در یک دهه گذشته و در عین حال نبود زیرساخت‌ها در شهر‌های جدید ساخته شده تحت عنوان مسکن مهر اشاره کرد و گفت: تعداد بیکاران کشور بیش از ۴۰ درصد است چرا که بسیاری از بیکاران برای کار مراجعه نمی‌کنند و در نتیجه از لیست سازمان آمار در حوزه بیکاران حذف می‌شوند.
عبدی در ادامه با بیان اینکه ساخت روابط کار نیز در کشور علیه ثبات است افزود: تعداد کارفرما‌ها در ایران رو به کاهش است و تعداد کارکنان مستقل که مزدبگیر کسی یا جایی نیستند در حال افزایش است.
مدیریت موضوع اصلاح قیمت بنزین نادرست بود
محمد مهدی اسماعیلی، مسئول گروه جامعه شناسی سیاسی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران دیگر سخنران این نشست نیز گفت: ناآرامی‌های اخیر بعد از اصلاح قیمت بنزین نه چیز جدیدی بود و نه مختص جامعه ایرانی است.
اسماعیلی گفت: آنچه که بعد از اصلاح قیمت بنزین رخ داد، یک فروپاشی اجتماعی که منجر به فروپاشی ساختار سیاسی می‌شود، نبود.
وی به سابقه اعتراض‌های گذشته در کشور اشاره کرد و گفت: سابقه اعتراض‌ها بیشتر به دولت‌های مرحوم هاشمی رفسنجانی و دولت کنونی بر می‌گردد که تصمیمات بدون اطلاع مردم انجام و اجرا می‌شود.
این کارشناس مسائل اجتماعی، اصلاح قیمت بنزین را تکلیف برنامه ششم توسعه عنوان کرد و خاطرنشان کرد: دولت اجازه داشت که اینکار را انجام دهد و تنها در نشست سران قوا برای هماهنگی مطرح شد و بحث قانونگذاری در میان نبوده است.
اسماعیلی در ادامه به اجرای طرح اصلاح قیمت بنزین در دولت محمود احمدی نژاد اشاره کرد و گفت: اگر طرح انجام شده در دولت روحانی یک پیوست رسانه‌ای داشت و در جهت اقناع مردم حرکت می‌کرد چنین حوادثی رخ نمی‌داد.
وی ادامه داد: در دولت پیشیین اول پول یارانه را به حساب مردم ریخته شد، با مردم صحبت شد و فضا آماده برای اجرای طرح شد که در نتیجه هیچ مشکلی بوجود نیامد.
مسئول گروه جامعه شناسی سیاسی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران از انجام آزمون و خطا توسط دولت انتقاد کرد و گفت: حذف کارت سوخت توسط دولت دهم منجر به افزایش مصرف بنزین شد.
این کارشناس مسائل اجتماعی در پایان ریشه آشوب و ناآرامی‌ها اخیر را امنیتی ندانست و تصریح کرد: ریشه مشکل، مدیریت نادرست موضوع اصلاح قیمت بنزین بود.