فرارو- روز شنبه، مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا، در سفری اعلام نشده به عراق رفت و از نیرو‌های آمریکایی مستقر در پایگاه هوایی «عین الاسد» استان انبار بازدید کرد. سپس بدون اینکه با مقامات بغداد دیدار کند، عازم اربیل، پایتخت اقلیم کردستان عراق، شد. برخی محافل سیاسی عراق، نحوه سفر این مقام ارشد آمریکایی به کشورشان را توهین آمیز قلمداد کردند.
به گزارش فرارو، پنس به بغداد نرفت و از انبار به اربیل رفت. در برخی گزارش‌های رسانه‌ای ادعا می‌شود که پنس از عبدالمهدی درخواست کرده است که به پایگاه هوایی آمریکا در استان انبار برود و با او دیدار کند. اما عبدالمهدی این را نپذیرفته است. در نتیجه، معاون رئیس جمهور آمریکا با نخست وزیر عراق تلفنی گفتگو کرد.
برخی سیاستمداران عراق، عدم سفر پنس به بغداد و رفتار او با مقامات رسمی عراق را توهین‌آمیز دانستند. حیدر عبادی، نخست وزیر پیشین عراق، که این روز‌ها دنبال برکناری عبدالمهدی از قدرت است، با صدور بیانیه‌ای، سفر پنس به عراق را برای حاکمیت عراق مضر ارزیابی کرد. در این بیانیه که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، آمده است: «ائتلاف النصر (نزدیک به عبادی)، سفر مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، که برای حاکمیت عراق مضر بود، را محکوم و یادآوری می‌کند که بغداد پایتخت عراق است نه اربیل. همچنین، پذیرش هماهنگی‌های این سفر از سوی دولت عراق که به پایگاه عین الاسد و اربیل محدود شد، را رد می‌کنیم. مسائل مرتبط با حاکمیت ملی، ملک هیچ کس نیست که آن را قربانی کند. بهتر این بود که سفر (پنس) پذیرفته نشود اگر به حاکمیت کشور عراق احترام نمی‌گذاشت.»
تکرار بی‌احترامی
سفر پنس به استان انبار، یادآور سفر غافلگیرانه سال گذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به این استان است. اواخر دسامبر ۲۰۱۸، ترامپ و همسرش ملانیا ترامپ، در اقدامی غیرمنتظره، به عراق رفتند و آخرین روز‌های سال میلادی را در کنار سربازان آمریکایی در عراق گذراندند. آن زمان هم ترامپ از مقامات عراق درخواست کرد که برای دیدار با او به پایگاه عین الاسد بروند. اما آن‌ها نپذیرفتند. سفر اخیر پنس هم دقیقا همین بی احترامی را تکرار کرد با این تفاوت که این بار مقام ارشد آمریکایی با مقامات کردستان عراق در اربیل دیدار داشت.
دفتر نخست وزیر عراق، ظاهرا در واکنش به انتقادات محافل سیاسی و همچنین به منظور توضیح جزئیات سفر پنس، بیانیه‌ای در این خصوص منتشر کرد. در این بیانیه تاکید شده سفر پنس در هماهنگی با عبدالمهدی انجام شده و معاون رئیس جمهور آمریکا در تماس تلفنی با نخست وزیر عراق بر «اهمیت حاکمیت و استقلال» این کشور تاکید کرده است. با این حال، واضح است که وقتی رئیس‌جمهور عراق هم از سفر پنس بی‌اطلاع است، حاکمیت و استقلال عراق چقدر برای دولت آمریکا اهمیت دارد. سفر ناگهانی ترامپ و پنس به عراق و درخواست دیدار با نخست‌وزیر این کشور در محل استقرار نظامیان آمریکایی در استان انبار، نشان می‌دهد که آمریکا همچنان خود را اشغالگری می‌بیند که هرگونه رفتار با دولت رسمی عراق را جایز می‌داند.
دفتر برهم صالح، رئیس جمهور عراق، تاکید کرده که وی از سفر پنس اطلاع قبلی نداشته و هیچ دیداری میان رئیس‌جمهور و پنس برنامه‌ریزی نشده است.
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی الیوم، در سرمقاله این روزنامه، سفر پنس را توهینی برای کل طبقه حاکم در عراق دانست که غیر قابل دفاع است. وی نوشت مایک پنس با سفر ناگهانی خود به پایگاه آمریکایی عین الاسد، سیلی محکم و توهین آمیزی به نخبگان حاکم عراق، خصوصا عبدالمهدی، زد.
دیدار معاون رئیس جمهور آمریکا با رئیس اقلیم کردستان در فرودگاه بین المللی اربیل
اوج‌گیری دوباره اعتراضات
رفتار پنس با مقامات دولت عراق، نشانه دیگری از سردی روابط دولت عراق و آمریکاست. در پی برگزاری تظاهرات اعتراضی در عراق، کاخ سفید، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در این کشور شد. امری که به مثابه سلب حمایت آمریکا از دولت عبدالمهدی تلقی شده است. پنس با عبدالمهدی درباره تحولات عراق و تلاش‌های دولت برای برآورده کردن مطالبات تظاهرات‌کنندگان صحبت کرده و بر لزوم عدم تعرض به معترضان نیز تاکید کرده است.
گفتنی است که تعدادی از استان‌های جنوبی عراق و نیز بغداد، از اوایل ماه اکتبر صحنه اعتراض و ناآرامی بوده است. معترضان، که عمدتا از قشر جوانان هستند، به بیکاری، فقدان خدمات عمومی و فساد اقتصادی و سیاسی طبقه حاکم اعتراض دارند. تلفات جانی ناآرامی‌های عراق، از ۳۰۰ نفر گذشته و هنوز ادامه دارد. به گزارش خبرگزاری رویترز، شنبه شب گذشته، نیرو‌های امنیتی سه تن از معترضان را در شهر ناصربه به ضرب گلوله کشتند. در شهر کربلا نیز ۲۴ نفر را مجروح کردند. تظاهرات در عراق هنوز ادامه دارد و اعتصاب‌کنندگان میدان التحریر، روز شنبه برای برگزاری یک تظاهرات «میلیونی» در روز جمعه آینده فراخوان دادند.
همزمان، گروه‌های سیاسی جلسه‌ای درباره آینده عادل عبدالمهدی برگزار کردند که سرنوشت‌ساز توصیف شده است. در این جلسه، پیشنهاد برگزاری انتخابات زودهنگام بررسی شده، اما ظاهرا هیچ تصمیم جدیدی اتخاذ نشده است. چند هفته پیش، مسئله برکناری عبدالمهدی، یکی از مهمترین مسائل سپهر سیاسی عراق بود. برخی گروه‌ها، مانند ائتلاف سائرون مقتدی صدر و ائتلاف النصر حیدر عبادی، خواستار عزل عبدالمهدی شدند. اما با میانجیگری ایران، گروه‌های سیاسی بر سر ابقای عبدالمهدی و اجرای اصلاحات تدریجی به توافق رسیدند. هم اکنون، به نظر می‌رسد که موقعیت عبدالمهدی محکم است و احتمال برکناری او کمتر شده است.
بخوانید:
فرآیند اصلاحات نیز آغاز شد و پارلمان عراق استیضاح برخی وزرای دولت عبدالمهدی را کلید زد. روز شنبه قرار بود جلسه استیضاح صالح الجبوری، وزیر صنعت و معدن عراق، در پارلمان برگزار شود. اما ساعاتی پیش از برگزاری جلسه، الجبوری استعفا کرد. منابعی در پارلمان عراق به رسانه‌های عراقی گفته‌اند الجبوری مشمول اصلاحات کابینه بود.
پارلمان و همچنین گروه‌های سیاسی با هدف آرام کردن معترضان، وزرای دولت عبدالمهدی را یکی یکی استیضاح می‌کنند. استیضاح وزیر کشاورزی هم قرار است در تاریخ ۲۸ ماه جاری در روز پنج شنبه برگزار شود. با این حال، هیچ نشانه‌ای از آرامش در عراق دیده نمی‌شود. در چند روز گذشته، اعتراضات و خشونت‌ها در برخی استان‌های جنوب عراق شدت گرفته است. تظاهرات عراق به تدریج به اعتصابات تبدیل می‌شود. تقریبا یک ماه است که مدارس عراق تعطیل شده و دولت تلاش می‌کند بار دیگر مدارس را بازگشایی کند. وزارت آموزش و پرورش عراق طی بخشنامه‌ای، از بازگشایی مدارس در روز یکشنبه خبر داد. اما مدارس و ادارات دولتی برخی شهرها، مانند ناصریه همچنان به خاطر اعتراضات تعطیل است. چون معترضان معمولا در مقابل این ادارات تجمع می‌کنند.
دولت و گروه‌های سیاسی عراق از ارائه راهکاری برای برون‌رفت از بحران که معترضان را هم متقاعد کند، عاجز هستند. طبقه سیاسی عمدتا بر اصلاحات تدریجی در دولت تاکید می‌کنند. این در حالی است که معترضان خواستار اصلاحات بنیادین در کل نظام سیاسی هستند.