فرارو- کمیسیون اجتماعی مجلس، اردیبهشت سال جاری طرحی را اعلام وصول کرد که به موجب آن تعطیلات رسمی پایان هفته کشور به دو روز (پنج شنبه و جمعه) افزایش می‌یابد. این در حالی ست که تعطیلات هفتگی در ۱۰۲ کشور جهان بیش از ۱۱۰ روز است و تنها ایران و جیبوتی تعطیلات یک روزه در روز جمعه دارند و میزان تعطیلی‌ها در ایران به ۷۸ روز می‌رسد. اما با این وجود طرح تعطیلی پنجشنبهها با مخالفت دولت و برخی مجلسی‌ها روبرو شده و قرار است به زودی در صحن علنی مجلس بررسی شود.
به گزارش فرارو، عبدالرضا عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، در مورد جزئیات این طرح می‌گوید: "در صورت تصویب و اجرایی شدن طرح تعطیلی پنجشنبهها، کل ادارات کشور در روز پنجشنبه تعطیل خواهند بود. طبق این طرح برای جبران ساعت کاری روز پنجشنبه نیز ساعت کاری سایر روز‌های هفته مثلا از هشت ساعت به ۱۰ ساعت افزایش پیدا می‌کند. این یعنی اتفاقی در میزان ساعات کاری کارکنان در کل ماه رخ نخواهد داد. "
او ادامه می‌دهد: "در حال حاضر ادارات تهران در روز‌های پنجشنبه تعطیل است و این طرح قرار است تعطیلی روز‌های پنجشنبه را به سایر شهر‌های کشور تسری دهد. "
پس از اینکه این طرح در کمیسیون اجتماعی مجلس به تصویب رسید، دولت اعلام کرد که با این طرح مخالف است. این خبر را حسینعلی امیری معاون پارلمانی رئیس‌جمهور به رسانه‌ها
منعکس کرد. او در این باره می‌گوید: "این طرح در هیئت دولت مطرح شد و موافقان و مخالفانی داشت که هر کدام برای خود استدلال‌هایی می‌آوردند. اما در نهایت در هیئت دولت به رأی گذاشته شد که اعضای هیئت دولت به آن رأی مخالف دادند. "
معاون رئیس جمهور در مورد علل مخالفت‌ها می‌گوید: "شرایط شهرستان‌ها با تهران متفاوت است و مسائل زیست محیطی و ترافیکی به شدت پایتخت در شهرستان‌ها مطرح نیست. از این رو در صورت اجرای این طرح بسیاری از کارخانه‌ها و ادارات تعطیل می‌شوند و بار مالی قابل توجهی برای دولت دارد از این رو خلاف قانون اساسی است. "
واکنش‌ها به تعطیلی پنج شنبه
طرح تعطیلی مراکز اداری، آموزشی و قضائی در روز‌های پنج شنبه واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشت. اما مخالفان جدی این طرح اعضای هیئت دولت بودند. جمشید انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی در واکنش به این طرح می‌گوید: "دولت تنها مسئول کارکنان خود نیست. بلکه مسئول اداره کشور است و با توجه به اینکه نزدیک ٢٤ میلیون نفر نیروی کار در کشور مشغول فعالیت هستند، تصمیم گیری در خصوص تعطیلی یک گروه کوچک که حدود ١٠ درصد نیروی کار را تشکیل می‌دهد، تاثیر جدی بر روی نیروی کار اصلی کشور در بخش‌های خصوصی و کارگری می‌گذارد. "
او ادامه می‌دهد:" این گونه تصمیم گیری‌ها یک نوع عدم تعادل در کشور ایجاد می‌کند مگر آنکه این قانون همه نیرو‌های کار کشور اعم از بخش دولتی و غیر دولتی را شامل شود که در آن صورت نیز هزینه زیادی به صاحبان صنایع و واحد‌های تولیدی تحمیل خواهد شد. "
انصاری با بیان اینکه این طرح دارای بار مالی برای دولت است، اضافه می‌کند: "در این طرح ساعات کار ادارات از ٩ صبح تا ساعت پنج بعدازظهر تعیین شده است که با این وضعیت مسایلی، چون تامین ناهار کارکنان نیز باید در دستور کار ادارات قرار گیرد که عملا به دولت بار مالی تحمیل می‌شود و نظم ادارات نیز دچار اختلال خواهد شد که این موضوع مغایر با اصل ۷۵ قانون اساسی نیز است، بنابراین با توجه به مجموعه این دلایل اجرای این طرح به مصلحت نبوده و دولت با آن موافق نیست. "
البته تنها مخالف این طرح دولت نبود، بلکه برخی از نماینده‌ها هم نسبت به این طرح انتقاداتی مطرح کردند. نادر قاضی پور که جز مخالفان این طرح است، در این باره می‌گوید: "در چند سال گذشته وزارت خانه‌ها، مراکز قضائی و به تبعیت از آن برخی ادارات در تهران روز‌های پنج شنبه تعطیل هستند، ولی تعطیلی سراسری کشور در پنجشنبهها با توجه به شرایط فعلی به هیچ وجه به نفع اقتصاد کشور نیست. "
قاضی پور با اشاره به اینکه برخی ادارات و بانک‌ها به دلیل داشتن واحد ارزی، معاملات تجاری و ساعات کاری کشور‌های مختلف باید ۲۴ ساعته مشغول به کار باشند، اضافه می‌کند: "تصویب طرح تعطیلی پنجشنبهها یک مانع بزرگ برای پیشرفت کشور است. "
در مقابل مخالفت ها، برخی دیگر از نمایندگان مجلس با این طرح موافق هستند. محمدرضا تابش عضو کمیسیون برنامه و بودجه که موافق این طرح است، می‌گوید: "اشتغال به کار و بازدهی مطلوب امروز جزء مقوله‌هایی است که مورد توجه افکار عمومی بوده و به عنوان یک ملاک و معیار ارزیابی حکومت‌ها و دولت‌ها قرار می‌گیرد، در صورت تعطیلی پنجشنبه باید این ساعت کاری در مابقی روز‌های هفته قرار بگیرد تا بهره وری در محیط کار افزایش یابد. "
ناهید تاج الدین عضو کمیسیون اجتماعی که از دیگر موافقان این طرح است، در مورد مزیت تعطیلی دو روز آخر هفته می‌گوید: "دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته می‌تواند کمی از توزیع نامناسب مکانی و زمانی سفر در ایران بکاهد و نهاد تفریح را ساماندهی کند، ضمن آنکه به رونق اقتصاد گردشگری کمک می‌کند و اگرچه گفته می‌شود برای کشور بار اقتصادی دارد، اما می‌تواند به افزایش سرانه کار مفید منجر شود، چون الان کشوری با ۱۱۷ روز تعطیلی در سال ۴۲ ساعت کار مفید هفتگی داشته، اما ایران با ۷۸ روز تعطیلی تنها ۱۱ ساعت کار مفید دارد. "
تعطیلی پایان هفته در دیگر کشور‌ها
بررسی تقویم کاری دیگر کشور‌های جهان نشان می‌دهند که ۱۰۲ کشور در طول هفته دو روز تعطیلی دارند. البته رنگ این تعطیلی‌ها با ایران قدری تفاوت دارد. روز‌های تعطیل در این ۱۰۲ کشور در روز‌های شنبه ویکشنبه است، این در حالی ست که تعطیلی کشور ما تنها یک روز بوده و در روز جمعه قرار گرفته است و البته به جز ما جیبوتی هم تعطیلی یک روزه پایان هفته دارد و آن هم روز جمعه است.
تعطیلی پایان هفته در شغل افراد، فرهنگ و مذهب حاکم بر کشور‌ها متفاوت است. البته تعطیلی اغلب کشور‌ها در روز‌های اول هفته قرار دارد و در کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس و برخی کشور‌های مسلمان نیز جمعه و شنبه دو روز تعطیلی آخر هفته است و برخی کشور‌ها نیز همچون اوگاندا، پاکستان، کره شمالی، مکزیک، هند، هنگ کنگ، گینه استوایی، کاستاریکا و کلمبیا هم فقط یک روز تعطیل، یعنی روز یکشنبه را در تقویم خود دارند.
در کشور‌های کانادا، آمریکا، انگلیس و استرالیا با احتساب روز‌های آخر هفته و تعطیلات مناسبتی طی یک سال حدود ۱۱۴ روز تعطیل رسمی هستند. در فرانسه میزان روز‌های تعطیل مناسبتی ۱۴ روز است که با احتساب تعطیلات آخر هفته ۱۱۸ روز تعطیلی سالانه ثبت شده است و اسپانیا ۱۵ روز تعطیلی مناسبتی دارد که ۱۱۹ روز طی یک سال تعطیل است.
در بعضی از کشور‌ها مانند مالزی، ترکیه، چین و امارات که طی چند سال اخیر در بازار گردشگری رشد چشمگیری داشتند. نیز تعطیلات آخر هفته دو روز است که با تعطیلات مناسبتی طی یک سال بالای ۱۱۸ روز تعطیل هستند. میزان تعطیلات آخر هفته در چین ۹۸ روز است و تعطیلات مناسبتی آن حدود ۲۸ روز می‌باشد که در مجموع به ۱۲۶ روز در طول یکسال می‌رسد. اما در ایران با احتساب روز‌های جمعه و تعطیلی‌های مناسبتی میزان تعطیلی در طول یک سال به ۷۸ روز می‌رسد.
براساس مطالعات انجام شده، میزان بهره وری کشور‌ها با ساعت کار نسبت معکوس دارد و افزایش بهره وری نیروی کار با افزایش تعطیلات رابطه مستقیمی دارد به این معنی که هرچقدر تعطیلات یک کشوری کمتر باشد، بهره وری نیروی کار آن کشور پایین‌تر است و متقابلا هرچه بر میزان تعطیلات آخر هفته آن افزوده شود نیروی کار نیز عملکرد بهتر با بهره وری بیشتری خواهد داشت. همچنین افزایش تعطیلات منظم هفتگی می‌تواند در برخی موارد از هزینه‌های اضافی بکاهد و منجر به کاهش آلودگی هوا و تردد کمتر در نواحی پرترافیک روز‌های کاری شود. بیشترکشور‌های دنیا برای افزایش لذت کار کردن و بهره نیروی کار به کاهش ساعت کاری هفتگی روی آورده اند.
کارشناسان در مورد تعطیلی پنج شنبه‌ها چه می‌گویند؟
با وجود این که تعطیلی روز پنج شنبه از نظر اقتصادی اشتباه است و با تقویم کاری جهانی هم خوانی ندارد و از طرفی دیگر مرکز پژوهش‌های مجلس هم این طرح را پر ایراد و ضعیف دانسته، اما از نظر کارشناسان افزایش تعطیلی پایان هفته می‌تواند، بهره وری نیروی کار، کاهش هزینه‌های آلودگی هوا، توزیع یک نواخت جغرافیایی و زمانی مسافرت‌ها و رونق گردشگری را به دنبال داشته باشد.
در همین رابطه دکتر سید احمد حبیب‌نژاد، استادیار گروه حقوق دانشگاه تهران، در
مقاله‌ای با عنوان «نظام حقوقی شایسته حاکم بر تعطیلات در جمهوری اسلامی ایران» می‌نویسد: "علاوه بر مشکل کم بودن تعطیلات در ایران، مشکل دیگر توزیع نامناسب این تعطیلات است. جمع شدن تعطیلات در نیمه اول سال (عید نوروز و تعطیلات نودروزه مدارس و دانشگاه‌ها در تابستان) باعث افزایش مسافرت و در نهایت افزایش حوادث جاده‌ای می‌شود. "
او ادامه می‌دهد: "همچنین کشور ما با وجود مناطق گرمسیری که دارد، در فصل زمستان جذابیت‌های گردشگری بسیاری دارد، اما توزیع نامطلوب تعطیلات امکان سفر در زمستان و استفاده از جغرافیای متنوع جنوب کشور را سلب کرده است. برخی از کارشناسان معتقدند که حتی تعطیلات تابستانه (نود روزه) مدارس و دانشگاه‌ها می‌تواند به ۲ قسمت تقسیم شود و در ابتدای تابستان و زمستان ۲ سری تعطیلات چهل‌وپنج‌روزه داشته باشیم، تا هم تنوعی در برقراری آن و تشکیل کلاس‌ها باشد و هم صنعت گردشگری در فصل زمستان و در نیمه جنوبی کشور رونقی ویژه داشته باشد. "
این استاد دانشگاه اضافه می‌کند: " این به معنی مدیریت زمان و مکانهای گردشگری و توزیع مناسب آن در طول سال است، به طوری که بعضی مناطق و در فصل‌های پیک سفر از تراکم زیاد گردشگران آسیب نبینند و مناطق دیگر از بی‌رونقی به تعطیلی کشانده نشوند. "
با وجود مخالفت دولت با طرح تعطیلی پنجشنبهها و تاکید کارشناسان و برخی نمایندگان مجلس بر افزایش تعطیلات پایان هفته، باید دید که مجلسی‌ها در زمان بررسی طرح در صحن علنی چه تصمیمی می‌گیرند.