فرارو- ۴۰ روز پس از آغاز تظاهرات عراق، کاخ سفید در دهم نوامبر درباره تحولات این کشور بیانیه کوتاهی صادر کرد که تلاش جدی آمریکا برای تغییر نخست وزیر فعلی عراق و بین المللی کردن بحران این کشور را نشان داد.
به گزارش فرارو، از اوایل ماه اکتبر، عراق شاهد اعتراضات گسترده معیشتی بود، اما آمریکا و سایر کشور‌های غربی، موضع مهمی درخصوص تحولات این کشور اتخاذ نکردند. از اوایل ماه نوامبر، آمریکا به تدریج مواضع خود را در خصوص تغییر داد. این تغییر با یک توئیت مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، شروع شد و پنج روز بعد با صدور یک بیانیه از سوی کاخ سفید به اوج رسید.
پمپئو در پنجم نوامبر در توئیتی ضمن جانبداری از تظاهرات «مردم عراق و لبنان»، مدعی شد که این تظاهرات علیه ایران است. یک روز بعد، سفارت آمریکا در عراق بیانیه نسبتا ملایمی صادر کرد و ضمن ابراز تاسف از تلفات جانی اعتراضات و محدود شدن آزادی بیان، از دولت و رهبران گروه‌های سیاسی عراق خواست با مردمی که خواستار اصلاحات هستند، گفتگو کنند.
مهمترین موضع آمریکا در خصوص عراق در دهم نوامبر اتخاذ شد. در این روز، کاخ سفید طی بیانیه‌ای اعلام کرد که از حملات علیه معترضان، فعالان مدنی، رسانه‌ها و محدود کردن دسترسی به اینترنت در عراق، «به شدت نگران» است. در همین بیانیه، کاخ سفید مدعی شد که ایران از گروه‌های مسلح و متحدان سیاسی خود در عراق برای ممانعت از آزادی بیان در این کشور استفاده می‌کند.
در بیانیه کاخ سفید آمده است: «مردم عراق به رغم اعمال خشونت مرگبار علیه آن‌ها و قطع دسترسی به اینترنت، صدای خود را (به گوش جهان) رساندند و خواستار برگزاری و اصلاح انتخابات شدند. ایالات متحده ... از دولت عراق می‌خواهد که خشونت علیه معترضان را متوقف و وعده پرزیدنت (برهم) صالح در زمینه تصویب اصلاح (سیستم) انتخاباتی و برگزاری انتخابات زودهنگام را اجرا کند. ما همچنین از بقیه جامعه بین المللی می‌خواهیم به ما در حمایت از آینده بهتر برای مردم عراق ملحق شوند.»
بخوانید:
درخواست آمریکا برای برگزاری انتخابات زودهنگام در عراق در شرایطی مطرح شد که طبق برخی گزارش‌های رسانه‌ای، گروه‌های سیاسی عراقی با وساطت ایران به توافقی برای ابقای عادل عبدالمهدی در منصب نخست وزیری رسیده بودند. با شعله ور شدن اعتراضات عراق، عبدالمهدی تلاش کرد از طریق وعده اصلاحات اقتصادی و سیاسی، اوضاع را آرام کند، اما تلاش‌های او به جایی نرسید. از این رو، گروه‌های سیاسی بزرگ، مانند ائتلاف انتخاباتی «سائرون» وابسته به مقتدی صدر، به فکر برکناری او افتادند. تا همین چند هفته پیش، به نظر می‌رسید که عبدالمهدی به زودی از قدرت کناره گیری خواهد کرد. اما وساطت ایران، موجب شد که گروه‌های سیاسی درباره ابقای عبدالمهدی به اجماع برسند.
همزمان با این اجماع، آمریکا وارد میدان شد و با مطرح کردن مسئله انتخابات زودهنگام، در واقع خواستار برکناری دولت عبدالمهدی شد. منابع نزدیک به عبدالهمدی می‌گویند آمریکا می‌خواهد تظاهرات عراق را به یک مسئله بین المللی تبدیل کند و در روز‌های آینده متحدانش را علیه عراق بسیج کند. این منابع در گفتگو با روزنامه «العربی الجدید»، مداخله آمریکا را بی‌سابقه توصیف کردند و آن را مانعی بر سر راه پایان دادن به تظاهرات و اعتصابات دانستند.
بیانیه کاخ سفید، که برای اولین بار سلب حمایت آمریکا از عبدالمهدی را نشان داد، همزمان با تغییر موضع سازمان ملل درباره عراق منتشر شد. سازمان ملل، عصر یک شنبه خواستار محقق شدن مطالبات معترضان شد. روز دوشنبه نیز، جینین هینس پلاسخارت، رئیس هئیت سازمان ملل در عراق، به دیدار آیت الله سیدعلی سیستانی در نجف رفت. وی پس از دیدار با این مرجع سرشناس، اعلام کرد مرجعیت دینی عراق نسبت به عدم جدیت احزاب سیاسی برای اجرای اصلاحات نگران است.
پلاسخارت به نقل از آیت الله سیستانی گفت: «تظاهرات‌کنندگان مسالمت‌آمیز تا زمان محقق شدن مطالبات‌شان به منازلشان بازنگردند و اگر مقامات نمی‌توانند یا نمی‌خواهند این مطالبات را برآورده کنند، در آن حالت باید مسیر دیگری را طی کرد.»
از اوایل ماه اکتبر، عراق صحنه اعتراضات ادامه‌داری بوده که تلفات جانی چشمگیری داشته است.
"پیام رسان" جدید
ارزیابی مقامات بلندپایه عراق که با العربی الجدید گفتگو کرده‌اند این است که آمریکا دنبال بین المللی کردن بحران عراق و برکناری دولت عبدالمهدی است. یک مقام در وزارت خارجه عراق گفت: «واشنگتن و سایر کشور‌های غربی با حل و فصل (اعتراضات عراق) یا توافق ایران که به ابقای دولت فعلی منجر شد، مخالفت می‌کنند. همین امر ممکن است دلیل صدور بیانیه آمریکا باشد.»
به گفته همین مقام، آمریکا برای اولین بار پس از حمله به عراق در ۲۰۰۳، از طریق رئیس‌جمهور با دولت ارتباط برقرار کرده است. برهم صالح، به پیام رسان میان واشنگتن و دولت عبدالمهدی تبدیل شده است.
ظاهرا دولت عراق از بیانیه آمریکا غافلگیر شده است. با وجود گذشت دو روز از انتشار بیانیه کاخ سفید، دولت عبدالمهدی هیچ واکنشی به آن نشان نداده است.
تظاهرات عراق هنوز ادامه دارد؛ روز دوشنبه شهر‌های استان‌های بصره، ذی قار، نجف، واسط، بابل، المثنی، قادسیه، میسان و بغداد صحنه تظاهرات بود. پنج نفر در درگیری‌های ذی قار و دو نفر در بغداد کشته شدند. تعداد تلفات تظاهرات عراق از ۳۰۰ کشته و ۱۵ هزار مجروح گذشته است. معترضان، که عموما از قشر جوان هستند، به فساد سیاسی و اقتصادی، فقدان خدمات عمومی و بیکاری اعتراض دارند.