فرارو- گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران در راه است. از زمان آغاز گام‌های ایران جهت کاهش تعهدات هسته‌ای، اروپا تلاش کرده است ایران را از ادامه این راه منصرف کند. تلاش‌های اروپا برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا تاکنون نتیجه بخش نبوده است. باید دید اروپا که تلویحا ایران را به خروج از برجام تهدید کرده است بعد از گام چهارم ایران چه خواهد کرد؟
به گزارش فرارو، شنبه ۱۳ مهر، سخنگوی سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: «اگر طرف مقابل به تعهداتش در برجام عمل نکند، گام‌های بعدی کاهش تعهدات در راه است.»
کمالوندی افزود: «با توجه به تحولات اخیر، تصمیم ایران برای کاهش بخشی از تعهدات برجامی، بعد از یک صبر استراتژیک یک ساله در پاسخ به اقدام یک طرفه خروج آمریکا از توافق و به منظور ایجاد توازن بین حقوق و تعهدات صورت گرفته است.»
همچنین چهارشنبه گذشته، رهبر انقلاب، در دیدار با فرماندهان سپاه اعلام کرد: «کاهش تعهدات هسته‌ای که مسئولیت آن بر عهده سازمان انرژی اتمی است، باید همانگونه که دولت اعلام کرده با جدیت کامل و به صورت دقیق و جامع ادامه یابد تا به نتیجه مطلوب برسد و قطعاً هم به نتیجه خواهد رسید.»
ایران در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ و بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام در واکنش به انفعال اروپایی‌ها در اجرای تعهدات برجامی خود، شروع به کاهش تعهدات برجامی خود در قالب گام‌های دو ماهه کرد. در این مدت،
تلاش اروپایی‌ها به خصوص فرانسه برای جلب رضایت ترامپ در جهت تحریم‌ها و کاهش تنش بین ایران و آمریکا موفقیت آمیز نبود. حالا یک ماه دیگر بیشتر تا آغاز گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران باقی نمانده است. اروپایی‌ها همزمان با اینکه تلاش می‌کنند بین ایران و آمریکا وساطت کنند، طبق برخی گزارش‌های رسانه‌ای، ایران را به خروج از برجام یا ارجاع آن به شورای امنیت تهدید کرده‌اند.
به گزارش گاردین، سه کشور اروپایی عضو برجام یعنی فرانسه، بریتانیا و آلمان در نیویورک به مقامات ایران گفته‌اند چنانچه تهران اجرای تعهدات هسته‌ای بیشتری را متوقف نکند، اروپایی‌ها ممکن است چاره‌ای جز خروج از برجام نداشته باشند.
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین الملل علت انفعال اروپایی‌ها در برجام را فشار آمریکا می‌داند. به اعتقاد او حتی اگر بعد از گام چهارم کاهش تعهدات ایران، اروپا از برجام خارج شود با توجه به عدم همراهی چین و روسیه، در شورای امنیت قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نمی‌شود. به گفته بهشتی پور، اروپا تنها می‌تواند تحریم‌های اروپایی علیه ایران اعمال کند که با وجود مشکلاتی که برای کشورمان ایجاد می‌کند، ایران را از ادامه مسیر باز نخواهد داشت.
بازدید روحانی از تاسیسات هسته ای
بیشتر بخوانید:
چرا اروپا ایران را به خروج از برجام تهدید می کند؟
این کارشناس مسائل بین الملل در مورد آخرین تحولات برجامی بین ایران، اروپا و آمریکا به فرارو گفت: فشار‌ها از طرفین به اروپا وارد می‌شود. هم از طرف آمریکا، هم از طرف ایران. آمریکایی‌ها الان وارد جنگ تجاری و حتی سیاسی با اروپا شده اند. کشور‌های اروپایی خودشان مشکلاتی دارند که البته بی ارتباط با آمریکا نیست. الان انگلستان تحت فشار برگزیت است. آلمان تحت فشار گروه‌های تندروی ملی گراست. در فرانسه هم جلیقه زرد‌ها فعالیت هایشان را ادامه می‌دهند.
این تحلیلگر مسائل بین المللی گفت: ظن بر این است که جای پای آمریکا در همه این موارد هست؛ برای اینکه تا جاییکه می‌تواند اروپا را تضعیف کند؛ به خصوص اینکه آنها در موضوع برجام حداقل به صورت کلامی در مقابل آمریکا ایستادند. مانند بیانیه‌ای که رهبران اروپایی در جلسه سال گذشته شورای امنیت به ریاست ترامپ صادر کردند.
بهشتی پور افزود: نیکی هیلی، سفیر وقت آمریکا در سازمان ملل این جلسه را ترتیب داده بود و امیدش این بود که بتواند محکومیت ایران را بگیرد و با خوش خدمتی بتواند وزیر خارجه بعدی آمریکا باشد. اما در آنجا شاهد بودیم حتی ترزا می‌که به عنوان نخست وزیر انگلستان در جلسه شورای امنیت شرکت کرده بود باز در طرفداری از برجام و ایران صحبت کرد و عصبانیت ترامپ را برانگیخت. بعد از آن جلسه شاهد جریاناتی هستیم که علیه دولت‌های اروپایی شکل گرفته است.
او افزود: به این لحاظ، این ظن تقویت شد که آمریکا از نفوذ‌هایی که در جریانات مختلف در اروپا دارد بهره برده است تا اروپا را تحریک کند. این یک بخش قضیه است که آمریکا در مورد چین اعمال می‌کرده و حالا با اروپا هم برقرار شده است. مثلا با وجود اینکه این چند کشور در هواپیمایی ایرباس مشارکت دارند و قطعاتی را مثل موتور از آمریکا وارد می‌کنند آمریکا اعلام کرده بر ورود این هواپیما‌ها و حتی قطعاتش تعرفه می‌بندد. اروپایی‌ها هم گفته‌اند بر بوئینگ تعرفه می‌بندند. موضوعات فراوانی مانند این وجود دارد و اروپا و آمریکا به سمتی رفته‌اند که بین ۱۰ درصد تا ۲۵ درصد تعرفه‌ها را افزایش دهند. این در حقیقت جنگ تجاری است که بین آمریکا و اروپا شکل گرفته است.
بهشتی پور گفت: از آن طرف اروپایی‌ها به خیال خودشان فکر می‌کنند ضعیف‌ترین حلقه‌ای که می‌توانند در مورد آن به آمریکا امیتاز بدهند و دل آنها را به دست آوردند ایران و موضوع برجام است. اگرچه در اینجا هم خواسته‌های آمریکایی‌ها را ۱۰۰ درصد اجرا نمی‌کنند، ولی تا حدودی دل آمریکا را به دست آوردند؛ لذا دیدیم در روندی که از سال گذشته شروع شد به نوعی در اجرای تعهدات خودشان تعلل داشتند.
حسن بهشتی پور
بیشتر بخوانید:
چشم‌انداز گام چهارم کاهش تعهدات هسته ایران
او افزود: ایران بعد از یک سال تحمل به آنها هشدار داد و گام اول و گام دوم و گام سوم که الان در حال اجرا است را طراحی و مطرح کرد و حالا اعلام کرده در حال طراحی گام چهارم است. این که می‌گویم طراحی گام چهارم یعنی اینکه از بین همه موضوعاتی که می‌تواند تعلیق کند یکی از آنها را انتخاب کند.
این تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: کاهش تعهدات برجامی ایران از یک طرف بر اروپا فشار جدی وارد می‌کند و از طرف دیگر اروپا فهمیده است که ایران را نباید خیلی دست کم گرفت. اروپا فکر می‌کرد با تعلل آنها، ایران واکنشی نشان نمی‌دهد، اما واکنش ایران را به شکل‌های مختلفی مشاهده کرد. حوادثی مثل مثل سرنگونی پهپاد آمریکایی، توقیف کشتی انگلیسی و همچنین حوادث عربستان و آرامکو تصورات اروپایی‌ها را به واقعیت نزدیک‌تر کرده است و آنها می‌دانند خروج شان از برجام کمکی به این روند نخواهد کرد.
بهشتی پور گفت: حداکثر اینکه آنها بتوانند تحریم‌های خود اتحادیه اروپا را علیه ایران شکل دهند. خب این تحریم‌های اروپا در کنار تحریم‌های آمریکا حتما بر ایران فشار وارد می‌کند. تنگناهایی برای ما ایجاد می‌کند، ولی خودشان می‌دانند که این‌ها باعث شکسته شدن مقاومت ایران نخواهد شد و ایران مسیرش را عوض نخواهد کرد.
این تحلیلگر مسائل بین الملل افزود: در نتیجه من تصورم براین است که اروپا به سمتی خواهد رفت که راه حلی را برای مشکل پیدا کند. از طرفی دولت‌های اروپایی به عناوین مختلف تحت فشار آمریکا هستند و از این طرف، اروپایی‌ها فشار از سمت ایران را هم حس می‌کنند و قاعدتا باید به سمت و سویی حرکت کنند که بتوانند تنش‌ها را کاهش دهند. خودشان هم می‌دانند خروج آنها از برجام میزان تنش را افزایش می‌دهد و باید به عنوان میانجی عمل کنند.
بهشتی پور گفت: این مساله هم قابل ذکر است که شرایط الان دیگر شرایط قبل از برجام نیست که مجموع کشور‌ها از جمله چین و روسیه با بقیه اعضا به اجماع برسند و به خاطر مسائل هسته ایران قطعنامه‌های امنیتی صادر کنند. اخیرا در اجلاس کشور‌های صادر کننده گاز در مسکو که وزیر نفت ایران هم حضور داشت، پوتین نارضایتی خود از فشار هسته‌ای بر ایران را اعلام کرد.
این کارشناس مسائل بین الملل گفت: این‌ها نشان می‌دهد که کشور‌ها دارای اجماع نظر علیه ایران نیستند که بخواهیم نگران این باشیم که قطعنامه شورای امینت علیه ایران صادر شود، ولی ممکن است خود اتحادیه اروپا با خروج از برجام به سمتی برود که تحریم‌های اروپایی را عیله ایران افزایش دهد. آن تحریم‌ها در کنار تحریم‌های آمریکا مشکلات ما را افزون خواهد کرد، ولی آن مقدار نخواهد بود که مقاومت ایران را بشکند و ایران نتواند راه حل دیگری برای خود پیدا کند.
بهشتی پور در پایان گفت: در نتیجه خیلی نسبت به آینده بدبین نیستم و فکر می‌کنم اروپایی‌ها به جای خروج از برجام راه حلی را برای این معضل پیدا کنند.