جانشین قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) با تاکید بر رصد فعالیت‌های پروازی دشمنان در اطراف کشور، گفت: شبکه یکپارچه پدافند هوایی با هوشیاری کامل همه تحرکات هوایی منطقه را به دقت زیر نظر دارد.
بخش‌هایی از گفتگوی امیر سرتیپ رحیم‌زاده؛ جانشین قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) با فارس را در ادامه می‌خوانید:
علت تشکیل نیروی پدافند هوایی و تقویت قرارگاه پدافند هوایی چه بود؟
به طور کلی دفاع از آسمان کشور جمهوری اسلامی ایران برعهده پدافند هوایی می باشد که پدافند هوایی برای انجام این ماموریت نیاز به تجهیزاتی در حوزه های مختلف ماموریتی خود دارد تا بتواند اهداف پرنده را به موقع کشف، شناسایی و رهگیری کرده و در صورت نیاز نسبت به انهدام آنها اقدام کند.
تا ۱۰ سال پیش عمده این تجهیزات در فرماندهی پدافند هوایی که بخشی از نیروی هوایی ارتش بود قرار داشت که در آن زمان با فرمان فرماندهی معظم کل قوا پدافند هوایی از نهاجا با عنوان قرارگاه پدافند هوایی استقلال پیدا کرد. از ۱۰ سال پیش تا به امروز، هم تهدیدات مقداری پیچیده تر شده‌اند و هم نیروی‌های پدافندی در ارتش و سپاه بصورت مضاعف تقویت شده‌اند. در این مقطع با دور اندیشی و تدبیر فرماندهی معظم کل قوا نیروی پدافند هوایی ارتش در کنار قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) تشکیل شد چرا که نیروی پدافند هوایی ازنظر تجهیزات به حدی رسیده بود که بتواند در حد اندازه یک نیرو انجام وظیفه کند.
از آنجایی که این قرارگاه یک تشکیلات فرا نیرویی و فرا سازمانی بوده و از نظر جایگاه بالاتر از سایر نیروها قرارگرفته است، فرماندهی معظم کل قوا امیر سرلشکر موسوی فرمانده محترم کل ارتش جمهوری اسلامی ایران را با حفظ سمت به فرماندهی این قرارگاه منصوب فرمودند که این خود نشان دهنده اولویت و اهمیت پدافند هوایی در کشور است.
نیروی پدافند هوایی ارتش نیز خود را از نظر تجهیزات، منابع انسانی و تاکتیک‌ها و تکنیک‌های مرتبط با حوزه ماموریتی خود روز به روز تقویت می کند که گام موثری در راستای تقویت توان رزمی نیروهای مسلح محسوب می‌شود.
درکنار این نیرو، فرماندهی پدافند هوایی نیروی هوافضای سپاه هم به لطف خدا و با تلاش های قابل تحسین انجام شده در آن نیرو به خوبی تقویت شدهو از توان رزمی بسیار خوبی نسبت به گذشته برخوردار است.
شبکه یکپارچه پدافند هوایی که مطرح می شود از چه اجزایی تشکیل شده و این اجزاء چگونه با یکدیگر ارتباط دارند و در چه زمینه هایی مرتبط و مشترک هستند؟
قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) به عنوان یک قرارگاه مشترک با استفاده از شبکه یکپارچه پدافند هوایی در حقیقت ماموریت هماهنگی، هدایت و کنترل عملیاتی همه یگان‌های پدافندی کشور را بر عهده دارد. که برای اجرای این ماموریت خطیر تجهیزاتی را در اختیار داریم که به محض اینکه فضای جمهوری اسلامی ایران مورد تعدی و تجاوز هر پرنده‌ای قرار می‌گیرد در آن واحد آن هدف توسط سامانه های کشف، کشف می‌شود؛ حتی این کشف باید قبل از رسیدن به فضای جمهوری اسلامی ایران باشد. در کنار سامانه‌های کشف، سامانه‌های شناسایی داریم که بعد از کشف، وظیفه شناسایی اهداف را برعهده دارند که در این راستا، سازمان هواپیمایی کشوری هم کل برنامه‌های پروازی هواپیماهای مسافربری و تجاری را در اختیار شبکه یکپارچه پدافند قرار می‌دهد.
در کنار کشف و شناسایی، بحث رهگیری مطرح است که هواپیماهای شکاری رهگیر ما باید ماموریت رهگیری را در صورت نیاز انجام بدهند و این رهگیری ممکن است با مجوز شبکه یکپارچه پدافند هوایی به انهدام هواپیمای دشمن نیز منجر شود و بعد سامانه های درگیری و انهدام وارد عمل می شوند؛ مثل سامانه های موشکی زمین به هوا و توپخانه پدافند هوایی.
علاوه بر اینها، سامانه هایی نیز در رابطه با جمع آوری اطلاعات برای شبکه یکپارچه پدافند هوایی ایفای نقش می‌کنند که اطلاعاتی را از تحرکات هوایی در فراتر از مرزها جمع آوری می‌کنند و هوشیاری لازم را برای شبکه فراهم می‌کند. ضمنا، شبکه دیده بانی بصری و دیگر شبکه های پشتیبانی کننده نیز در کنار شبکه پدافند هوایی نقش موثری را ایفا می‌کنند.
در حقیقت شبکه یکپارچه پدافند هوایی همه اجزاء این شبکه را با استفاده از ارتباطات امنی که وجود دارد، هماهنگ می‌کند. این ارتباطات در لایه‌های مختلف برقرار می‌شود و به این ترتیب ما یک تصویر کلی در مرکز فرماندهی از آسمان جمهوری اسلامی ایران خواهیم داشت. تصمیم و دستور فرمانده برای هر کدام از اقدام‌های اشاره شده بالا در قالب شبکه یکپارچه پدافند هوایی صادر و برکلیه امور هدایت و نظارت لازم در قالب این شبکه انجام می‌شود.
همین شبکه یکپارچه پدافند هوایی است که با هوشیاری کامل همه تحرکات هوایی منطقه را به دقت زیر نظر دارد.
جغرافیای خاص کشور ایران یکی از موضوعاتی است که پوشش راداری پهنه وسیع کشور را سخت می کند، پیش از انقلاب بحث خرید هواپیمای آواکس برای پوشش کامل راداری فضای کشور مطرح بود که با وقوع انقلاب محقق نشد، امروز چگونه بدون در اختیار داشتن این تجهیزات خاص پوشش راداری فضای کشور فراهم شده است؟
در زمان سابق تعداد اندکی رادارهای ثابت هشدار دهنده داشتیم که در ارتفاعاتی نصب شده بودند و تا برد و ارتفاع مشخصی را در منطقه تحت مسئولیت خود پوشش می دادند، پس از انقلاب رشد بسیار خوبی در حوزه ساخت رادار داشتیم و امروز مدعی هستیم که در ساخت رادار جزء چند کشور برتر دنیا هستیم. این پیشرفت برپایه باور و اتکاء به جوانان مومن و غیور این مرز و بوم حاصل شده است.
امروز تمام فضای کشور با استفاده از رادارهایی که توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و با بهره گیری از مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی ساخته شده‌اند پوشش داده می‌شود؛ با تنوع رادارها در باندهای فرکانسی مختلف در حال حاضر نقطه‌ای نداریم که خلاء راداری وجود داشته باشد که بخواهیم برای پوشش آن تجهیزاتی وارد کنیم.
همان رادارهای ثابتی نیز که در پیش از انقلاب نصب شده بود امروز فقط یک پوشش خارجی آنتن از آنها باقی‌مانده و تمامی قسمت‌های داخلی آنها با تکنولوژی روز تغییر داده شده‌اند. علاوه برآن رادارهای متحرک را نیز ساخته‌ایم که در هر نقطه‌ای قابل استقرار هستند و با وجود اینها هیچ جایی وجود ندارد که از پوشش راداری ما مخفی بماند.
در سال‌های اخیر دستاوردهای ارزنده‌ای در زمینه تولید سامانه‌های پدافندی داشتیم مانند سامانه‌های تلاش، ۱۵ خرداد و اخیرا نیز باور ۳۷۳ سامانه‌های جدید براساس کدام نیاز عملیاتی پدافند هوایی ساخته می شوند؟
پدافند هوایی یک مجموعه‌ای است که از تجهیزات متنوع مرتبط با ماموریت خود بهره می‌گیرد، در کنار پیشرفت‌هایی که در زمینه کشف اهداف هوایی با ساخت انواع رادارها داشته ایم، با احساس این نیاز در نیروهای مسلح، تصمیم بر این شد که نسبت به ارتقاء وضعیت سلاح‌های پدافندی در کنار سامانه‌های کشف، حرکت بسیار جدی‌تری آغاز شود.
قدم‌های نخست برای بهینه سازی سیستم‌های قبلی برداشته شد و پس از آن به مرحله تولید رسیدیم احساس ما این بود که برخی سامانه‌های قدیمی هرچه بهینه سازی شوند نیز پاسخگوی تهدیدات نخواهند بود، بنابراین متناسب با تهدیدات اعلام نیاز شد و بر اساس این نیاز، وزارت دفاع و سایر سازمان‌های تحقیقاتی صنعتی و خود نیروها در ارتش و سپاه دست به کار شدند و با استفاده از نیروهای مومن، متخصص، متعهد و عموما جوان خود توانستند به سامانه‌های خوب دفاعی از نظر درگیری مانند سوم خرداد، تلاش، ۱۵ خرداد و باور ۳۷۳ دست پیدا کنند.
باور ۳۷۳ با قدرت کشف و شناسایی و توان درگیری بیشتر نسبت به سامانه موشکی اس ۳۰۰ از جایگاه بالاتری برخوردار است، بزرگترین ویژگی و مزیت این سامانه این است که به دست توانمند دانشمندان جوان خودمان ساخته شده بنابراین دیگر مشکلی از نظر پشتیبانی، تامین قطعه، تعمیرات و... برای ما وجود ندارد.
در حوزه ارتفاع متوسط و ارتفاع بلند توفیقات بسیار خوبی داشتیم در حوزه ارتفاع پایین و پست وضعیت چگونه است؟ اخیرا نیز موضوع سامانه ارتفاع پست «عقاب» رسانه‌ای شد ویژگی آن چیست؟
البته ما تجهیزات مربوط به پدافند هوایی ارتفاع پست را نیز در اختیار داریم اما در راستای تقویت پدافند ارتفاع پست، سامانه‌ای را در حال تولید داریم و با افتخار اعلام می‌کنم که این سامانه تولید شده و کارشناسان عملیاتی ما نیز حضور پیدا کردند و تست های آن انجام شده و در حال تست نهایی است که در آینده نزدیک این سامانه هم در مدار عملیاتی قرار خواهد گرفت. این سامانه پدافند موشکی ارتفاع پست است و فعلا اسم آن عقاب است و ممکن است نام آن تغییر پیدا کند.
دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح پدافند لیزری نیز که اخیراً مطرح شد از جمله موضوعاتی بود که مورد توجه قرار گرفت، این سامانه اکنون در اختیار قرار دارد؟
به لطف خداوند متعال جزو محدود کشورهایی هستیم که در حوزه سلاح های لیزری وارد شده ایم. شخصا این سامانه را از نزدیک مشاهده کرده‌ام؛ در حوزه هدف قرار دادن اپتیک دشمن و منهدم کردن اهداف پرنده قابلیت‌های خوبی بدست آمده است. البته مقداری برای رسانه‌ای کردن آن زود است و انشالله به موقع توسط متخصصین مربوطه رسانه‌ای خواهد شد.