پسوریازیس چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟

 

فرارو - بیماری پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی مزمن است که سبب رشد و ایجاد سریع سلول‌های پوست می‌شود. این نحوه ساخت سلول‌ها موجب پوسته پوسته شدن سطح پوست می‌شود.

التهاب و قرمزی در اطراف زخم مسئله‌ای متداول است. زخم‌های ناشی از پسوریازیس معمولی، نقره‌ای مایل به سفید هستند و در ضخامت‌های ضخیم و قرمز رشد می‌کنند. برخی مواقع این تکه‌ها در حین از بین رفتن خونریزی می‌کنند. پسوریازیس نتیجه یک فرآیند تولید پوست است. در حالت معمول، سلول‌های پوستی عمیق در پوست رشد می‌کنند و به آرامی به سطح می‌رسند. در نهایت، آن‌ها ریزش می‌کنند. چرخه عمر یک سلول پوست یک ماه است.

در مبتلایان به پسوریازیس، این فرآیند تولید می‌تواند تنها در چند روز اتفاق بیفتد. از همین رو، سلول‌های پوست زمانی برای ریزش ندارند. این تولید بیش از حد سریع، سبب ایجاد سلول‌های پوست بیش از حد می‌شود.

زخم‌ها به طور معمول بر روی مفاصل، مانند آرنج و زانو، رشد می‌کنند. آن‌ها ممکن است در هر قسمتی از بدن، از جمله:

• دست‌ها

• پا‌ها

• گردن

• پوست سر

• پوست صورت

مواردی از بیماری پسوریازیس که کمتر شایع است شامل مواردی می‌شوند که ناخن ها، دهان و ناحیه اطراف تناسلی تحت تاثیر قرار می‌دهند.

 

---

طبق یک مطالعه در آمریکا، حدود ۷.۵ میلیون آمریکایی مبتلا به پسوریازیس هستند. این بیماری خود ایمنی مزمن عموما با چندین شرایط دیگر مرتبط است، از جمله:

• دیابت نوع ۲
• بیماری‌های التهابی روده

• بیماری‌های قلبی عروقی
• آرتریت پسوریازیس

 

پنج نوع پسوریازیس وجود دارد. داشتن دانش کافی در مورد نوع پسوریازیس خود کمک خواهد کرد که بهترین درمان را دنبال کنید.

• پسوریازیس پلاکی
پسوریازیس پلاکی (Plaque Psoriasis) رایج‌ترین شکل از بیماری است و به صورت تکه‌های بر آمده و قرمز پوشش داده شده با یک لایه سفید نقره‌ای از سلول‌های پوست مرده به نظر می‌رسد. این تکه یا پلاک اغلب در پوست سر، زانو، آرنج و کمر ظاهر می‌شود. آن‌ها اغلب خارش دار و دردناک هستند، و می‌توانند خون ریزی کنند.

• خالدار
پسوریازیس خالدار (Guttate) یا قطره‌ای یک نوع از پسوریازیس است که به صورت ضایعات نقطه مانند کوچک به نظر می‌رسند. پسوریازیس خالدار اغلب در دوران کودکی یا جوانی شروع می‌شود، و ممکن است توسط یک عفونت استرپتوکوکی ایجاد شده باشد. این نوع شایع‌ترین پسوریازیس، پس از پسوریازیس پلاکی است. حدود ۱۰ درصد از افرادی که به پسوریازیس مبتلا می‌شوند، پسوریازیس خالدار دارند.

• پوسچولار
پسوریازیس پوسچولار (Pustular) یا چرک دانه‌ای که با جوش‌های چرکی سفید (تاول چرک غیر عفونی) احاطه شده توسط پوست قرمز به نظر می‌رسد. چرک متشکل از سلول‌های سفید خون است. این یک عفونت نیست و مسری نمی‌باشد.

• معکوس
پسوریازیس معکوس (Inverse) یا فلکسورال به صورت ضایعات قرمز در روی بدن مانند پشت زانو، زیر بغل یا در کشاله ران ایجاد می‌شود. ممکن است صاف و براق به نظر برسد. بسیاری از مردم از نوع دیگری از پسوریازیس در جای دیگر در بدن در همان زمان مبتلا می‌شوند. همچنین این نوع از پسوریازیس ممکن است با عفونت‌های ناشی از کاندیدا، استرپتوکوک و درماتوفیت اشتباه گرفته شود.

• اریترودرمیک
پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic) به صورت خاص شکل التهابی پسوریازیس است که اغلب بر تمامی قسمت‌های بدن تاثیر می‌گذارد. این ممکن است که در ارتباط با پسوریازیس پوسچولر von Zumbusch رخ دهد. این یک نوع نادر از پسوریازیس است و یک بار یا بیشتر در طول عمر ۳ درصد از افرادی که پسوریازیس دارند اتفاق می‌افتد. گستردگی، قرمزی آتشین و لایه برداری از پوست مشخصه این فرم از پسوریازیس است. خارش شدید و درد اغلب با آن همراه است.

 

پسوریازیس ناخن یک نوع بیماری مزمن سیستم ایمنی بدن است. علائم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

در ابتدا، پسوریازیس باعث ایجاد تغییراتی در زیر پوست می‌شود. اگرچه به عنوان یک عارضه پوستی ظاهر می‌شود و در نهایت به ناخن‌ها آسیب می‌رساند.

معمولا سلول‌های پوستی هر ۲۸-۳۰ روزی بازسازی می‌شوند. هنگامی که فرد به پسوریازیس پلاکی مبتلا می‌شود، سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعال شده و موجب می‌شود سلول‌های پوستی هر ۳ یا ۴ روز یک بار ایجاد می‌شوند. بنابراین، برخی از بخش‌های پوست، ضخیم، قرمز می‌شود و فرد در آن ناحیه احساس خارش می‌کند.

از آنجایی که ناخن‌ها قسمتی از پوست محسوب می‌شوند، پسوریازیس ناخن نیز به عنوان یک بیماری پوستی شناخته می‌شود. آن‌ها از ریشه ناخن و قسمتی که کوتیکول قرار گرفته، رشد می‌کنند. از همین رو این بیماری می‌تواند ریشه ناخن را درگیر کند.

از علائم پسوریازیس ناخن شامل موارد زیر می‌شود:

• دندانه دار شدن ناخن یا ایجاد سوراخ‌هایی در آن

• نقاط سفید رنگ روی ناخن

• ایجاد شیار‌هایی باریک روی ناخن

• تغییر شکل یا اندازه ناخن

• کلفت شدن ناخن

• جدا شدن ناخن

• شکستن ناخن

• تغییر رنگ ناخن، به عنوان نمونه این امکان وجود دارد رنگ ناخن زرد یا قهوه‌ای شود

• وجود خون زیر ناخن

علاوه بر این ممکن است شکاف‌هایی بر روی ناخن ایجاد شود. این شرایط انجام برخی از کار ها، مانند خیاطی را دشوار می‌کند.

سایر تغییرات عبارتند از:

• اونیکولیز: در صورتی که ناخن از پوست جدا شود، فضای بین ناخن و بستر آن ممکن است عفونت کند. در این صورت، یک لکه زرد رنگ روی نوک ناخن تا کوتیکول ظاهر می‌شود.

• هیپرکراتوز زیر ناخن (Subungual hyperkeratosis): یک ماده گچ مانند است که زیر ناخن تشکیل می‌شود و بین ناخن و بستر آن، فاصله می‌اندازد. هنگامی که فرد روی ناخن خود فشار وارد می‌کند ممکن است کمی احساس درد کند یا ناخن او بدون فشار هم دردناک باشد. هنگام به پا کردن کفش نیز این احتمال وجود دارد نوک انگشتان پا آسیب ببینند.

علائم پسوریازیس ناخن بسیار متفاوت است و هر کدام از آن‌ها می‌توانند حاکی از شرایط بیماری دیگری باشند.

به عنوان نمونه:

نشانه‌های مشکل پسوریازیس ناخن ممکن است شبیه یک گونه از عفونت قارچی ناخن، نظیر اونیکومایکوز (onychomycosis) باشد.

عفونتی که سبب ضخیم شدن ناخن‌ها می‌شود. همچنین، اونیکومایکوز معمولا به همراه پسوریازیس ناخن ایجاد می‌شود و می‌تواند سبب شدت بخشیدن این مشکل شود.

در چنین شرایطی تشخیص درست از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا بین شیوه درمان عفونت قارچی با پسوریازیس تفاوت‌های فراوانی وجود دارد. افرادی که به پسوریازیس و در نتیجه تغییرات ناشی از این مشکل در ناخن‌های شان مبتلا هستند، باید پزشک شان را از ابتلا به بیماری پسوریازیس ناخن مطلع سازند.

 

---

روش‌های درمان پسوریازیس ناخن
پسوریازیس ناخن همیشه با درد همراه نیست، اگرچه برخی از افراد این وضعیت را نا خوشایند می‌دانند و ممکن است سبب ایجاد احساس خجالت در آن‌ها شود. درمان به موقع، جلوی بدتر این بیماری را می‌گیرد.

درمان شامل موارد زیر می‌شود:

• دارو‌های موضعی، مانند کرم‌هایی که مستقیما به روی ناخن‌ها اعمال می‌شود

• استفاده از دارو‌های سیستمیک (این نوع دارو‌ها روی کل بدن اثر می‌گذارند)

• در این روش درمان، پزشک دارو را به بستر ناخن تزریق می‌کند

۱. استفاده از دارو‌های موضعی
کرم ها، پماد‌ها یا لاک‌های ناخن که دارای مواد زیر هستند می‌توانند به بهبود علائم پسوریازیس خفیف ناخن کمک کنند:

• کورتیکواستروئید‌ها (corticosteroids)
• کلسیپوتریول (calcipotriol)
• تازاروتین (tazarotene)
• تاکرولیموس (tacrolimus)

ترکیباتی از این مواد، مانند استروئید با کلسیپوتریول نیز می‌تواند در درمان موثر باشند.

 

۲. دارو‌های سیستمیک
در صورتی که پسوریازیس ناخن موجب ایجاد اختلال در راه رفتن یا استفاده از دست‌ها شود، پزشک در این صورت می‌تواند دارو‌های سیستمیک را تجویز کند. این گونه از دارو‌ها نه تنها بر ناخن ها، بلکه روی تمام بدن فرد تاثیر می‌گذارند.

نمونه‌ای از دارو‌های سیستمیک عبارتند از:

• متوتروکسات (methotrexate)

• سیکلوسپورین یا نئورال (cyclosporine، Neoral)

• رتینوئید (retinoids)، مانند اسیترتین نئوتیگاسون (acitretin، Neotigason)

• اپرمیلاست یا اتزلا (apremilast، Otezla)

۳. دارو‌های بیولوژیکی
گروه جدیدی از دارو‌ها موسوم به دارو‌های بیولوژیکی وجود دارند که در درمان طیفی از بیماری‌ها از جمله برخی از انواع بیماری‌های پسوریازیس مفید هستند.

تعدادی از این دارو‌ها در درمان پسوریازیس ناخن نیز موثر هستند.

۴. تزریق کورتیکواستروئید‌ها
ممکن است پزشک با تجویز تزریق دارو‌های کورتیکواستروئید در بستر ناخن بتواند پسوریازیس ناخن را درمان کند. اگر این دارو‌ها در کنار درمان موضعی مورد استفاده قرار بگیرند، نتایج مثبتی را در برخی بیماران داشته اند. پزشک، برای به حداقل رساندن درد این دارو را تزریق می‌کند و ممکن است از ماده‌ای بی حس کننده مانند دارو‌های بی حسی موضعی، استفاده کند.

۵. برداشتن ناخن
در صورت ضرورت و نیاز پزشک ناخن را با یکی از روش‌های زیر بر می‌دارد:

• جراحی

• درمان با اشعه ایکس

• استفاده از اوره با غلضت بالا در محل آسیب دیده

اگرچه ممکن است ناخنی که مجددا رشد می‌کند، ظاهری غیر طبیعی داشته باشد.

در صورتی که ناخن‌های عفونی شده دردناک باشند، پزشک برای تسکین درد، مسکن‌ها را تجویز می‌کند.

برخی از افراد برای درمان پسوریازیس ناخن از فوتوتراپی (نور درمانی) یا لیزر درمانی را امتحان می‌کنند. اگرچه شواهد کمی در خصوص تاثیر این نوع درمان‌ها وجود دارد و محققان این روش‌ها را برای آغاز درمان توصیه نمی‌کنند.

درمان با لیزر می‌تواند دردناک باشد و در درمان‌های نوری از اشعه ماورا بنفش طول موج A. استفاده می‌شود که ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.

درمان‌های هومیوپاتی
کرم ها، ژل‌ها و پماد‌های هومیوپاتی ضد قارچ در تمامی فروشگاه‌های بهداشتی و داروخانه‌ها در دسترس هستند. اما باید به برند و کیفیت آن‌ها توجه کرد.

درمان‌های خانگی
برخی از درمان‌های خانگی، مانند سرکه یا سیر به منظور و هدف بهبود علائم عفونت قارچی استفاده می‌شوند، اما شواهد کافی مبنی بر تاثیر مثبت آن‌ها وجود ندارد.

درمان‌های خانگی در اکثر مواقع تاثیر درمانی مشخصی ندارند. حتی تعدادی از این درمان‌ها شرایط بیمار را شدت می‌بخشند و عوارض جانبی ناخواسته‌ای را به جای می‌گذارند. قبل از انجام دادن هر نوع درمان خانگی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

۱. تمیز کردن ناخن
مراقبت از بهداشت ناخن‌ها نمی‌تواند از ابتلا به پسوریازیس ناخن پیشگیری کند، اما می‌تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند.

فرد مبتلا به بیماری پسوریازیس باید ناخن‌های کوتاه داشته باشد، زیرا در این صورت می‌تواند از اجتماع میکروب‌ها و آلودگی‌ها در زیر ناخن‌ها جلوگیری کند. ناخن‌ها باید به اندازه بستر ناخن باشند.

برای تمیز کردن آلودگی زیر ناخن‌ها کافی است که انگشتان دست یا پای خود را درون آب حاوی صابون ضد باکتری فرو ببرید. از تمیز کردن ناخن‌ها با یک شی نوک تیز جدا پرهیز کنید.

با مالیدن مرطوب کننده بر روی ناخن‌ها و کوتیکول، به نرم نگهداشتن شان کمک کنید.

در صورتی که انگشتان پا، هنگام پوشیدن کفش به پنجه کفش می‌خورد و این مسئله بسیار آزار دهنده است، بهتر است کفش‌های بزرگ تری که اندازه پا هایتان است به پا کنید.

۲. استفاده از لوازم زیبایی و آرایشی
برخی افراد علائم ظاهر شده بیماری پسوریازیس ناخن را نا خوشایند می‌دانند و از این وضعیت خجالت زده می‌شوند.

در این شرایط، آن‌ها به دنبال راه حل‌های لوازم آرایشی می‌روند. البته سوهان و شکل دادن ناخن‌ها می‌تواند ظاهر آن‌ها را بهتر کند.

با این وجود به یاد داشته باشید:

• شی تیز به ناخن و کوتیکول آن نزنید. زیرا این کار می‌تواند شرایط بیماری را وخیم‌تر کند و موجب عفونت شود

• عدم استفاده از ناخن‌های مصنوعی. مواد شیمیایی مانند چسب‌ها می‌توانند به بستر ناخن صدمه بزنند و سبب سوزش آن شوند.

برخی مواقع ناخن از پوست زیر آن جدا می‌شود که به این شرایط، اونیکولیز می‌گویند.

۳. مراقبت از بهداشت ناخن‌ها
هر فردی می‌تواند برای مراقبت از ناخن‌های خود، اقدامات زیر را انجام دهد:

• کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها
با پیروی از این توصیه، ناخن‌های تان همیشه تمیز خواهد بود و خطر ابتلا به عفونت را نیز به میزان چشمگیری کاهش می‌دهید. علاوه بر این ناخن‌ها کمتر در معرض خطر شکستن و خرد شدن قرار می‌گیرند.

• مراقبت از دست‌ها
هنگام کار با مواد شوینده، با استفاده از دستکش، از ناخن‌های تان محافظت کنید. این مسئله برای افرادی که از دارو‌های موضعی برای ناخن‌های شان استفاده می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر این از استفاده از دستکش‌های لاتکس خودداری کنید، زیرا دستکش‌های لاتکس سبب سوزش و خارش پوست‌های حساس می‌شود.

• استفاده از مرطوب کننده
یک دارو ساز یا متخصص همیشه توصیه می‌کند که با استفاده از محصولات مناسب، دست ها، پا‌ها و ناخن‌های خود را مرطوب نگه دارید و و از خشک شدن آن‌ها جلوگیری کنید. همچنین استفاده از مرطوب کننده‌های بدون بو بهتر است.

• عدم آسیب رساندن به ناخن‌ها
گزیدن و جویدن ناخن‌ها سبب عفونت یا پسوریازیس ناخن می‌شود.

 

خوشبختانه بیماری پسوریازیس ناخن، مشکلی مسری نیست و با درمان مناسب، علائم این بیماری کنترل یا کاملا بر طرف می‌شود.

در صورت مشاهده این بیماری یا عفونت قارچی، به پزشک مراجعه کنید. این موضوع برای افرادی که سابقه پسوریازیس ناخن دارند، بسیار مهم است.

درمان‌های متفاوتی برای این بیماری وجود دارد که برای برخی افراد آنقدر موثر نیست. بهبود علائم زمان بر است و حتی ممکن است تا یک سال به طول بینجامد. علت این امر می‌تواند ناشی از رشد بسیار آهسته ناخن باشد.

امروزه دارو‌های جدیدی برای درمان پسوریازیس ناخن وارد بازار شده است و همچنین درمان‌های موثر دیگری نیز در راه هستند.

منبع: healthline