روز جمعه دونالد ترامپ با حمله به تصمیم دولت چین برای افزایش تعرفه ۷۵ میلیارد دلار از واردات این کشور، اعلام کرد تعرفه ۵۵۰ میلیارد دلار از محصولات چینی که تاکنون هدف تعرفه قرار گرفته‌اند را ۵ درصد دیگر افزایش خواهد داد. خروش تجاری ترامپ پس از آن بود که روز جمعه چینی‌ها اعلام کردند در تلافی تصمیم جدید رئیس‌جمهوری آمریکا برای افزایش تعرفه ۳۰۰ میلیارد دلار از واردات چینی، تعرفه‌های جدیدی را بر ۷۵ میلیارد دلار از محصولات وارداتی از آمریکا اعمال خواهند کرد.
پکن همچنین مدعی شد در واکنش به اقدامات تجاری خصمانه واشنگتن، عوارض خودرو‌های آمریکایی را از سر خواهد گرفت. براساس بیانیه «شورای دولت چین»، پکن تصمیم گرفته است تعرفه‌هایی از طیف ۵ تا ۱۰ درصد را بر ۷۵ میلیارد دلار از واردات آمریکایی اعمال کند، تعرفه‌هایی که در دو مرحله و در تاریخ اول سپتامبر و ۱۵ دسامبر به اجرا در خواهند آمد. براساس این بیانیه، دولت چین همچنین تعرفه‌های ۲۵ درصدی واردات خودرو و ۵ درصدی بر واردات قطعات که در ماه آوریل به تعلیق درآمده بود را از تاریخ ۱۵ دسامبر مجدد به اجرا در خواهد آورد.
در پی تشدید تنش‌های تجاری آمریکا-چین، ترس از ورود اقتصاد جهانی به رکودی ویرانگر، بازار‌های جهانی را به لرزه در آورد و شاخص‌های سهام آمریکا وارد مارپیچ نزولی شدند، جایی که شاخص ترکیبی «نزدک» ۳ درصد، شاخص «اس‌اندپی ۵۰۰» ۶/ ۲ درصد و ارزش سهام شرکت «اپل» ۴ درصد سقوط کردند. به‌علاوه با توجه به افزایش تقاضای دارایی‌های امن، بازدهی اوراق خزانه‌داری آمریکا سیر نزولی به خود گرفت. قیمت طلای سیاه نیز که برای اولین بار در سیبل تعرفه‌ای چین قرار گرفت، افت شدید را تجربه کرد. البته با توجه به اینکه واکنش ترامپ به تلافی تعرفه‌ای چین پس از بسته شدن بازار‌ها اعلام شد و اینکه بازار‌های غربی وارد تعطیلات دو روزه آخر هفته خود شدند، آسیب‌های بیشتر احتمالا هفته آینده با آغاز به‌کار بازار‌ها نمایان خواهد شد.
دو تصمیم تعرفه‌ای ترامپ
دونالد ترامپ در پیام توییتری خود نوشت: «سال‌هاست که چین (و بسیاری دیگر از کشورها) از تجارت با آمریکا بهره می‌برند، دزدی مالکیت معنوی می‌کنند، و بسیاری از موارد دیگر. در یک سال کشور ما ده‌ها میلیارد دلار به چین باخته است، روندی که پایانی برای آن وجود نداشت. متاسفانه دولت قبلی به چین اجازه داد فراتر از تجارت عادلانه و متوازن قدم نهد، امری که باری سنگین به دوش مالیات‌دهندگان آمریکایی گذاشت.
من به‌عنوان رئیس‌جمهوری دیگر نمی‌توانم اجازه وقوع چنین چیزی را بدهم. ما باید برای تجارت عادلانه، این روابط تجاری بسیار ناعادلانه را متوازن سازیم. چین نباید تعرفه‌هایی جدید را بر ۷۵ میلیارد دلار از محصولات آمریکایی وضع کند (اقدامی که انگیزه سیاسی دارد). بر این اساس از آغاز ماه سپتامبر ۲۵۰ میلیارد دلار از کالا و محصولات چینی که درحال‌حاضر مشمول تعرفه ۲۵ درصدی هستند، با مالیات ۳۰ درصد مواجه خواهند شد.
به‌علاوه، باقی‌مانده ۳۰۰ میلیارد دلار واردات از چین که قرار بود از یکم سپتامبر هدف تعرفه ۱۰ درصد قرار گیرند، اکنون تعرفه آن‌ها ۱۵ درصد خواهد بود.» بر این اساس هر چند اداره نماینده تجاری ایالات‌متحده تاریخ اجرایی شدن تعرفه‌ها را تایید کرده، اما مدعی شده است پیش از اینکه تعرفه‌های ۳۰ درصدی اعمال شود، یک دوره نظرسنجی عمومی را در یکم اکتبر برگزار خواهد کرد. تشدید تنش‌های تجاری دو کشور درحالی است که رئیس‌جمهوری آمریکا آماده می‌شود آخر هفته در نشست دو روزه «گروه ۷» که در فرانسه برگزار می‌شود با رهبران جهانی دیدار کند. به عقیده کارشناسان تنش‌های تجاری یکی از موضوعات داغ گفت‌وگوی رهبران جهانی در این نشست خواهد بود.
به گزارش «رویترز»، تصمیمات جدید رئیس‌جمهوری آمریکا که پس از نشست با مشاوران در اتاق بیضی‌شکل کاخ‌سفید گرفته شد، پیرو الگوی تنش‌های تجاری دو کشور است که آغاز آن به بیش از یک سال پیش بر می‌گردد. یکی از مقامات ارشد کاخ‌سفید در این رابطه می‌گوید: «تصمیم او [رئیس‌جمهوری ترامپ]این بود که می‌خواهد پاسخ دهد. در این رابطه ایده‌های مختلفی پیرامون گزینه‌هایی که دارد به او ارائه شد، و در نهایت تصمیم گرفت گزینه مذکور را انتخاب کند.»
در ادامه صحبت‌های این مقام آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود آمده است: «او [دونالد ترامپ]از کنار این موضوعات ساده نمی‌گذرد. با این حال او روحیه خوبی دارد و منتظر برگزاری نشست گروه ۷ است.»
دستور نظامی ترامپ به شرکت‌های آمریکایی
علاوه بر تقابل آتش تعرفه‌ای، روز جمعه رئیس‌جمهوری آمریکا مدعی شد از کسب‌وکار‌های کشورش خواسته است به‌دنبال راه‌هایی برای خارج کردن فعالیت‌های خود از چین باشند، و درعوض بیشتر محصولات خود را در آمریکا تولید کنند. البته دونالد ترامپ جزئیات بیشتری درخصوص اینکه چطور می‌خواهد این فرمان خود را اجرایی کند، ارائه نکرد. به عقیده کارشناسان، رئیس‌جمهوری آمریکا قانونا نمی‌تواند شرکت‌های آمریکایی را مجبور کند فورا چین را ترک کنند.
دیوید فرنچ، معاون ارشد رئیس‌جمهوری در «فدراسیون ملی خرده‌فروشی» در این رابطه می‌گوید: «برای کسب‌وکار‌ها غیرممکن است در چنین محیطی برای آینده برنامه‌ریزی کنند. کاملا واضح است روش دولت کار نمی‌کند. پاسخ به اقدام چینی‌ها این نیست که مالیات‌های بیشتر بر کسب‌وکار‌ها و مصرف‌کنندگان آمریکایی اعمال شود.»
ترامپ در حساب توییتر خود نوشت: «براساس این حکم به شرکت‌های آمریکایی عظیم فرمان داده شده فورا جایگزین‌هایی را انتخاب کنند، همچون بازگرداندن شرکت‌ها به وطن و تولید محصولاتشان در آمریکا.» در ادامه پیام ترامپ آمده است: «ما به چین نیازی نداریم، و صادقانه، بدون آن‌ها وضعیتی بهتر خواهیم داشت.»
با این حال «اتاق بازرگانی آمریکا» با رد اظهارات ترامپ از دو کشور خواست پیرامون موضوعات تجاری که برای مدت‌ها حل‌نشده باقی مانده‌اند خیلی سریع به توافق برسند. در بیانیه این گروه تجاری آمریکا آمده است: «درحالی‌که ما از ناامیدی رئیس‌جمهوری اطلاع داریم، معتقدیم تداوم مشارکت‌های سازنده بهترین گزینه برای حل اختلافات است.»
تنش‌های تجاری غول‌های اقتصادی دنیا درحالی است که اقتصاددانان متفق‌القول می‌گویند نه‌تن‌ها تعرفه‌ها کارآیی لازم را برای پیشبرد اهداف مدنظر ندارند، بلکه صدماتی را متوجه اقتصاد‌ها می‌سازند. بر این اساس، برآورد‌های موسسه اعتبارسنجی «فیچ»، یکی از سه موسسه اعتبارسنجی معتبر جهانی، نشان می‌دهد تصمیم دولت آمریکا در هدف قرار دادن ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر از واردات محصولات چینی، رشد اقتصادی جهانی را تا ۴/ ۰ درصد کاهش خواهد داد.
«صندوق بین‌المللی پول» نیز ماه گذشته اعلام کرده بود نرخ رشد تجارت جهانی در فصل نخست ۲۰۱۹ به پایین‌ترین سطح خود از سال ۲۰۱۲ رسید. به گزارش صندوق، در صورت تشدید تنش‌های تجاری ریسک‌های منفی شدیدتری متوجه جریان تجارت جهانی خواهد شد.