فرارو- این روز‌ها یکی از معظلات جدی اقتصاد ایران، قاچاق کالا و سوخت است، به اعتقاد کارشناسان تا زمانیکه سیاست‌گذاری درست تعرفه‌ای و قیمت‌گذاری در کشور اجرایی نشود، قاچاق نیز وجود خواهد داشت، بنابراین تنها راه علاج قطعی اصلاح سیاست‌ها است.
به گزارش فرارو،
محسن جلالپور رئیس اسبق اتاق بازرگانی ایران در رابطه با پدیده قاچاق می‌گوید: «ببینید، چند نرخی بودن ارز عملا راه قاچاق کالا را به صورت صادرات باز کرده است. کالا با ارز ۴۲۰۰ تومانی مثل گوشت، ماکارانی و تن‌ماهی تولید می‌شده است.»
محسن جلالپور
به گفته وی، «حالا اگر به تولیدکننده بگویند شما محدود هستید این کالا را صادر نکنید و ممنوعیت صادرات ایجاد کنید، یا صادرات انجام دهید و با ارز نیمایی بیاورید، در کشوری که هزاران کیلومتر مرز دارد و همه مرز‌های آن غیرقابل کنترل است، چطور می‌توان قاچاق را کنترل کرد؟»
رئیس اسبق اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: «شما می‌بینید که بازار برای کشور تعیین‌تکلیف می‌کند، نه سیاست. یعنی وقتی طرف احساس می‌کند که کالایی را می‌تواند با ارز ۴۲۰۰ تومانی تولید کند و با ارز ۱۴ هزار تومانی قاچاق بفروشد، حتما به دنبال آن می‌رود. در کشوری که اشتغال و درآمدزایی مشکل دارد، به تبع افراد تشویق و ترغیب می‌شوند که قانون را دور بزنند.»
جلالپور افزود: «خب چه بهتر از اینکه کالایی را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کنی و با ارز ۱۴ هزار تومانی صادر کنید. من بار‌ها گفته‌ام که اگر گوسفند‌هایی را که وارد می‌کنند، روی آن‌ها علامت می‌گذاشتند، می‌دیدند خیلی از این گوسفندان دوباره برای بار دوم هم وارد می‌شوند.»
قاچاق روزانه ۷ میلیون لیتر بنزینهمچنین
حمیدرضا صالحی نائب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه در حال حاضر روزانه بیش از ۷ میلیون لیتر بنزین در کشور قاچاق می‌شود، به
فرارو گفت: «بر همین اساس و به منظور جلوگیری از قاچاق این حجم بنزین، بازگشت کارت سوخت به چرخه، امری ضروری بود، تا مشخص شود هر فردی چه میزان مصرف دارد.»
وی افزود: «سالانه بیش از دو میلیارد و ۵۵۵ میلیون لیتر بنزین در کشور قاچاق می‌شود که سرمایه ملی است، بر همین اساس بازگشت کارت سوخت می‌تواند تا حدی زیادی از انجام این کار جلوگیری کند، اما به طور کامل راهگشا نیست.»
نائب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه اگر می‌خواهیم قاچاق بنزین به طور کلی ریشه‌کن شود و از بین رود، باید قیمت سوخت واقعی شود، تصریح کرد: «در حال حاضر قیمت بنزین از بهای آب کم‌تر است، معلوم است در چنین شرایطی که بنزین ارزان است، قاچاق آن به کشور‌های دیگر به صرفه بوده و رونق دارد.»
وحید شقاقی شهری
در مبارزه با قاچاق موفق نبوده‌ایم
وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در مبارزه با قاچاق کالا موفق عمل نکرده‌ایم، اظهار داشت: «با استفاده از قوه قهریه نمی‌توان با قاچاق کالا مقابله کرد، بلکه باید با سیاست‌گذاری درست در این زمینه گام برداشت.»
وی با بیان اینکه در زمینه نظام‌های تعرفه‌ای، قیمت‌گذاری و ارزی راه را غلط رفته‌ایم، گفت: «زمانیکه تعرفه‌گذاری به اشتباه صورت گیرد، در آن صورت قاچاق کالا جذاب می‌شود، در مورد قیمت‌گذاری نیز همین مورد مصداق است.»
شقاقی با تاکید بر اینکه در سال ۹۶ که دلار قیمت آن ۳ هزارو ۵۰۰ تومان بود، قاچاق سوخت آن‌چنان جذاب نبود، افزود: «اما در سال ۱۳۹۷ که نرخ دلار سه برابر شد، با توجه به تفاوت قیمت سوخت در ایران و کشور‌های همسایه از جمله پاکستان و افغانستان، قاچاق سوخت در کشور طی سال گذشته بسیار زیاد شد، بطوریکه گردش مالی این موضوع ۴۰ هزار میلیارد تومان بود.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «برای جلوگیری از قاچاق سوخت و تاراج این سرمایه ملی باید نرخ سوخت به طور کلی اصلاح شود، تا جذابیت قاچاق آن از بین رود، از سویی این قیمت‌گذاری غلط است که باعث این موضوع شده، بنابراین راهی جزء اصلاح قیمت حامل‌های انرژی به منظور جلوگیری از قاچاق سوخت وجود ندارد.»
وی اضافه کرد: «به صورت کلی نظام قیمت‌گذاری باید به گونه‌ای باشد که نرخ‌ها متناسب با بازار‌های همسایه از یک سوء باشد و از سوی دیگر با نرخ ارز نیز هخوانی داشته باشد، تا قاچاق دیگر جذاب نباشد.»
لزوم اصلاح نظام تعرفه‌گذاری
شقاقی با بیان اینکه در مورد نظام تعرفه‌گذاری نیز باید اقدام اصلاحی صورت گیرد، گفت: «اصولا برای رقابت‌پذیر کردن صنایع تعرفه وضع می‌شود، اما آن نیز اصولی دارد و باید سال به سال تعرفه تغییر کند بنابه شرایط و به روز شود، این در حالیست که در کشورمان این‌طور نیست.»
این کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: «به طور مثال در مورد خودرو، در یک دوره‌ای آمدند تعرفه را بالا گرفتند که تولیدکننده داخلی بتواند شرایط رقابت پذیر شدن را به دست بیاورد، اما بعد از آن سال به سال تعرفه را کاهش دادند، تا از این طریق شرکت‌های وطنی بتوانند خود را با رقبای خارجی تطبیق دهند، هدف آن نیز در نهایت این بود که بعد از ده سال تعرفه خودرو در حدود ۱۵ درصد تثبیت شود.»
وی افزود: «اما بعد از تغییر دولت‌ها چنین موضوعی عکس آن اتفاق افتاد و تعرفه خودرو به همان ۹۰ درصد بازگشت، این در حالیست که اکنون نیز واردات خودرو ممنوع است، قدر مسلم در چنین وضعیتی نه صنعت خودرو رقابت پذیر می‌شود و نه کیفیت افزایش می‌یابد.»
شقاقی خاطر نشان ساخت: «بنابراین در چنین وضعیتی تعرفه واردات خودرو ثابت ماند و به دنبال آن قاچاق قطعات و لوارزم یدکی خودرو نیز افزایش یافت و ما امروز شاهد جولان قطعات قاچاق در سطح بازار هستیم.»
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه باید در سیاست‌گذاری تعرفه‌ای و قیمت‌گذاری خود تجدید نظر کنیم، تا بتوان قاچاق کالا و سوخت را مدیریت کرد، گفت: «با دستگاه انتظامی و بگیر ببند نمی‌توان جلوی قاچاق را گرفت، بلکه راه‌حل اساسی و قطعی سیاست‌گذاری درست و صحیح است، در چنین صورتی صددرصد در مبارزه با قاچاق کالا و سوخت موافق خواهیم بود.»